Δημήτρης Κουγιουμτζίδης

28 Μαίου 1941

22 Σεπτεμβρίου 2022

fullscreen

Ο Δημήτρης Κουγιουμτζίδης, γόνος προσφύγων του Πόντου, γεννήθηκε στη Νέα Ζωή Πέλλας. Το χωριό του βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Πάικου στα Στενά της Αψάλου και ιδρύθηκε από οικογένειες Ποντίων προσφύγων που έφτασαν εκεί μετά τον ξεριζωμό του 1922. Ήταν το τέταρτο από τα επτά παιδιά του Χαράλαμπου και της Ευθυμίας. Μεγάλωσε σε μια αγροτοκτηνοτροφική οικογένεια από την οποία δεν έλειπε το άκουσμα της ποντιακής παραδοσιακής μουσικής. Ο πατέρας του έπαιζε αλλά και κατασκεύαζε λύρες, ενώ ο θείος του ο Ανδρέας (πατέρας του Γεωργούλη Κουγιουμτζίδη) υπήρξε αναγνωρισμένος λυράρης στις παρέες της περιοχής. Ξεκίνησε να παίζει λύρα από την ηλικία των εννέα ετών. Κάθε Τετάρτη και Σάββατο, άκουγε από το μεγάφωνο του χωριού τις εκπομπές του Στάθη Ευσταθιάδη. Αμέσως μετά, τρέχοντας, τρύπωνε στην καλύβα στο μποστάνι τους και προσπαθούσε να παίξει τις μελωδίες που είχε καταγράψει η μνήμη του. Στα δώδεκά του χρόνια πραγματοποίησε την πρώτη του εμφάνιση σε γαμήλια εκδήλωση του χωριού του. Εκεί, τον άκουσε ο συγχωριανός του και ξακουστός λυράρης πρώτης γενιάς Χρήστος Σημαιοφορίδης «Μπαϊρακτάρης», ο οποίος ενθουσιάστηκε τόσο που τον ανέβασε στους ώμους του για να μπορεί όλος ο κόσμος να τον θαυμάσει ενώ έπαιζε. Έκτοτε, έπαιζε λύρα σε κοινωνικές εκδηλώσεις και πολιτιστικές δράσεις ποντιακών συλλόγων. Το 1956, αφού τελείωσε το σχολείο, μετακόμισε στη Θεσσαλονίκη για να σπουδάσει στην Αγροτεχνική Σχολή της Πρόνοιας. Αμέσως μετά κατατάχτηκε στο στρατό, παίρνοντας μάλιστα μια ειδικότητα η οποία δεν υπάρχει πια, αυτή του ημιονηγού. Το 1959 συμμετείχε στις εκπομπές του Στάθη Ευσταθιάδη, συνοδεύοντας την αδερφή του Μαρία Ευσταθιάδου. Εκείνη την περίοδο άκουσε ζωντανά τον Γώγο στο κέντρο “Ακροπόλ” και γνώρισε προσωπικά τον Χρύσανθο. Λίγα χρόνια αργότερα αναγκάστηκε να μεταναστεύσει στη Γερμανία και να δουλέψει στα ανθρακωρυχεία. Το 1965 επέστρεψε στην Ελλάδα βρίσκοντας εργασία στη Σίνδο ως οδηγός βαρέων οχημάτων της ΜΟΜΑ (Μικτές Ομάδες Μηχανημάτων Ανασυγκροτήσεως). Δύο χρόνια μετά, παντρεύτηκε την Αναστασία Φωτιάδου, με την οποία απέκτησε δύο κόρες την Ευθυμία (Έφη) και τη Στέλλα και τρία εγγόνια την Αρετή, τον Δημήτρη και την Ηλιάνα. Η συνεργασία του με τον Χρύσανθο Θεοδωρίδη, ξεκίνησε το 1966, όταν χρειάστηκε να αντικαταστήσει τον ξάδερφό του Γεωργούλη Κουγιουμτζίδη, ο οποίος αρρώστησε και κρίθηκε απαραίτητο να νοσηλευτεί. Το 1969, όμως, αναγκάστηκε να ξαναφύγει ως μετανάστης, αυτή τη φορά στο Μόντρεαλ του μακρινού Καναδά. Ο Χρύσανθος έχει αναφέρει σε συνέντευξή του πως αν δε μετανάστευε ο Μήτσος, θα έγραφε με εκείνον όλους του τους δίσκους. Τα επτά χρόνια που έζησε στο Μόντρεαλ, δούλευε και ταυτόχρονα δραστηριοποιούνταν ως λυράρης του συλλόγου της πόλης, συμμετέχοντας σε εκδηλώσεις και διδάσκοντας λύρα σε παιδιά. Το 1976, όταν πια επέστρεψε για πάντα στην Ελλάδα, ξεκίνησε η δεύτερη φάση συνεργασίας του με τον Χρύσανθο, η οποία διήρκησε μέχρι και το 1991, περιλαμβάνοντας πολλά ταξίδια στο εξωτερικό και μοναδικές ηχογραφήσεις (Αμερική, Ρωσία, Καρς, Σουηδία, Καναδά, Ελβετία, Γερμανία, Αυστραλία κ.α.). Μετά την επιστροφή του, ασχολήθηκε κυρίως με τη μουσική και τη γεωργία. Παρέδιδε μαθήματα ποντιακής λύρας σε παιδιά της περιοχής της Αριδαίας και έπαιζε σε μουσικές εκδηλώσεις. Επιπλέον, απέκτησε επιχειρηματική δράση ανοίγοντας τρεις μουσικές σκηνές. Την «Τρυγόνα» Θεσσαλονίκης (1977), την «Τρυγόνα» στην Επανομή Βέροιας (1978) και τέλος, τη Λεμόνα στην Πτολεμαΐδα Κοζάνης (1986). Συμμετείχε σε τέσσερις δισκογραφικές δουλειές ως λυράρης και σε μια πιο πρόσφατη ως τραγουδιστής. Το 1982 έγραψε, σε συνεργασία με τον Κώστα Καραπαναγιωτίδη, τον πρώτο του δίσκο με τίτλο «Καραπαναγιωτίδης Νο.8». Το 1987 συνεργάστηκε με τον ίδιο τραγουδιστή σε δεύτερο δίσκο με τίτλο «Καραπαναγιωτίδης Νο.11». Το 1991 ηχογράφησε με τον Χρύσανθο Θεοδωρίδη τη «Χρυσή Παράδοση» και το 1993 με τους Στέλιο Καζαντζίδη, Χρύσανθο Θεοδωρίδη και τον αδελφικό του φίλο Χρήστο Χρυσανθόπουλο, τον ξακουστό δίσκο «Τα αηδόνια του Πόντου». Το 2015, συμμετείχε ως τραγουδιστής στη δισκογραφική δουλειά του Γιάννη Τσανασίδη, «Το μεκατίρι μ’». Εκτός από τον Χρύσανθο Θεοδωρίδη και τον Κώστα Καραπαναγιωτίδη, συνεργάστηκε με πολλούς ακόμη καταξιωμένους καλλιτέχνες όπως: η Σοφία Παπαδοπούλου, η Αλεξάνδρα Ξενοδοχίδου, ο Γιώτης Γαβριηλίδης ο Πόλιος Παπαγιαννίδης, ο Γιάννης Κουρτίδης, ο Σάββας Καραγιαννίδης, ο Χρήστος Τσενεκίδης, ο Γιάννης Σταυριανίδης, ο Γιώργος Δημητριάδης, ο Γιώργος Εμμανουηλίδης, ο Γιώργος Νικολαΐδης και ο Γιώργος Δημαρίδης, με τους οποίους εμφανίζονταν σε εκδηλώσεις και γνωστά μουσικά κέντρα της εποχής. Διατέλεσε ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος του συλλόγου του χωριού του (Σύλλογος Ποντίων Ζωοδόχου Πηγής) από το 2001 έως το 2011. Ήταν υπεύθυνος για τη διοργάνωση των ετήσιων χορών του συλλόγου, πλαισιώνοντάς τους με τα μεγαλύτερα καλλιτεχνικά ονόματα της εποχής. Έχαιρε της εκτίμησης και της αγάπης τόσο του κοινού όσο και των συνεργατών του και είχε την τύχη να γίνεται συχνά αποδέκτης αυτών. Του απονεμήθηκαν αναρίθμητες τιμητικές πλακέτες για την προσφορά του στην ποντιακή μουσική παράδοση, ενώ μέχρι και τα τελευταία χρόνια της ζωής του αποτελούσε περιζήτητη παρέα σε όλα τα μουσικά τραπέζια-παρακάθια. Ο Δημήτρης Κουγιουμτζίδης ήταν σύγχρονος μιας γενιάς ταλαντούχων και κυρίως αυτοδίδακτων μουσικών, με κοινό παρονομαστή τη δίψα για έκφραση και δημιουργία. Μοναδικών τραγουδιστών και οργανοπαικτών, που μας παρέδωσαν μελωδίες οι οποίες επιβίωσαν σε συνθήκες όπου ο λαός μετά βίας τα κατάφερε. Μελωδίες που ταξίδεψαν χιλιόμετρα κρυμμένες στις αποσκευές ξεριζωμένων ανθρώπων, σε ένα ταξίδι που μύριζε θάνατο και ελπίδα.

album