Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Έναν βούραν τσατσόπα, λεφτοκαρί’ καντζόπα Βάλλ’ ατα σην τσ̌όπα̤ μου, γαντουρεύω κορτσόπα Εχ̌ι͜ονίγα, εχ̌ι͜ονίγα, αρ’ εγώ -ν- επατουλίγα Ση Σιναλού την Παναγιάν¹ τ’ αρνόπο μ’ ετυλίγα Έλα ας μονάζω σε, καντζία θα φάζω σε Ση καπνού το τσάκωμαν εγώ θ’ απονεγκάζω σε Εχ̌ι͜ονίγα, εχ̌ι͜ονίγα, αρ’ εγώ -ν- επατουλίγα Ση Σιναλού την Παναγιάν¹ τ’ αρνόπο μ’ ετυλίγα Ακεί πέρα λάσ̌κεσαι, ευρήκ’ς κι αγκαλά̤σ̌κεσαι Εγώ κάτ’ να λέγω σε, ντό πολλά χολά̤σ̌κεσαι! Εχ̌ι͜ονίγα, εχ̌ι͜ονίγα, αρ’ εγώ -ν- επατουλίγα Ση Σιναλού την Παναγιάν¹ τ’ αρνόπο μ’ ετυλίγα Άσπρεσσα -ν- άμον το χ̌ι͜όν’, κόκκινος άμον χρυσόν Άγγελος θα ’ίνουμαι, θα παίρω την ψ̌ην τ’ εσόν Εχ̌ι͜ονίγα, εχ̌ι͜ονίγα, αρ’ εγώ -ν- επατουλίγα Ση Σιναλού την Παναγιάν¹ τ’ αρνόπο μ’ ετυλίγα
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αγκαλά̤σ̌κεσαι | αγκαλιάζεσαι | ||
| ακεί | εκεί | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| απονεγκάζω | ξεκουράζω | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| αρνόπο | αρνάκι, χαϊδευτική προσφώνηση γυναίκας | ||
| άσπρεσσα | άσπρη | ||
| ατα | αυτά | ||
| βάλλ’ | βάζω/ει | ||
| βούραν | χούφτα | vola=η παλάμη του χεριού ή το πέλμα του ποδιού | |
| γαντουρεύω | ξεγελάω, εξαπατάω, κοροϊδεύω | kandırmak | |
| επατουλίγα | σκεπάστηκα με νιφάδες χιονιού (πατούλια), χιονίστηκα | ||
| εσόν | δικός/ή/ό σου | ||
| ετυλίγα | τυλίχθηκα | ||
| ευρήκ’ς | βρίσκεις | ||
| εχ̌ι͜ονίγα | χιονίστηκα | ||
| ’ίνουμαι | γίνομαι | ||
| καντζία | ψίχες από πυρηνόκαρπους ή άλλους σπόρους | ||
| καντζόπα | καρποί | ||
| κορτσόπα | κοριτσάκια | ||
| λάσ̌κεσαι | περιφέρεσαι, τριγυρνάς, περιπλανιέσαι | ἀλάομαι/ηλάσκω | |
| λεφτοκαρί’ | λεπτοκαρυάς, φουντουκιάς | λεπτο- + κάρυον | |
| μονάζω | φιλοξενώ για διανυκτέρευση | ||
| παίρω | παίρνω | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| τσάκωμαν | σπάσιμο | ||
| τσατσόπα | ξεροκλάδια θάμνων, φρύγανα | ||
| τσ̌όπα̤ | τσέπη | cep/ceyb | |
| φάζω | ταΐζω | ||
| χ̌ι͜όν’ | χιόνι | ||
| χολά̤σ̌κεσαι | θυμώνεις, αγανακτάς | ||
| ψ̌ην | ψυχή |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αγκαλά̤σ̌κεσαι | αγκαλιάζεσαι | ||
| ακεί | εκεί | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| απονεγκάζω | ξεκουράζω | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| αρνόπο | αρνάκι, χαϊδευτική προσφώνηση γυναίκας | ||
| άσπρεσσα | άσπρη | ||
| ατα | αυτά | ||
| βάλλ’ | βάζω/ει | ||
| βούραν | χούφτα | vola=η παλάμη του χεριού ή το πέλμα του ποδιού | |
| γαντουρεύω | ξεγελάω, εξαπατάω, κοροϊδεύω | kandırmak | |
| επατουλίγα | σκεπάστηκα με νιφάδες χιονιού (πατούλια), χιονίστηκα | ||
| εσόν | δικός/ή/ό σου | ||
| ετυλίγα | τυλίχθηκα | ||
| ευρήκ’ς | βρίσκεις | ||
| εχ̌ι͜ονίγα | χιονίστηκα | ||
| ’ίνουμαι | γίνομαι | ||
| καντζία | ψίχες από πυρηνόκαρπους ή άλλους σπόρους | ||
| καντζόπα | καρποί | ||
| κορτσόπα | κοριτσάκια | ||
| λάσ̌κεσαι | περιφέρεσαι, τριγυρνάς, περιπλανιέσαι | ἀλάομαι/ηλάσκω | |
| λεφτοκαρί’ | λεπτοκαρυάς, φουντουκιάς | λεπτο- + κάρυον | |
| μονάζω | φιλοξενώ για διανυκτέρευση | ||
| παίρω | παίρνω | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| τσάκωμαν | σπάσιμο | ||
| τσατσόπα | ξεροκλάδια θάμνων, φρύγανα | ||
| τσ̌όπα̤ | τσέπη | cep/ceyb | |
| φάζω | ταΐζω | ||
| χ̌ι͜όν’ | χιόνι | ||
| χολά̤σ̌κεσαι | θυμώνεις, αγανακτάς | ||
| ψ̌ην | ψυχή |
¹ Η Παναγία της Σιναλούς βρίσκεται στα Κοτύωρα του Πόντου, νοτιοανατολικά του παρχαριού Τσ̌άμπασ̌ι (Çambaşı)
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 