Στιχουργοί: Μίμης Τσελεπίδης
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Ποίσον το θάμα σ’, Σουμελά, τα λίβι͜α όλι͜α να σ’κούνταν Το μοναστήρ’ και το ποτάμ’ λαλίας να γομούνταν Ο ουρανόν να κατενίζ’, ήλον να μαρμαρίζει και τ’ άγρεν το Καρατενίζ’ κάπως να γαλενίζει Ποίσον τ’ ελάτι͜α τα ψηλά άσπρα Λαμπρής λαμπάδας Φωτάζ’νε και λαρούντανε τη ψ̌ης ι-μ’ τα γεράδας Η κεμεντζ̌έ ας κωδωνίζ’ γλυκέα απάν’ σα σκάλας και χαρεμέν’ οι καλοέρ’ να κρού’νε τα καμπάνας Ο γούμενον να λειτουργά, ν’ ακούω ψαλμωδίας κι ας αρχινούν αφκά σ’ αλών’ χορόντας, τραωδίας Σην Παναΐαν Σουμελά εποίκα έναν τάμαν Κάθαν χρόνον να προσ̌κυνώ με τοι φίλτς ι-μ’ εντάμαν
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| άγρεν | άγριο | ||
| αλών’ | αλώνι | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| αφκά | κάτω | ||
| γαλενίζει | γαληνεύει, ηρεμεί | ||
| γεράδας | πληγές, τραύματα | yara | |
| γλυκέα | (επιρρ.) γλυκά | ||
| γομούνταν | γεμίζουν, βουρκώνουν, κομπιάζουν | ||
| γούμενον | ηγούμενος | ||
| ελάτι͜α | έλατα | ||
| εντάμαν | μαζί | ||
| εποίκα | έκανα, έφτιαξα | ποιέω-ῶ | |
| θάμα | θαύμα | ||
| κάθαν | κάθε | ||
| καλοέρ’ | καλόγεροι | ||
| καμπάνας | (ον.πληθ., τα) καμπάνες | ||
| Καρατενίζ’ | Μαύρη Θάλασσα | Karadeniz | |
| κατενίζ’ | καθαρίζω/ει, ξεπλένω/ει, ξεθολώνω/ει | κατανίζω | |
| κεμεντζ̌έ | λύρα | kemençe/kemānçe | |
| κρού’νε | χτυπούν | κρούω | |
| κωδωνίζ’ | κουδουνίζει | ||
| λαλίας | λαλιές, φωνές, (γεν. ενικού) φωνής | ||
| λαμπάδας | (ον. πληθ.,τα) λαμπάδες | ||
| λαρούντανε | γιατρεύονται, θεραπεύονται | ||
| λίβι͜α | σύννεφα | λίβος<λείβω | |
| μαρμαρίζει | αστράφτει, ακτινοβολάει | ||
| ποίσον | (προστ.) κάνε, φτιάξε | ποιέω, ποιῶ | |
| ποτάμ’ | ποτάμι | ||
| σκάλας | (ον.πληθ., τα) σκάλες | ||
| σ’κούνταν | σηκώνονται | ||
| τοι | τους/τις | ||
| τραωδίας | τραγούδια | ||
| φίλτς | φίλους | ||
| φωτάζ’νε | φωτίζουν, λάμπουν | ||
| χαρεμέν’ | χαρούμενοι | ||
| χορόντας | (ονομ. τα) χοροί, (αιτ.) χορούς | ||
| ψ̌ης | ψυχής |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| άγρεν | άγριο | ||
| αλών’ | αλώνι | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| αφκά | κάτω | ||
| γαλενίζει | γαληνεύει, ηρεμεί | ||
| γεράδας | πληγές, τραύματα | yara | |
| γλυκέα | (επιρρ.) γλυκά | ||
| γομούνταν | γεμίζουν, βουρκώνουν, κομπιάζουν | ||
| γούμενον | ηγούμενος | ||
| ελάτι͜α | έλατα | ||
| εντάμαν | μαζί | ||
| εποίκα | έκανα, έφτιαξα | ποιέω-ῶ | |
| θάμα | θαύμα | ||
| κάθαν | κάθε | ||
| καλοέρ’ | καλόγεροι | ||
| καμπάνας | (ον.πληθ., τα) καμπάνες | ||
| Καρατενίζ’ | Μαύρη Θάλασσα | Karadeniz | |
| κατενίζ’ | καθαρίζω/ει, ξεπλένω/ει, ξεθολώνω/ει | κατανίζω | |
| κεμεντζ̌έ | λύρα | kemençe/kemānçe | |
| κρού’νε | χτυπούν | κρούω | |
| κωδωνίζ’ | κουδουνίζει | ||
| λαλίας | λαλιές, φωνές, (γεν. ενικού) φωνής | ||
| λαμπάδας | (ον. πληθ.,τα) λαμπάδες | ||
| λαρούντανε | γιατρεύονται, θεραπεύονται | ||
| λίβι͜α | σύννεφα | λίβος<λείβω | |
| μαρμαρίζει | αστράφτει, ακτινοβολάει | ||
| ποίσον | (προστ.) κάνε, φτιάξε | ποιέω, ποιῶ | |
| ποτάμ’ | ποτάμι | ||
| σκάλας | (ον.πληθ., τα) σκάλες | ||
| σ’κούνταν | σηκώνονται | ||
| τοι | τους/τις | ||
| τραωδίας | τραγούδια | ||
| φίλτς | φίλους | ||
| φωτάζ’νε | φωτίζουν, λάμπουν | ||
| χαρεμέν’ | χαρούμενοι | ||
| χορόντας | (ονομ. τα) χοροί, (αιτ.) χορούς | ||
| ψ̌ης | ψυχής |
