Στιχουργοί: Μίμης Τσελεπίδης
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Κεμεντζ̌ετζ̌ή αθάνατε, οπίσ’ σον Πόντον δέβα Την κεμεντζ̌έν ποίσον σκαφίδ’ σην Τραπεζούνταν έβγα Σ̌κέπασον με την κεμεντζ̌έ σ’ τ’ άγρι͜α μαύρα ταλγάδες κι άκ’σον ακόμαν πώς βοούν τα κλαίητα ας σοι μανάδες Ση Δαφνούνταν εκχ̌ύανε δάκρυ͜α, μοιρολοΐας Σα χρόνι͜α τη χαλαμονής και τ’ αποχωρισίας Καμπάνας άλλο ’κι λαλούν, καντήλας ’κι φωτάζ’νε Εκέσ’ όλι͜α ντ’ εφέκαμε κλαίνε κι αναστενάζ’νε Στοχάστ’, τραώδ’, ποίσον ψαλμόν ση πατρίδας τον τόπον Η Παναΐα Σουμελά πλερών’ τ’ εσόν τον κόπον Σύρον τα τοξαρέας ι-σ’ ση Κομνηνών τα κάστρα και ας εβγαίν’νε από ψηλά τα φωταχτέρι͜α τ’ άστρα Αγια-Σοφιά μουν έν’ στουλάρ’, κρατεί την Τραπεζούνταν Αγγέλ’ ολόερα πετούν, ωρι͜άζ’νε, ’κι κοιμούνταν
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αγγέλ’ | (ονομ. πληθ.) άγγελοι, (γεν.) αγγέλου | ||
| άκ’σον | (προστ.) άκουσε | ||
| αναστενάζ’νε | αναστενάζουν | ||
| αποχωρισίας | αποχωρισμού | ||
| δέβα | (προστ.) πήγαινε | ||
| έβγα | (προστ.) βγες | ||
| εβγαίν’νε | βγαίνουν | ||
| εκέσ’ | εκεί | ||
| εκχ̌ύανε | εκχύθηκαν, χύθηκαν, εξέρρευσαν | εκχύνω<ἐγχέω< ἐν + χέω | |
| έν’ | είναι | ||
| εσόν | δικός/ή/ό σου | ||
| εφέκαμε | αφήσαμε | ||
| καμπάνας | (ον.πληθ., τα) καμπάνες | ||
| καντήλας | (τη, γεν. ενικ.) καντήλας, (τα, ονομ. πληθ.) καντήλες | ||
| κεμεντζ̌έ | λύρα | kemençe/kemānçe | |
| κεμεντζ̌έν | λύρα | kemençe/kemānçe | |
| κεμεντζ̌ετζ̌ή | λυράρη | kemençeci | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κλαίητα | κλάματα, θρήνοι | ||
| κοιμούνταν | κοιμούνται | ||
| κρατεί | κρατάει, βαστάει, στέκει, αντέχει | ||
| λαλούν | βγάζουν λαλιά, καλούν, αποκαλούν, προσκαλούν, οδηγούν | ||
| μοιρολοΐας | μοιρολόγια | ||
| μουν | μας | ||
| ολόερα | ολόγυρα | ||
| οπίσ’ | πίσω | ||
| Παναΐα | Παναγιά | ||
| πλερών’ | πληρώνει, εκπληρώνει | ||
| ποίσον | (προστ.) κάνε, φτιάξε | ποιέω, ποιῶ | |
| σκαφίδ’ | (γενικά) σκάφη, σκάφη πλυσίματος ρούχων | ||
| σ̌κέπασον | (προστ.) σκέπασε | ||
| σοι | στους/στις, τους/τις | ||
| στουλάρ’ | στύλος που βαστάζει την στέγη οικίας, μτφ. στήριγμα | ||
| στοχάστ’ | (προστ.) στοχάσου | ||
| σύρον | (προστ.) σύρε, τράβα, ρίξε | ||
| ταλγάδες | κύματα | dalga | |
| τοξαρέας | δοξαριές | ||
| τραώδ’ | (προστ.) τραγούδησε | ||
| φωτάζ’νε | φωτίζουν, λάμπουν | ||
| φωταχτέρι͜α | απαστράπτοντα, λαμπερά, μτφ. όμορφα | ||
| χαλαμονής | χαλασμού | ||
| ωρι͜άζ’νε | προσέχουν, φυλάνε, επιβλέπουν |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αγγέλ’ | (ονομ. πληθ.) άγγελοι, (γεν.) αγγέλου | ||
| άκ’σον | (προστ.) άκουσε | ||
| αναστενάζ’νε | αναστενάζουν | ||
| αποχωρισίας | αποχωρισμού | ||
| δέβα | (προστ.) πήγαινε | ||
| έβγα | (προστ.) βγες | ||
| εβγαίν’νε | βγαίνουν | ||
| εκέσ’ | εκεί | ||
| εκχ̌ύανε | εκχύθηκαν, χύθηκαν, εξέρρευσαν | εκχύνω<ἐγχέω< ἐν + χέω | |
| έν’ | είναι | ||
| εσόν | δικός/ή/ό σου | ||
| εφέκαμε | αφήσαμε | ||
| καμπάνας | (ον.πληθ., τα) καμπάνες | ||
| καντήλας | (τη, γεν. ενικ.) καντήλας, (τα, ονομ. πληθ.) καντήλες | ||
| κεμεντζ̌έ | λύρα | kemençe/kemānçe | |
| κεμεντζ̌έν | λύρα | kemençe/kemānçe | |
| κεμεντζ̌ετζ̌ή | λυράρη | kemençeci | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κλαίητα | κλάματα, θρήνοι | ||
| κοιμούνταν | κοιμούνται | ||
| κρατεί | κρατάει, βαστάει, στέκει, αντέχει | ||
| λαλούν | βγάζουν λαλιά, καλούν, αποκαλούν, προσκαλούν, οδηγούν | ||
| μοιρολοΐας | μοιρολόγια | ||
| μουν | μας | ||
| ολόερα | ολόγυρα | ||
| οπίσ’ | πίσω | ||
| Παναΐα | Παναγιά | ||
| πλερών’ | πληρώνει, εκπληρώνει | ||
| ποίσον | (προστ.) κάνε, φτιάξε | ποιέω, ποιῶ | |
| σκαφίδ’ | (γενικά) σκάφη, σκάφη πλυσίματος ρούχων | ||
| σ̌κέπασον | (προστ.) σκέπασε | ||
| σοι | στους/στις, τους/τις | ||
| στουλάρ’ | στύλος που βαστάζει την στέγη οικίας, μτφ. στήριγμα | ||
| στοχάστ’ | (προστ.) στοχάσου | ||
| σύρον | (προστ.) σύρε, τράβα, ρίξε | ||
| ταλγάδες | κύματα | dalga | |
| τοξαρέας | δοξαριές | ||
| τραώδ’ | (προστ.) τραγούδησε | ||
| φωτάζ’νε | φωτίζουν, λάμπουν | ||
| φωταχτέρι͜α | απαστράπτοντα, λαμπερά, μτφ. όμορφα | ||
| χαλαμονής | χαλασμού | ||
| ωρι͜άζ’νε | προσέχουν, φυλάνε, επιβλέπουν |
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 