Στιχουργοί: Μίμης Τσελεπίδης
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Αλέξη, με την κεμεντζ̌έ σ’ αρχινώ τραωδίας του Πόντου του ανάσπαλτου, άμον μοιρολοΐας ♫ Τον Πόντον σίτι͜α εφήν’ναμε ποτάμι͜α, θαλασσάκρι͜α η κλαίη έρθεν εύρε μας, κρενίν, κρενίν τα δάκρυ͜α Εφέκαμε τα μέρι͜α μουν, παρχάρι͜α πονεμένα Οσπίτι͜α, λιβαδότοπι͜α όλι͜α ορφανεμένα Πατρίδα μ’, αραεύω σε, πολλά -ν- αροθυμώ σε Καμίαν ’κι ανασπάλλω σε, πονώ κι αναστορώ σε Σον Πόντον αναμέν’νε μας τ’ εμετερίων ψ̌ήα Άμον πουλόπα εγέντανε σ’ ορμία, σα ραχ̌ία Αποθαμέν’ και ζωντανοί, όλ’ εμάς αναμέν’νε Μόνον αν κλώσκουμες οπίσ’ ατείν’ θα τουρουλεύ’νε Σον Πόντον πρέπ’ να κλώσκουμες και με τα ψαλμωδίας Η κεμεντζ̌έ να κωδωνίζ’ ρωμαίικα τραωδίας
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| αναμέν’νε | περιμένουν, αναμένουν | ||
| ανασπάλλω | ξεχνώ | ||
| αναστορώ | θυμάμαι, αναπολώ | ||
| αποθαμέν’ | πεθαμένοι | ||
| αραεύω | ψάχνω, αναζητώ, γυρεύω | aramak | |
| αροθυμώ | νοσταλγώ | ||
| ατείν’ | αυτοί | ||
| εγέντανε | έγιναν | ||
| εμετερίων | δικών μας | ἡμέτερος | |
| έρθεν | ήρθε | ||
| εύρε | βρήκε | ||
| εφέκαμε | αφήσαμε | ||
| εφήν’ναμε | αφήναμε | ||
| θαλασσάκρι͜α | οι ακροθαλασσιές, τα ακρογιάλια | ||
| καμίαν | ποτέ | ||
| κεμεντζ̌έ | λύρα | kemençe/kemānçe | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κλαίη | κλάμα, θρήνος | ||
| κλώσκουμες | γυρίζουμε, επιστρέφουμε | ||
| κρενίν | ξύλινος οχετός ύδατος, βρύση, κρήνη | ||
| κωδωνίζ’ | κουδουνίζει | ||
| μέρι͜α | μέρη | ||
| μοιρολοΐας | μοιρολόγια | ||
| μουν | μας | ||
| όλ’ | όλοι/α | ||
| οπίσ’ | πίσω | ||
| ορμία | ρυάκια, ρεματιές | ||
| οσπίτι͜α | σπίτια | hospitium<hospes | |
| παρχάρι͜α | ορεινοί τόποι θερινής βοσκής | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| πουλόπα | πουλάκια | ||
| πρέπ’ | ταιριάζει/ω | ||
| ραχ̌ία | ράχες, βουνά | ||
| ρωμαίικα | (τουρκ. Rumca) η γλώσσα των Ρωμιών, η ποντιακή γλώσσα, αυτά που είναι των Ρωμιών γενικά | ||
| σίτι͜α | καθώς, ενώ | σόταν<εις όταν | |
| τουρουλεύ’νε | χαλαρώνουν, γαληνεύουν, καταλαγιάζουν | durulmak | |
| τραωδίας | τραγούδια | ||
| ψ̌ήα | ψυχές, η περιοχή του στέρνου, τα εσώψυχα |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| αναμέν’νε | περιμένουν, αναμένουν | ||
| ανασπάλλω | ξεχνώ | ||
| αναστορώ | θυμάμαι, αναπολώ | ||
| αποθαμέν’ | πεθαμένοι | ||
| αραεύω | ψάχνω, αναζητώ, γυρεύω | aramak | |
| αροθυμώ | νοσταλγώ | ||
| ατείν’ | αυτοί | ||
| εγέντανε | έγιναν | ||
| εμετερίων | δικών μας | ἡμέτερος | |
| έρθεν | ήρθε | ||
| εύρε | βρήκε | ||
| εφέκαμε | αφήσαμε | ||
| εφήν’ναμε | αφήναμε | ||
| θαλασσάκρι͜α | οι ακροθαλασσιές, τα ακρογιάλια | ||
| καμίαν | ποτέ | ||
| κεμεντζ̌έ | λύρα | kemençe/kemānçe | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κλαίη | κλάμα, θρήνος | ||
| κλώσκουμες | γυρίζουμε, επιστρέφουμε | ||
| κρενίν | ξύλινος οχετός ύδατος, βρύση, κρήνη | ||
| κωδωνίζ’ | κουδουνίζει | ||
| μέρι͜α | μέρη | ||
| μοιρολοΐας | μοιρολόγια | ||
| μουν | μας | ||
| όλ’ | όλοι/α | ||
| οπίσ’ | πίσω | ||
| ορμία | ρυάκια, ρεματιές | ||
| οσπίτι͜α | σπίτια | hospitium<hospes | |
| παρχάρι͜α | ορεινοί τόποι θερινής βοσκής | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| πουλόπα | πουλάκια | ||
| πρέπ’ | ταιριάζει/ω | ||
| ραχ̌ία | ράχες, βουνά | ||
| ρωμαίικα | (τουρκ. Rumca) η γλώσσα των Ρωμιών, η ποντιακή γλώσσα, αυτά που είναι των Ρωμιών γενικά | ||
| σίτι͜α | καθώς, ενώ | σόταν<εις όταν | |
| τουρουλεύ’νε | χαλαρώνουν, γαληνεύουν, καταλαγιάζουν | durulmak | |
| τραωδίας | τραγούδια | ||
| ψ̌ήα | ψυχές, η περιοχή του στέρνου, τα εσώψυχα |
