Στιχουργοί: Μίμης Τσελεπίδης
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Εγάπη μ’ έν’ ’κοδέσπαινα και Κιμισ̌χαναλίσσα Σην ψ̌ην αγνέσσα, έμορφος, σο ταπιάτ’ αρλίσσα Κιμισ̌χαναλίσσα έν’, τ’ εγκαλόπον ατ’ς χουλέν’ Τραωδώ κοιμίζ’ ατεν, φιλώ κι εγνεφίζ’ ατεν Εγάπη μ’ έν’ ’κοδέσπαινα, αρχόντ’σσα, προκομμέντσα Εμπαίν’, εβγαίν’ και τραωδεί σο κελάρ’ χαρεμέντσα Άμον μελεσσίδ’ δουλεύ’, τ’ οσπιτόπον τονατεύ’ Αβαράσσα ’κι απομέν’, τραωδεί κι εμέν περ’μέν’ Η καλατσ̌ή ατ’ς νόστιμον, τα χ̌είλι͜α τ’ς μελωμένα Το τέρεμαν ατ’ς έν’ γλυκύν, τ’ ομμάτι͜α τ’ς χαρεμένα Τα χ̌είλι͜α τ’ς άμον καυκίν έχ’νε τσιλιδί’ πλουμίν Δί’ με φίλεμαν γλυκύν σο κελάρ’ και σο κεπίν Ευτάει άμον τσ̌εχέλαινα, τερεί με απέσ’ σ’ ομμάτι͜α Ας ση χαρά μ’ χαμοπετώ, θαρρώ έχω γανάτι͜α Πιτσ̌ιμλίσσα ’κι γερά, έν’ τη ψ̌ης ι-μ’ η χαρά Πάντα θέλ’ να μασχαρεύ’, σίτι͜α στέκ’ εμέν τουρτεύ’ Το χατιρόπο μ’ ’κι χαλάν’, σ̌ορσ̌ότα μερακλίσσα Από σουμά μ’ ’κι αχπάεται αρ’ άμον σεβταλίσσα Κιμισ̌χαναλίσσα έν’, σεβταλίσσα θ’ απομέν’ Τον Θεόν παρακαλώ μετ’ ατέν να συγερώ
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αβαράσσα | άεργη | avare/āvāre | |
| αγνέσσα | αξιοθαύμαστη, περίεργη | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| απέσ’ | μέσα | ||
| απομέν’ | απομένει | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| αρλίσσα | αυτή που την πιάνει εύκολα το παράπονο | arlı | |
| αρχόντ’σσα | αρχόντισσα | ||
| ατέν | αυτήν | ||
| ατεν | αυτήν | ||
| ατ’ς | αυτής, της | ||
| αχπάεται | ξεριζώνεται, ξεκολλιέται, αποκολλάται βιαίως | ἐκσπάω | |
| γανάτι͜α | φτερά | kanat | |
| γερά | γερνάει | ||
| γλυκύν | γλυκιά/ό | ||
| δί’ | δίνει | ||
| δουλεύ’ | δουλεύει | ||
| εβγαίν’ | βγαίνει | ||
| εγάπη | αγάπη | ||
| εγκαλόπον | αγκαλιά, αγκαλίτσα | ||
| εγνεφίζ’ | ξυπνάει | ||
| έμορφος | όμορφος/η | ||
| εμπαίν’ | μπαίνει | ||
| έν’ | είναι | ||
| ευτάει | κάνει, φτιάχνει | εὐθειάζω | |
| έχ’νε | έχουνε | ||
| καλατσ̌ή | ομιλία, συνομιλία, συζήτηση | keleci=καλός λόγος (Παλαιά Τουρκική Ανατολίας) | |
| καυκίν | κούπα | καῦκος | |
| κελάρ’ | κελάρι | κελλάριον<cellarium<cella | |
| κεπίν | κήπος | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| ’κοδέσπαινα | οικοδέσποινα | ||
| κοιμίζ’ | κοιμίζω/ει | ||
| μασχαρεύ’ | αστειεύεται, διακωμωδεί | maskara/masḫara | |
| μελεσσίδ’ | μέλισσα | ||
| μερακλίσσα | μερακλού | meraklı/merāḳ | |
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| ομμάτι͜α | μάτια | ||
| οσπιτόπον | σπιτάκι | hospitium<hospes | |
| περ’μέν’ | περιμένει | ||
| πιτσ̌ιμλίσσα | όμορφη, καλοσχηματισμένη, κομψή | biçimli | |
| πλουμίν | κεντητό ή ζωγραφιστό διακοσμητικό σχέδιο, μτφ. στολίδι | pluma | |
| προκομμέντσα | προκομμένη | ||
| σεβταλίσσα | ερωτευμένη, ερωτοχτυπημένη | sevdalı | |
| σίτι͜α | καθώς, ενώ | σόταν<εις όταν | |
| σ̌ορσ̌ότα | μυθικό πελώριο πτηνό | ||
| σουμά | κοντά | ||
| συγερώ | γερνάω μαζί με κπ | ||
| ταπιάτ’ | συνήθεια, χαρακτηριστικό, ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου | tabiat/ṭabīʿat | |
| τερεί | κοιτάει | ||
| τέρεμαν | βλέμμα, κοίταγμα, μτφ. φροντίδα | ||
| τονατεύ’ | διακοσμώ/ει, στολίζω/ει, (για τραπέζι) στρώνω/ει μεγαλοπρεπώς, καλλωπίζω/ει | donatmak | |
| τουρτεύ’ | σκουντάω/ει κπ, τσιγκλάω/ει κπ, προκαλώ/ει κπ, | dürtmek | |
| τραωδεί | τραγουδάει | ||
| τραωδώ | τραγουδάω | ||
| τσ̌εχέλαινα | άπειρη, ανώριμη, άβγαλτη | cehil/cehl | |
| τσιλιδί’ | πυρωμένου κάρβουνου εστίας | ||
| φίλεμαν | φιλί | ||
| χαλάν’ | χαλάω/ει, καταστρέφω/ει | ||
| χαμοπετώ | πετώ από χαρά, αναγαλλιάζω | ||
| χαρεμένα | χαρούμενα | ||
| χαρεμέντσα | χαρούμενη | ||
| χατιρόπο | (υποκορ.) χάρη, σεβασμό, υπόληψη | hatır/ḫāṭir | |
| χουλέν’ | ζεσταίνει, θερμαίνει | ||
| ψ̌ην | ψυχή | ||
| ψ̌ης | ψυχής |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αβαράσσα | άεργη | avare/āvāre | |
| αγνέσσα | αξιοθαύμαστη, περίεργη | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| απέσ’ | μέσα | ||
| απομέν’ | απομένει | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| αρλίσσα | αυτή που την πιάνει εύκολα το παράπονο | arlı | |
| αρχόντ’σσα | αρχόντισσα | ||
| ατέν | αυτήν | ||
| ατεν | αυτήν | ||
| ατ’ς | αυτής, της | ||
| αχπάεται | ξεριζώνεται, ξεκολλιέται, αποκολλάται βιαίως | ἐκσπάω | |
| γανάτι͜α | φτερά | kanat | |
| γερά | γερνάει | ||
| γλυκύν | γλυκιά/ό | ||
| δί’ | δίνει | ||
| δουλεύ’ | δουλεύει | ||
| εβγαίν’ | βγαίνει | ||
| εγάπη | αγάπη | ||
| εγκαλόπον | αγκαλιά, αγκαλίτσα | ||
| εγνεφίζ’ | ξυπνάει | ||
| έμορφος | όμορφος/η | ||
| εμπαίν’ | μπαίνει | ||
| έν’ | είναι | ||
| ευτάει | κάνει, φτιάχνει | εὐθειάζω | |
| έχ’νε | έχουνε | ||
| καλατσ̌ή | ομιλία, συνομιλία, συζήτηση | keleci=καλός λόγος (Παλαιά Τουρκική Ανατολίας) | |
| καυκίν | κούπα | καῦκος | |
| κελάρ’ | κελάρι | κελλάριον<cellarium<cella | |
| κεπίν | κήπος | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| ’κοδέσπαινα | οικοδέσποινα | ||
| κοιμίζ’ | κοιμίζω/ει | ||
| μασχαρεύ’ | αστειεύεται, διακωμωδεί | maskara/masḫara | |
| μελεσσίδ’ | μέλισσα | ||
| μερακλίσσα | μερακλού | meraklı/merāḳ | |
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| ομμάτι͜α | μάτια | ||
| οσπιτόπον | σπιτάκι | hospitium<hospes | |
| περ’μέν’ | περιμένει | ||
| πιτσ̌ιμλίσσα | όμορφη, καλοσχηματισμένη, κομψή | biçimli | |
| πλουμίν | κεντητό ή ζωγραφιστό διακοσμητικό σχέδιο, μτφ. στολίδι | pluma | |
| προκομμέντσα | προκομμένη | ||
| σεβταλίσσα | ερωτευμένη, ερωτοχτυπημένη | sevdalı | |
| σίτι͜α | καθώς, ενώ | σόταν<εις όταν | |
| σ̌ορσ̌ότα | μυθικό πελώριο πτηνό | ||
| σουμά | κοντά | ||
| συγερώ | γερνάω μαζί με κπ | ||
| ταπιάτ’ | συνήθεια, χαρακτηριστικό, ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου | tabiat/ṭabīʿat | |
| τερεί | κοιτάει | ||
| τέρεμαν | βλέμμα, κοίταγμα, μτφ. φροντίδα | ||
| τονατεύ’ | διακοσμώ/ει, στολίζω/ει, (για τραπέζι) στρώνω/ει μεγαλοπρεπώς, καλλωπίζω/ει | donatmak | |
| τουρτεύ’ | σκουντάω/ει κπ, τσιγκλάω/ει κπ, προκαλώ/ει κπ, | dürtmek | |
| τραωδεί | τραγουδάει | ||
| τραωδώ | τραγουδάω | ||
| τσ̌εχέλαινα | άπειρη, ανώριμη, άβγαλτη | cehil/cehl | |
| τσιλιδί’ | πυρωμένου κάρβουνου εστίας | ||
| φίλεμαν | φιλί | ||
| χαλάν’ | χαλάω/ει, καταστρέφω/ει | ||
| χαμοπετώ | πετώ από χαρά, αναγαλλιάζω | ||
| χαρεμένα | χαρούμενα | ||
| χαρεμέντσα | χαρούμενη | ||
| χατιρόπο | (υποκορ.) χάρη, σεβασμό, υπόληψη | hatır/ḫāṭir | |
| χουλέν’ | ζεσταίνει, θερμαίνει | ||
| ψ̌ην | ψυχή | ||
| ψ̌ης | ψυχής |
