Στιχουργοί: Μίμης Τσελεπίδης
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Νασάν εκείνο το πουλίν που ’κ’ έχτισεν φωλέαν ’Κ’ είδεν πόνον χαλαμονής, Χάρονος μαχ̌αιρέαν Νασάν εκείν’ το πουλόπον ντο έν’ με το ζευγαρόπον Χαρεμένον ση φωλέαν κελαηδεί και κρούει φτερέαν Εγώ έχτισα κι εχάλασα, πολλά ’καρδοπονέθα Χωρίς το τρυγονόπο μου σο πέλαγος ευρέθα Έχασα το ζευγαρόπο μ’, εματώθεν το καρδόπο μ’ Η φωλέα μ’ ευκαιρώθεν, η ψ̌η μ’ πόνον εγομώθεν Έχτισα την φωλέα μου σην ακροποταμέαν Εθύμωσεν ο ποταμόν κι επέρεν τη φωλέαν Αραεύω τη φωλέαν σο θολόν την ποταμέαν Άγγελος χαΐντς εντώκεν σο ψ̌όπο μ’ την μαχ̌αιρέαν Ο ποταμόν εθόλωσεν, άλλο ’κι κατενίζει ν’ ευρήκω τη φωλέα μου η ψ̌η μ’ να γαλενίζει Αραεύω τη φωλέαν σο λιβάδ’, σην ποταμέαν Άγγελος χαΐντς εντώκεν σο ψ̌όπο μ’ την μαχ̌αιρέαν Όθεν δι͜αβαίν’ ο ποταμόν, αχάντι͜α και τριβόλι͜α Όθεν πάει η φωλέα μου, λιβάδι͜α, περιβόλι͜α Θεέ μ’, το ποτάμ’ κατέντσον και τ’ εμόν την στράταν φώτ’σον να ευρήκω τη φωλέαν αρ’ σην ακροποταμέαν
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| ακροποταμέαν | ακροποταμιά | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| αραεύω | ψάχνω, αναζητώ, γυρεύω | aramak | |
| αχάντι͜α | αγκάθια | ἀκάνθιον, υποκορ. του ἄκανθα | |
| γαλενίζει | γαληνεύει, ηρεμεί | ||
| δι͜αβαίν’ | (για τόπο) περνάει/ώ, διασχίζει/ω, (για χρόνο) περνάει/ώ | διαβαίνω | |
| εγομώθεν | γέμισε | ||
| εθόλωσεν | θόλωσε | ||
| εθύμωσεν | θύμωσε | ||
| εκείν’ | εκείνοι/α | ||
| εματώθεν | ματώθηκε | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| έν’ | είναι | ||
| εντώκεν | χτύπησε | ||
| επέρεν | πήρε | ||
| ευκαιρώθεν | άδειασε | ||
| ευρέθα | βρέθηκα | ||
| ευρήκω | βρίσκω | ||
| εχάλασα | χάλασα, έχωσα το χέρι | ||
| ζευγαρόπο | ζευγαράκι | ||
| ζευγαρόπον | ζευγαράκι | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καρδόπο | καρδούλα | ||
| ’καρδοπονέθα | (εκαρδοπονέθα) πόνεσε η καρδιά μου | ||
| κατενίζει | καθαρίζει, ξεπλένεται, ξεθολώνει | κατανίζω | |
| κατέντσον | (προστ.) καθάρισε, ξέπλενε, ξεθόλωσε | κατανίζω | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κρούει | χτυπάει | κρούω | |
| λιβάδ’ | λιβάδι | ||
| μαχ̌αιρέαν | μαχαιριά | ||
| νασάν | χαρά σε | ||
| όθεν | όπου, οπουδήποτε, σε όποιον | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| ποτάμ’ | ποτάμι | ||
| ποταμέαν | παραποτάμιος τόπος | ||
| πουλόπον | πουλάκι | ||
| τριβόλι͜α | είδος ζιζανίου (με αγκάθια) | τρίβολος | |
| τρυγονόπο | μικρό τρυγόνι | ||
| φτερέαν | φτερούγισμα | ||
| φωλέα | φωλιά | ||
| φωλέαν | φωλιά | ||
| φώτ’σον | (προστ.) φώτισε, βάπτισε | ||
| χαΐντς | σκληρόκαρδος, άκαρδος | hain/ḫāʾin | |
| χαλαμονής | χαλασμού | ||
| χαρεμένον | χαρούμενο | ||
| Χάρονος | Χάρου | ||
| ψ̌η | ψυχή | ||
| ψ̌όπο | ψυχούλα |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| ακροποταμέαν | ακροποταμιά | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| αραεύω | ψάχνω, αναζητώ, γυρεύω | aramak | |
| αχάντι͜α | αγκάθια | ἀκάνθιον, υποκορ. του ἄκανθα | |
| γαλενίζει | γαληνεύει, ηρεμεί | ||
| δι͜αβαίν’ | (για τόπο) περνάει/ώ, διασχίζει/ω, (για χρόνο) περνάει/ώ | διαβαίνω | |
| εγομώθεν | γέμισε | ||
| εθόλωσεν | θόλωσε | ||
| εθύμωσεν | θύμωσε | ||
| εκείν’ | εκείνοι/α | ||
| εματώθεν | ματώθηκε | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| έν’ | είναι | ||
| εντώκεν | χτύπησε | ||
| επέρεν | πήρε | ||
| ευκαιρώθεν | άδειασε | ||
| ευρέθα | βρέθηκα | ||
| ευρήκω | βρίσκω | ||
| εχάλασα | χάλασα, έχωσα το χέρι | ||
| ζευγαρόπο | ζευγαράκι | ||
| ζευγαρόπον | ζευγαράκι | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καρδόπο | καρδούλα | ||
| ’καρδοπονέθα | (εκαρδοπονέθα) πόνεσε η καρδιά μου | ||
| κατενίζει | καθαρίζει, ξεπλένεται, ξεθολώνει | κατανίζω | |
| κατέντσον | (προστ.) καθάρισε, ξέπλενε, ξεθόλωσε | κατανίζω | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κρούει | χτυπάει | κρούω | |
| λιβάδ’ | λιβάδι | ||
| μαχ̌αιρέαν | μαχαιριά | ||
| νασάν | χαρά σε | ||
| όθεν | όπου, οπουδήποτε, σε όποιον | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| ποτάμ’ | ποτάμι | ||
| ποταμέαν | παραποτάμιος τόπος | ||
| πουλόπον | πουλάκι | ||
| τριβόλι͜α | είδος ζιζανίου (με αγκάθια) | τρίβολος | |
| τρυγονόπο | μικρό τρυγόνι | ||
| φτερέαν | φτερούγισμα | ||
| φωλέα | φωλιά | ||
| φωλέαν | φωλιά | ||
| φώτ’σον | (προστ.) φώτισε, βάπτισε | ||
| χαΐντς | σκληρόκαρδος, άκαρδος | hain/ḫāʾin | |
| χαλαμονής | χαλασμού | ||
| χαρεμένον | χαρούμενο | ||
| Χάρονος | Χάρου | ||
| ψ̌η | ψυχή | ||
| ψ̌όπο | ψυχούλα |
