Στιχουργοί: Μίμης Τσελεπίδης
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Αλέξη, παρακαλώ σε, παίξον και το τελευταίον την τραγωδίαν που έγραψα για τ’ εμέν ♫ Τα χρόνι͜α μ’ επολλάεψαν, [’πολλάεψαν] άλλο ’κι ταγιανεύω [θ’ αναπάουμαι] Η διορία εγόμωσεν, [εγόμωσεν] οφέτος θα κοτσ̌εύω [ετοιμάουμαι] Τα γόνατα μ’ εκόπανε, [εκόπανε] ετσ̌όκεψαν τ’ ωμία μ’ [το γομάρ’ βαρύν] Θα πορπατώ και ’κ’ επορώ, [και ’κ’ επορώ] παίρ’ με ας σην καρδίαν [η ζήση μ’ τσ̌ατίν] Το πασ̌ιπόρτ’ έν’ έτοιμον, [έν’ έτοιμον] άφογος σην καρδίαν [έρθεν το χαπάρ’] Θεέ μ’, πολλά παρακαλώ [παρακαλώ] δος με καληδρομίαν [ψηλά σον παρχάρ’] Αχπάσκουμαι για τα μακρά, [για τα μακρά] οπίσ’ όθεν ’κι κλώσκουν [σ’ ανεγνώριμα] Και οι αγγέλ’ ολόερα μ’ [ολόερα μ’] χαρεμέν’ γυροκλώσκουν [μ’ εξαπτέρυγα] Η κάλη μ’ σον παράδεισον [παράδεισον] εποίκεν κι εμέν τόπον [αέτσ’ εθαρρώ] Σουμά σ’ ατέν ανάπαυσην [ανάπαυσην] θ’ ευρήκ’ τ’ εμόν το ψ̌όπον [την στράταν τερώ]
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αγγέλ’ | (ονομ. πληθ.) άγγελοι, (γεν.) αγγέλου | ||
| αέτσ’ | έτσι | ||
| αναπάουμαι | αναπαύομαι, ξεκουράζομαι | ||
| ανεγνώριμα | μη γνώριμα, άγνωστα, ξένα | ||
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| ατέν | αυτήν | ||
| άφογος | άφοβος | ||
| αχπάσκουμαι | αναχωρώ, φεύγω, κινώ για | ||
| γομάρ’ | φορτίο (από ξύλο ή χόρτα) που το έφεραν στην πλάτη ή στην ράχη ζώου | ||
| γυροκλώσκουν | κλωθογυρίζουν | ||
| δος | δώσε | ||
| εγόμωσεν | γέμισε μτφ. διέδωσε φήμες | ||
| εθαρρώ | θαρρώ, νομίζω, υποθέτω | ||
| εκόπανε | κοπήκαν | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| έν’ | είναι | ||
| εποίκεν | έκανε, έφτιαξε | ποιέω-ῶ | |
| επολλάεψαν | έγιναν πολλά, πλήθαιναν, αφθόνησαν | bollanmak | |
| επορώ | μπορώ | ||
| έρθεν | ήρθε | ||
| ετοιμάουμαι | ετοιμάζομαι | ||
| ετσ̌όκεψαν | κατέπεσαν, επικάθησαν, έκλιναν υπό το βάρος | çökmek | |
| ευρήκ’ | βρίσκω/ει | ||
| ζήση | η ζωή, ο τρόπος ζωής, ο βίος του ανθρώπου | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κάλη | η αγαπητή σύζυγος, η σύζυγος | ||
| καληδρομίαν | ευχή για καλό δρόμο | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κλώσκουν | γυρίζουν, επιστρέφουν | ||
| κοτσ̌εύω | μεταναστεύω, μετοικώ | göçmek | |
| μακρά | (επιρρ.) μακριά, (επιθ.) μακρινά, απομακρυσμένα | ||
| όθεν | όπου, οπουδήποτε, σε όποιον | ||
| ολόερα | ολόγυρα | ||
| οπίσ’ | πίσω | ||
| οφέτος | φέτος | ||
| παίξον | (προστ.) παίξε | ||
| παίρ’ | παίρνω/ει | ||
| παρχάρ’ | ορεινός τόπος θερινής βοσκής | ||
| πασ̌ιπόρτ’ | διαβατήριο | pasaport<passa porte | |
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| ’πολλάεψαν | έγιναν πολλά, πλήθαιναν, αφθόνησαν | bollanmak | |
| πορπατώ | περπατάω | ||
| σουμά | κοντά | ||
| ταγιανεύω | αντέχω, βαστάω, υπομένω | dayanmak | |
| τερώ | κοιτώ | ||
| τραγωδίαν | τραγούδι | ||
| τσ̌ατίν | σκληρό, δύσκολο | çetin | |
| χαπάρ’ | χαμπάρι, είδηση, μαντάτο | haber/ḫaber | |
| χαρεμέν’ | χαρούμενοι | ||
| ψ̌όπον | ψυχούλα | ||
| ωμία | ώμοι |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αγγέλ’ | (ονομ. πληθ.) άγγελοι, (γεν.) αγγέλου | ||
| αέτσ’ | έτσι | ||
| αναπάουμαι | αναπαύομαι, ξεκουράζομαι | ||
| ανεγνώριμα | μη γνώριμα, άγνωστα, ξένα | ||
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| ατέν | αυτήν | ||
| άφογος | άφοβος | ||
| αχπάσκουμαι | αναχωρώ, φεύγω, κινώ για | ||
| γομάρ’ | φορτίο (από ξύλο ή χόρτα) που το έφεραν στην πλάτη ή στην ράχη ζώου | ||
| γυροκλώσκουν | κλωθογυρίζουν | ||
| δος | δώσε | ||
| εγόμωσεν | γέμισε μτφ. διέδωσε φήμες | ||
| εθαρρώ | θαρρώ, νομίζω, υποθέτω | ||
| εκόπανε | κοπήκαν | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| έν’ | είναι | ||
| εποίκεν | έκανε, έφτιαξε | ποιέω-ῶ | |
| επολλάεψαν | έγιναν πολλά, πλήθαιναν, αφθόνησαν | bollanmak | |
| επορώ | μπορώ | ||
| έρθεν | ήρθε | ||
| ετοιμάουμαι | ετοιμάζομαι | ||
| ετσ̌όκεψαν | κατέπεσαν, επικάθησαν, έκλιναν υπό το βάρος | çökmek | |
| ευρήκ’ | βρίσκω/ει | ||
| ζήση | η ζωή, ο τρόπος ζωής, ο βίος του ανθρώπου | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κάλη | η αγαπητή σύζυγος, η σύζυγος | ||
| καληδρομίαν | ευχή για καλό δρόμο | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κλώσκουν | γυρίζουν, επιστρέφουν | ||
| κοτσ̌εύω | μεταναστεύω, μετοικώ | göçmek | |
| μακρά | (επιρρ.) μακριά, (επιθ.) μακρινά, απομακρυσμένα | ||
| όθεν | όπου, οπουδήποτε, σε όποιον | ||
| ολόερα | ολόγυρα | ||
| οπίσ’ | πίσω | ||
| οφέτος | φέτος | ||
| παίξον | (προστ.) παίξε | ||
| παίρ’ | παίρνω/ει | ||
| παρχάρ’ | ορεινός τόπος θερινής βοσκής | ||
| πασ̌ιπόρτ’ | διαβατήριο | pasaport<passa porte | |
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| ’πολλάεψαν | έγιναν πολλά, πλήθαιναν, αφθόνησαν | bollanmak | |
| πορπατώ | περπατάω | ||
| σουμά | κοντά | ||
| ταγιανεύω | αντέχω, βαστάω, υπομένω | dayanmak | |
| τερώ | κοιτώ | ||
| τραγωδίαν | τραγούδι | ||
| τσ̌ατίν | σκληρό, δύσκολο | çetin | |
| χαπάρ’ | χαμπάρι, είδηση, μαντάτο | haber/ḫaber | |
| χαρεμέν’ | χαρούμενοι | ||
| ψ̌όπον | ψυχούλα | ||
| ωμία | ώμοι |
