Στιχουργοί: Μίμης Τσελεπίδης
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Αλέξη, παίξον για τη μανίτσα μ’ ♫ Μανίτσα μ’, αραεύω σε, πολλά -ν- αροθυμώ σε Γομούται η γούλα μ’ και πονώ όντες αναστορώ σε Μανίτσα μ’, πόνι͜α ση ζωή σ’ για τ’ εμέν εφορτώθες Οψέ το βράδον σ’ όρωμα μ’ αέτσ’ εφανερώθες Μανίτσα μ’, εσύ ντ’ έσυρες για τ’ εμέν ’κι ανασπάλλω Τα κόπους ι-σ’ ’κ’ επόρεσα καμίαν ν’ απεβγάλλω Μανίτσα μ’, έσ’νε το βοτάν’ πάντα σ’ εμόν τον πόνον Παρηγορίαν ση ζωή μ’ εσέναν είχα μόνον Μανίτσα μ’, η ευχ̌ή σ’ τρανόν, αρ’ ζω και βασιλεύω Του ήλ’ το φως εχάρτσες με, κανέναν ’κι ζελεύω Μανίτσα μ’, κοιμέθ’, αναπάγ’, εχάρες τ’ εγγονόπα σ’ Έρθες κι εδέβες ση ζωήν, σο γιάνι σ’ τα παιδόπα σ’
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αέτσ’ | έτσι | ||
| αναπάγ’ | (προστ.) αναπαύσου | ||
| ανασπάλλω | ξεχνώ | ||
| αναστορώ | θυμάμαι, αναπολώ | ||
| απεβγάλλω | ξεπληρώνω, ανταποδίδω, επανορθώνω | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| αραεύω | ψάχνω, αναζητώ, γυρεύω | aramak | |
| αροθυμώ | νοσταλγώ | ||
| βράδον | βράδυ | ||
| γιάνι | πλάι, πλευρό | yan | |
| γομούται | γεμίζει, βουρκώνει, κομπιάζει | ||
| γούλα | λαιμός | gula | |
| εγγονόπα | εγγονάκια | ||
| εδέβες | πέρασες, έφυγες, διάβηκες | διαβαίνω | |
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| επόρεσα | μπόρεσα | ||
| έρθες | ήρθες | ||
| έσ’νε | ήσουν | ||
| έσυρες | έσυρες, τράβηξες, έριξες | ||
| εφανερώθες | φανερώθηκες | ||
| εφορτώθες | φορτώθηκες | ||
| εχάρες | χάρηκες | ||
| εχάρτσες | χάρισες | ||
| ζελεύω | ζηλεύω | ||
| ήλ’ | ήλιου | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καμίαν | ποτέ | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κοιμέθ’ | (προστ.) κοιμήσου | ||
| όντες | όταν | ||
| όρωμα | όνειρο | ||
| οψέ | χθες | ||
| παιδόπα | παιδάκια | ||
| παίξον | (προστ.) παίξε | ||
| παρηγορίαν | παρηγοριά | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| πόνι͜α | πόνοι |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αέτσ’ | έτσι | ||
| αναπάγ’ | (προστ.) αναπαύσου | ||
| ανασπάλλω | ξεχνώ | ||
| αναστορώ | θυμάμαι, αναπολώ | ||
| απεβγάλλω | ξεπληρώνω, ανταποδίδω, επανορθώνω | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| αραεύω | ψάχνω, αναζητώ, γυρεύω | aramak | |
| αροθυμώ | νοσταλγώ | ||
| βράδον | βράδυ | ||
| γιάνι | πλάι, πλευρό | yan | |
| γομούται | γεμίζει, βουρκώνει, κομπιάζει | ||
| γούλα | λαιμός | gula | |
| εγγονόπα | εγγονάκια | ||
| εδέβες | πέρασες, έφυγες, διάβηκες | διαβαίνω | |
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| επόρεσα | μπόρεσα | ||
| έρθες | ήρθες | ||
| έσ’νε | ήσουν | ||
| έσυρες | έσυρες, τράβηξες, έριξες | ||
| εφανερώθες | φανερώθηκες | ||
| εφορτώθες | φορτώθηκες | ||
| εχάρες | χάρηκες | ||
| εχάρτσες | χάρισες | ||
| ζελεύω | ζηλεύω | ||
| ήλ’ | ήλιου | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καμίαν | ποτέ | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κοιμέθ’ | (προστ.) κοιμήσου | ||
| όντες | όταν | ||
| όρωμα | όνειρο | ||
| οψέ | χθες | ||
| παιδόπα | παιδάκια | ||
| παίξον | (προστ.) παίξε | ||
| παρηγορίαν | παρηγοριά | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| πόνι͜α | πόνοι |
Για την μάννα μ’ την Βρύδην. Ελαφρόν το χώμαν ατ’ς. Αγροσυκιά 1991, Θεόδωρος (Μίμης) Τσελεπίδης
