Πολλά χρόνια εδέβανε/Όλα τα τριαντάφυλλα/Όλια τα κάστρα
Στιχουργοί: Βασούλα Ευθυμιάδου | Νίκος Τσιμαχίδης | Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Στιχουργοί: Βασούλα Ευθυμιάδου | Νίκος Τσιμαχίδης | Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Πολλά χρόνα̤ εδέβανε, ’κι ξέρω αν θα ’λέπω τα μέρι͜α ντ’ εγεννέθαμε με δακρόπα να βρέχω ♫ Έλα, ποδεδίζω σε! Ψένω ωβόν και δίγω σε [Έλα μετ’ εμέν] Κι αν ωρι͜άεις τα πρόβατα τη Λαμπρήν θ’ αντρίζω σε [Έλα μετ’ εμέν] ♫ Όλια τα τριαντάφυλλα απέσ’ σην καρδι͜ά σ’ κείνταν Ατά που θα μυρίσ̌κεται τα χρόνια τ’ ’κι τελείνταν Σο χάραμαν τ’ ανατολής τ’ αρνόπο μ’ επιδέβεν Κι ούσνα θ’ εκαλοτέρ’να ’το ραχ̌όπα επιδέβεν ♫ Όλια τα κάστρα είδα κι όλια γύρισα [γιαρ] Κι άμον του ήλ’ το κάστρον κάστρον ’κ’ έτονε Σεράντα πόρτας είχ̌εν κι όλια χάλκηνα [γιαρ] Κι εξήντα παραθύρα̤ κι όλια σίδερα Κι ένας μικρός Τουρκίτσος ρωμιογύριστος [γιαρ] το κάστρον τριγυρίζει και μοιρολογά κι η κόρ’ απέσ’ ακούει και καρδοπονά
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| αντρίζω | βρίσκω άντρα, παντρεύω/ομαι | ||
| απέσ’ | μέσα | ||
| αρνόπο | αρνάκι, χαϊδευτική προσφώνηση γυναίκας | ||
| ατά | αυτά | ||
| γιαρ | αγαπητός/ή/ό, αγάπη | yâr | |
| δακρόπα | (υποκορ.) δάκρυα | ||
| δίγω | δίνω | ||
| εγεννέθαμε | γεννηθήκαμε | ||
| εδέβανε | (για τόπο) πέρασαν, διέσχισαν (για χρόνο) πέρασαν | διαβαίνω | |
| εκαλοτέρ’να | καλοκοιτούσα, ξανακοιτούσα | ||
| επιδέβεν | έφυγε, άφησε πίσω, προσπέρασε, ξεπέρασε | ||
| έτονε | ήταν | ||
| ήλ’ | ήλιου | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κείνταν | κείτονται, ξαπλώνουν | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| ’λέπω | (ελέπω) βλέπω | ||
| μέρι͜α | μέρη | ||
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| μυρίσ̌κεται | μυρίζει κτ, , οσφραίνεται | ||
| όλια | όλα | ||
| ούσνα | μέχρι που, έως ότου | ||
| ποδεδίζω | (ενεργ. και μέση) χαίρομαι, απολαμβάνω, προσκυνώ | από+δέδιν (<δείδω=φοβάμαι, ανησυχώ) | |
| ποδεδίζω σε | να σε χαρώ | από+δέδιν (<δείδω=φοβάμαι, ανησυχώ) | |
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| πόρτας | (ονομ.πληθ.) πόρτες | porta | |
| ραχ̌όπα | ραχούλες, βουνά | ||
| ρωμιογύριστος | χριστιανός που έγινε μουσουλμάνος | ||
| σεράντα | σαράντα | ||
| τελείνταν | (αμτβ.) τελειώνουν, εξαντλούνται, μτφ. πεθαίνουν | ||
| ’το | αυτό, το (προσωπική αντωνυμία) | ||
| χρόνα̤ | χρόνια | ||
| ψένω | ψήνω | ||
| ωβόν | αβγό | ||
| ωρι͜άεις | προσέχεις, φυλάς, επιβλέπεις |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| αντρίζω | βρίσκω άντρα, παντρεύω/ομαι | ||
| απέσ’ | μέσα | ||
| αρνόπο | αρνάκι, χαϊδευτική προσφώνηση γυναίκας | ||
| ατά | αυτά | ||
| γιαρ | αγαπητός/ή/ό, αγάπη | yâr | |
| δακρόπα | (υποκορ.) δάκρυα | ||
| δίγω | δίνω | ||
| εγεννέθαμε | γεννηθήκαμε | ||
| εδέβανε | (για τόπο) πέρασαν, διέσχισαν (για χρόνο) πέρασαν | διαβαίνω | |
| εκαλοτέρ’να | καλοκοιτούσα, ξανακοιτούσα | ||
| επιδέβεν | έφυγε, άφησε πίσω, προσπέρασε, ξεπέρασε | ||
| έτονε | ήταν | ||
| ήλ’ | ήλιου | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κείνταν | κείτονται, ξαπλώνουν | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| ’λέπω | (ελέπω) βλέπω | ||
| μέρι͜α | μέρη | ||
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| μυρίσ̌κεται | μυρίζει κτ, , οσφραίνεται | ||
| όλια | όλα | ||
| ούσνα | μέχρι που, έως ότου | ||
| ποδεδίζω | (ενεργ. και μέση) χαίρομαι, απολαμβάνω, προσκυνώ | από+δέδιν (<δείδω=φοβάμαι, ανησυχώ) | |
| ποδεδίζω σε | να σε χαρώ | από+δέδιν (<δείδω=φοβάμαι, ανησυχώ) | |
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| πόρτας | (ονομ.πληθ.) πόρτες | porta | |
| ραχ̌όπα | ραχούλες, βουνά | ||
| ρωμιογύριστος | χριστιανός που έγινε μουσουλμάνος | ||
| σεράντα | σαράντα | ||
| τελείνταν | (αμτβ.) τελειώνουν, εξαντλούνται, μτφ. πεθαίνουν | ||
| ’το | αυτό, το (προσωπική αντωνυμία) | ||
| χρόνα̤ | χρόνια | ||
| ψένω | ψήνω | ||
| ωβόν | αβγό | ||
| ωρι͜άεις | προσέχεις, φυλάς, επιβλέπεις |
α) Στίχοι: Βασούλα Ευθυμιάδου - Νίκος Τσιμαχίδης, Μουσική: Παραδοσιακό, β) Στίχοι - Μουσική: Παραδοσιακό, γ) Στίχοι - Μουσική: Παραδοσιακό
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 