Ελάστα κι επορπάτεσα
Στιχουργοί: Βασούλα Ευθυμιάδου | Νίκος Τσιμαχίδης
Συνθέτες: Βασούλα Ευθυμιάδου | Νίκος Τσιμαχίδης

Στιχουργοί: Βασούλα Ευθυμιάδου | Νίκος Τσιμαχίδης
Συνθέτες: Βασούλα Ευθυμιάδου | Νίκος Τσιμαχίδης
Ελάστα κι επορπάτεσα τα μέρι͜α ντ’ εγεννέθα Οι νοικοκύρ’ οι Πόντιοι σα στράτας πώς επέμ’ναν; ♫ Ελάστα κι επορπάτεσα τα μέρι͜α ντ’ εγεννέθα Οι νοικοκύρ’ οι Πόντιοι σα στράτας πώς επέμ’ναν; Εξέβαμε ση Σουμελά, ψηλά απάν’ σα ραχ̌ία Και -ν- είδαμε τα μέρι͜α μουν κι ελύεν η καρδία μ’ Σην Παναΐαν έταξα, σην Τραπεζούνταν έρθα Σο Φροντιστήριον καικά ερρούξα κι εκοιμέθα Σον ύπνο μ’ είδα όνερον τη μάνα μ’ και τον κύρη μ’ Εχάρανε ντο έρθαμε σ’ αούτο το ταξίδι Ξεριζωμέν’, πουγαλεμέν’, έφυγαμ’ ας σον Πόντον Επέρανε τα μέρι͜α μουν κι ερρούξαμε σον δρόμον Κι άμον γεσίρι͜α τσάτσαλοι έρθαμε σην Ελλάδαν Και χάν’ η μάνα το παιδίν και το παιδίν τη μάναν Είχαν ομούτι͜α οι άχαροι σ’ οσπίτι͜α τουν να πάνε Εκεί που εγεννέθανε να ρούζ’νε ν’ αποθάν’νε Όλον τον Πόντον είδα ’τον/είδαμε, τα μοναστήρι͜α ελάστα Ύστερα εκλώσταμ’ οξωπίσ’ σην Πόλ’ απέσ’ επλάστα Ύστερα εκλώστα οξωπίσ’ απέσ’ σην Πόλ’ επλάστα Είδαμε την Άγια Σοφι͜άν κι ελύεν η καρδία μ’ Ατό έτον τ’ εμέτερον ρωμαίικον εκκλησίαν Θεέ μ’, εσύ αξίωσον εκείνα τα λημέρι͜α Να κλώσκουνταν, να έρχουνταν ση Ελλάδας/σα ελληνικά τα χ̌έρι͜α
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| αξίωσον | (προστ.) αξίωσε | ||
| αούτο | αυτό/ή | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| απέσ’ | μέσα | ||
| αποθάν’νε | πεθαίνουν | ||
| ας σον | απ’ τον | ασό σον (από τον) | |
| γεσίρι͜α | κυριολ. αιχμάλωτοι μτφ. ταλαιπώροι, αυτοί που έχουν υποστεί κακουχίες | esir | |
| εγεννέθα | γεννήθηκα | ||
| εγεννέθανε | γεννήθηκαν | ||
| εκλώστα | γύρισα, επέστρεψα | ||
| εκλώσταμ’ | γυρίσαμε, επιστρέψαμε | ||
| εκοιμέθα | κοιμήθηκα | ||
| ελάστα | περιφέρθηκα, τριγύρισα, περιπλανήθηκα | ἀλάομαι/ηλάσκω | |
| ελύεν | λύθηκε, έλιωσε | ||
| εμέτερον | δικός/ή/ό μου | ἡμέτερος | |
| εξέβαμε | βγήκαμε, ανεβήκαμε | ||
| επέμ’ναν | απόμειναν | ||
| επέρανε | πήραν | ||
| επλάστα | πλάστηκα, δημιουργήθηκα, εμφανίστηκα | ||
| επορπάτεσα | περπάτησα | ||
| έρθα | ήρθα | ||
| έρθαμε | ήρθαμε | ||
| ερρούξα | έπεσα | ||
| ερρούξαμε | πέσαμε | ||
| έρχουνταν | έρχονται | ||
| έτον | ήταν | ||
| έφυγαμ’ | φύγαμε | ||
| εχάρανε | χάρηκαν | ||
| καικά | προς τα κάτω, εκεί ακριβώς, κοντά | ||
| κλώσκουνταν | γυρίζουν, επιστρέφουν | ||
| μέρι͜α | μέρη | ||
| μουν | μας | ||
| ξεριζωμέν’ | ξεριζωμένοι | ||
| ομούτι͜α | ελπίδες | umut | |
| όνερον | όνειρο | ||
| οξωπίσ’ | πίσω, αντίστροφα | ||
| οσπίτι͜α | σπίτια | hospitium<hospes | |
| πουγαλεμέν’ | σκασμένοι, βαριεστημένοι, στενοχωρημένοι | bunalma | |
| ραχ̌ία | ράχες, βουνά | ||
| ρούζ’νε | πέφτουν | ||
| ρωμαίικον | αυτό που είναι των Ρωμιών, ελληνικό | ||
| στράτας | (ονομ.) δρόμοι, (αιτ.) δρόμους | ||
| ’τον | αυτόν | ||
| τουν | τους | ||
| τσάτσαλοι | γυμνοί | ||
| χάν’ | χάνει, παύει να έχει, διώχνει |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| αξίωσον | (προστ.) αξίωσε | ||
| αούτο | αυτό/ή | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| απέσ’ | μέσα | ||
| αποθάν’νε | πεθαίνουν | ||
| ας σον | απ’ τον | ασό σον (από τον) | |
| γεσίρι͜α | κυριολ. αιχμάλωτοι μτφ. ταλαιπώροι, αυτοί που έχουν υποστεί κακουχίες | esir | |
| εγεννέθα | γεννήθηκα | ||
| εγεννέθανε | γεννήθηκαν | ||
| εκλώστα | γύρισα, επέστρεψα | ||
| εκλώσταμ’ | γυρίσαμε, επιστρέψαμε | ||
| εκοιμέθα | κοιμήθηκα | ||
| ελάστα | περιφέρθηκα, τριγύρισα, περιπλανήθηκα | ἀλάομαι/ηλάσκω | |
| ελύεν | λύθηκε, έλιωσε | ||
| εμέτερον | δικός/ή/ό μου | ἡμέτερος | |
| εξέβαμε | βγήκαμε, ανεβήκαμε | ||
| επέμ’ναν | απόμειναν | ||
| επέρανε | πήραν | ||
| επλάστα | πλάστηκα, δημιουργήθηκα, εμφανίστηκα | ||
| επορπάτεσα | περπάτησα | ||
| έρθα | ήρθα | ||
| έρθαμε | ήρθαμε | ||
| ερρούξα | έπεσα | ||
| ερρούξαμε | πέσαμε | ||
| έρχουνταν | έρχονται | ||
| έτον | ήταν | ||
| έφυγαμ’ | φύγαμε | ||
| εχάρανε | χάρηκαν | ||
| καικά | προς τα κάτω, εκεί ακριβώς, κοντά | ||
| κλώσκουνταν | γυρίζουν, επιστρέφουν | ||
| μέρι͜α | μέρη | ||
| μουν | μας | ||
| ξεριζωμέν’ | ξεριζωμένοι | ||
| ομούτι͜α | ελπίδες | umut | |
| όνερον | όνειρο | ||
| οξωπίσ’ | πίσω, αντίστροφα | ||
| οσπίτι͜α | σπίτια | hospitium<hospes | |
| πουγαλεμέν’ | σκασμένοι, βαριεστημένοι, στενοχωρημένοι | bunalma | |
| ραχ̌ία | ράχες, βουνά | ||
| ρούζ’νε | πέφτουν | ||
| ρωμαίικον | αυτό που είναι των Ρωμιών, ελληνικό | ||
| στράτας | (ονομ.) δρόμοι, (αιτ.) δρόμους | ||
| ’τον | αυτόν | ||
| τουν | τους | ||
| τσάτσαλοι | γυμνοί | ||
| χάν’ | χάνει, παύει να έχει, διώχνει |

