Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Πώς ’κι τσ̌οκεύ’νε τα ραχ̌ι͜ά όνταν αναστενάζω; Η σεβτά ’κι πουλίεται να στείλω κι αγοράζω Κουρπάνι σ’, παρχαρί’ τσ̌ιτσ̌έκ’ και Παναΐας δάκρεν Η μύρα σ’ ’κι χορτάεται, ευωδία σ’ ’κι χάται Κρωμέτ’ς θα παίρω μετ’ εμέν όλ’ ζίπκας να φορούνε Την έμορφον όνταν φιλώ άσ̌κεμοι να τερούνε Το θάνατο μ’ ενούνιζα αρ’ ’κ’ έξερα ’α κομπώντς με Σα είκοσ’ πέντε χρόνι͜α απάν’, αρνί μ’, θα θανατώντς με Αρ’ είπα σε το τερτόπο μ’, αρ’ είπα σε το χάλι μ’ Πασ̌κείμ’ ντο είπα σε να παίρτς το νούν ας σο κιφάλι μ’; Παρχάρ’ αέρα ’φύσεσεν κάποθεν τέλια-τέλια Κορτσόπον, τα φιλέματα σ’ γλυκέα κι άμον μέλια
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| ’α | θα | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| απάν’ | πάνω | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| άσ̌κεμοι | άσχημοι | ||
| γλυκέα | (επιρρ.) γλυκά | ||
| δάκρεν | δάκρυ | ||
| έμορφον | όμορφο | ||
| ενούνιζα | σκεφτόμουν | ||
| έξερα | ήξερα | ||
| ζίπκας | αντρικές φορεσιές της εποχής | zıpka<(αμπχαζικά) adziykva (=στενό παντελόνι) | |
| θανατώντς | θανατώνεις | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κάποθεν | από κάπου | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κιφάλι | κεφάλι | ||
| κομπώντς | εξαπατάς, ξεγελάς, μτφ. σαγηνεύεις | κομβόω | |
| κορτσόπον | κοριτσάκι | ||
| κουρπάνι | θυσία | kurban/ḳurbān | |
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| μύρα | οσμή, μυρωδιά | ||
| όλ’ | όλοι/α | ||
| όνταν | όταν | ||
| παίρτς | παίρνεις | ||
| παίρω | παίρνω | ||
| παρχάρ’ | ορεινός τόπος θερινής βοσκής | ||
| παρχαρί’ | θερινού βοσκότοπου (παρχαριού) | ||
| πασ̌κείμ’ | μήπως, μήπως (και) | πᾶς καί ἔνι | |
| πουλίεται | πουλιέται | ||
| ραχ̌ι͜ά | ράχες, βουνά | ||
| σεβτά | αγάπη, έρωτας | sevda/sevdā | |
| τέλια | σύρματα, χορδές μουσικού οργάνου | tel | |
| τέλια-τέλια | κυματιστά | ||
| τερούνε | κοιτούν | ||
| τερτόπο | καημό, βάσανο, στενοχώρια | dert + -όπον (υποκορ.) | |
| τσ̌ιτσ̌έκ’ | λουλούδι | çiçek | |
| τσ̌οκεύ’νε | καταπίπτουν, επικάθονται, κλίνουν υπό το βάρος | çökmek | |
| φιλέματα | φιλιά | ||
| ’φύσεσεν | (εφύσεσεν) φύσηξε | ||
| χάται | χάνεται | ||
| χορτάεται | χορταίνεται |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| ’α | θα | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| απάν’ | πάνω | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| άσ̌κεμοι | άσχημοι | ||
| γλυκέα | (επιρρ.) γλυκά | ||
| δάκρεν | δάκρυ | ||
| έμορφον | όμορφο | ||
| ενούνιζα | σκεφτόμουν | ||
| έξερα | ήξερα | ||
| ζίπκας | αντρικές φορεσιές της εποχής | zıpka<(αμπχαζικά) adziykva (=στενό παντελόνι) | |
| θανατώντς | θανατώνεις | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κάποθεν | από κάπου | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κιφάλι | κεφάλι | ||
| κομπώντς | εξαπατάς, ξεγελάς, μτφ. σαγηνεύεις | κομβόω | |
| κορτσόπον | κοριτσάκι | ||
| κουρπάνι | θυσία | kurban/ḳurbān | |
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| μύρα | οσμή, μυρωδιά | ||
| όλ’ | όλοι/α | ||
| όνταν | όταν | ||
| παίρτς | παίρνεις | ||
| παίρω | παίρνω | ||
| παρχάρ’ | ορεινός τόπος θερινής βοσκής | ||
| παρχαρί’ | θερινού βοσκότοπου (παρχαριού) | ||
| πασ̌κείμ’ | μήπως, μήπως (και) | πᾶς καί ἔνι | |
| πουλίεται | πουλιέται | ||
| ραχ̌ι͜ά | ράχες, βουνά | ||
| σεβτά | αγάπη, έρωτας | sevda/sevdā | |
| τέλια | σύρματα, χορδές μουσικού οργάνου | tel | |
| τέλια-τέλια | κυματιστά | ||
| τερούνε | κοιτούν | ||
| τερτόπο | καημό, βάσανο, στενοχώρια | dert + -όπον (υποκορ.) | |
| τσ̌ιτσ̌έκ’ | λουλούδι | çiçek | |
| τσ̌οκεύ’νε | καταπίπτουν, επικάθονται, κλίνουν υπό το βάρος | çökmek | |
| φιλέματα | φιλιά | ||
| ’φύσεσεν | (εφύσεσεν) φύσηξε | ||
| χάται | χάνεται | ||
| χορτάεται | χορταίνεται |
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 