Στιχουργοί: Γιώργος Θεοδωρίδης
Συνθέτες: Χρήστος Π. Παπαδόπουλος
Ο ουρανόν ελίβωσεν, σην πόραν ’κι αφήνω σε -ν Το ποτάμ’ ετράνυνεν, η εγάπ’ λιμάνιν έν’ Ας ση Μίλητον, ας σ’ όγδοον αιών’ Ιάσωνες μ’ Aργών ευτάν’ Κολχίδας Και ο Άξενον έντον Εύξεινος Πόντος ξακουστός τη Ιωνίας Με χρόνα̤, καιρούς, αλλόξενους λαούς ομάλα̤ ειρηνικά φίλους εποίκες Τ’ αρχαία Ελλενικά, π’ ένταν ποντιακά γενεάν τη γενεάν, βεσιέτ’ εφήκες Η αγάπη σ’, ψ̌η μ’, μονοφτέρουγο πουλί μ’ Η σεβντά τ’ εμόν ένα βήμα ας σον κρεμόν Ο ουρανόν ελίβωσεν, σην ποράν’ ’κι αφήνω σε -ν Το ποτάμ’ ετράνυνεν, η εγάπ’ λιμάνιν έν’ Σ’ οθωμανικά χρόνια σον ζυγόν είχαμ’ οδηγόν τα γονικά μουν Με βαρύ σταυρόν σε θανήν λευκόν άμον τον Χριστόν ο Γολγοθάς μουν Γενοκτόνησαν μα ’κ’ επόρεσαν ν’ αφανίζ’νε μας από τον κόσμον Έκαψαν σχολειά, μονάς και εκκλησι͜άς, πόλεις και χωριά σε όλ’ τον Πόντον Η αγάπη σ’, ψ̌η μ’, μονοφτέρουγο πουλί μ’ Η σεβντά τ’ εμόν ένα βήμα ας σον κρεμόν Ο ουρανόν ελίβωσεν, σην πόραν ’κι αφήνω σε -ν Το ποτάμ’ ετράνυνεν, η εγάπ’ λιμάνιν έν’
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| ας σ’ | (ας σου) από του, από τότε που/αφότου, (ας σο) από το/τα | ||
| ας σον | απ’ τον | ασό σον (από τον) | |
| βεσιέτ’ | η τελευταία επιθυμία του μελλοθάνατου, προφορική διαθήκη | vasiyet/vaṣiyyet | |
| γενεάν | γενιά | ||
| εγάπ’ | αγάπη | ||
| ελίβωσεν | συννέφιασε | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| έν’ | είναι | ||
| ένταν | έγιναν | ||
| έντον | έγινε | ||
| εποίκες | έκανες, έφτιαξες | ποιέω-ῶ | |
| επόρεσαν | μπόρεσαν | ||
| ετράνυνεν | μεγάλωσε, ανατράφηκε | τρανόω-ῶ | |
| ευτάν’ | κάνουν, φτιάχνουν | εὐθειάζω | |
| εφήκες | άφησες | ||
| ζυγόν | ζυγός ξύλινος (εξάρτημα για το ζέψιμο των ζώων ή για κουβάλημα νερού με κουβάδες προσαρτημένους σε κάθε άκρη) / μέτρο έκτασης στην πορεία του ήλιου ισοδύναμο με μια ώρα | ||
| θανήν | θάνατο | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κρεμόν | γκρεμό | ||
| μουν | μας | ||
| όλ’ | όλοι/α | ||
| ομάλα̤ | (επιρρ.) ομαλά, ευθεία, πεδιάδες, ίσια | ||
| ποράν’ | μπόρα, καταιγίδα | boran<βενετ. bora<λατ. Boreas <Βορέας (αντιδάνειο) | |
| ποτάμ’ | ποτάμι | ||
| σεβντά | αγάπη, έρωτας | sevda/sevdā | |
| χρόνα̤ | χρόνια | ||
| ψ̌η | ψυχή |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| ας σ’ | (ας σου) από του, από τότε που/αφότου, (ας σο) από το/τα | ||
| ας σον | απ’ τον | ασό σον (από τον) | |
| βεσιέτ’ | η τελευταία επιθυμία του μελλοθάνατου, προφορική διαθήκη | vasiyet/vaṣiyyet | |
| γενεάν | γενιά | ||
| εγάπ’ | αγάπη | ||
| ελίβωσεν | συννέφιασε | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| έν’ | είναι | ||
| ένταν | έγιναν | ||
| έντον | έγινε | ||
| εποίκες | έκανες, έφτιαξες | ποιέω-ῶ | |
| επόρεσαν | μπόρεσαν | ||
| ετράνυνεν | μεγάλωσε, ανατράφηκε | τρανόω-ῶ | |
| ευτάν’ | κάνουν, φτιάχνουν | εὐθειάζω | |
| εφήκες | άφησες | ||
| ζυγόν | ζυγός ξύλινος (εξάρτημα για το ζέψιμο των ζώων ή για κουβάλημα νερού με κουβάδες προσαρτημένους σε κάθε άκρη) / μέτρο έκτασης στην πορεία του ήλιου ισοδύναμο με μια ώρα | ||
| θανήν | θάνατο | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κρεμόν | γκρεμό | ||
| μουν | μας | ||
| όλ’ | όλοι/α | ||
| ομάλα̤ | (επιρρ.) ομαλά, ευθεία, πεδιάδες, ίσια | ||
| ποράν’ | μπόρα, καταιγίδα | boran<βενετ. bora<λατ. Boreas <Βορέας (αντιδάνειο) | |
| ποτάμ’ | ποτάμι | ||
| σεβντά | αγάπη, έρωτας | sevda/sevdā | |
| χρόνα̤ | χρόνια | ||
| ψ̌η | ψυχή |
Οι στίχοι του παρόντος τραγουδιού αποτελούν έναν συνδυασμό ποντιακής διαλέκτου και νεοελληνικής γλώσσας. Παρότι η βάση του κειμένου είναι ποντιακή, περιέχονται αρκετές εκφράσεις και λέξεις της νεοελληνικής, γεγονός που αντανακλά τη σύγχρονη γλωσσική πραγματικότητα και τη δημιουργική έκφραση του στιχουργού. Ενδεικτικά: σην πόραν (από τη ΝΕ εκδοχή, η μπόρα): στην ποντιακή απαντάται ως ουδέτερο, το ποράν’ αιών’: στην ποντιακή η ορθή εκδοχή στην αιτιατική είναι «αιώναν» μονάς: στην ποντιακή η ορθή εκδοχή είναι «μαναστήρι͜α» χωριά: στην ποντιακή η ορθή εκδοχή είναι «χωρία» σε όλ’ τον Πόντον: στην ποντιακή η ορθή εκδοχή «σ’ όλον/όλιον τον Πόντον»
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 