Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Νασάν την μάνα που γεννά τα τράντα χρόνι͜α μίαν Ευτάει υιόν Τραντέλλενα και νύφεν γαλαφόρα Κανείς υιόν ’κ’ εγέννεσεν, κανείς υιόν ’κ’ εποίκεν Καλόγρια γιον εγέννεσεν απάνου σον Πορφύρην -Ατόναν πώς θα λέγομε, ατόν πώς θα καλούμε; -Ατόν Πορφύρην πέτε͜ ατον, ατόν Πορφύρη καλέστεν Μαθάνει͜ ατο ο βασιλιάς ο πολυχρονεμένον -Απόθεν έν’ ο Πόρφυρας εμέν που ’κι φογάται; Απάν’ ατ’ έχω πόλεμον, έχω απάν’ ατ’ σεφέριν Εγνέφιξεν και ο Πόρφυρας ας το γλυκόν τον ύπνον -Παρακαλώ σε, σερασκέρ’, Θεού παρακαλίας Σ’ όλια τα κάστρα φέρο με -ν δεμένον και φλιμμένον και ση Κωνσταντινούπολην λυτόν και χαρεμένον Εκεί κόρασ̌ον αγαπώ ελέπ’ και περιπαίζ’ με Σ’ όλια τα κάστρα φέρν’ ατον, τα δάκρυ͜α τ’ ’κ’ εκατήβαν και ση Κωνσταντινούπολην τα δάκρυ͜α τ’ εκατήβαν Τα δάκρυ͜α ντ’ εκατήβαιναν εσέπ’σαν το μετάξι Βασιλοπούλα ελάλεσεν από ψηλόν παλάτι Έσειξεν τα ποδάρι͜α του, εσείγαν τα λωρία Έσειξεν και τ’ ωμίτσ̌ι͜α του, εσείαν τα ραχ̌ία Έσειξεν τα βραχ̌ιόνας ατ’, εκόπαν τ’ αλυσίδι͜α Ας τ’ αλυσιδοκόμματα έναν σο χ̌έρ’ επέρεν Χ̌ίλιους απ’ έμπρα̤ τ’ σκότωσεν και μύριους από πίσω Εννιά καντάρι͜α ’φόρτωσεν ωτία και μυτία και στείλει͜ ατα τον βασιλιά μεγάλον αρμαγάδιν
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αλυσιδοκόμματα | κομμάτια αλυσίδας | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| απάνου | πάνω | ||
| απόθεν | από που, από όπου | ||
| αρμαγάδιν | δώρο, φιλοδώρημα, τιμητικό έπαθλο | armağan | |
| ατα | αυτά | ||
| ατόναν | αυτόν | ||
| γαλαφόρα | κυρ. αυτή που φέρει γάλα, η εύρωστη, υγιής γυναίκα (πρόσφορη για να βυζάξει/αναθρέψει παιδιά), (και Γαλαφόρα) όνομα που δινόταν σε αγελάδες | ||
| εγέννεσεν | γέννησε | ||
| εγνέφιξεν | ξύπνησε | ||
| εκατήβαιναν | κατέβαιναν | ||
| εκατήβαν | κατέβηκαν | ||
| εκόπαν | κόπηκαν | ||
| ελάλεσεν | έβγαλε λαλιά, κάλεσε, αποκάλεσε, προσκάλεσε, οδήγησε | ||
| ελέπ’ | βλέπει/βλέπω | ||
| έμπρα̤ | μπροστά | ||
| έν’ | είναι | ||
| επέρεν | πήρε | ||
| εποίκεν | έκανε, έφτιαξε | ποιέω-ῶ | |
| εσείγαν | έσειξαν | ||
| έσειξεν | έσεισε, ταρακούνησε | ||
| εσέπ’σαν | σάπισαν, έλιωσαν | ||
| ευτάει | κάνει, φτιάχνει | εὐθειάζω | |
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κόρασ̌ον | κορίτσι | ||
| λυτόν | λυμένος, χαλαρός | ||
| λωρία | λουριά | ||
| μαθάνει | μαθαίνει | ||
| μίαν | μια φορά | ||
| μυτία | μύτες | ||
| νασάν | χαρά σε | ||
| νύφεν | νύφη | ||
| όλια | όλα | ||
| παρακαλίας | παρακάλια | ||
| περιπαίζ’ | περιπαίζω/ει, κοροϊδεύω/ει | ||
| πέτε | (προστ.) πείτε | ||
| ποδάρι͜α | πόδια | ||
| ραχ̌ία | ράχες, βουνά | ||
| σερασκέρ’ | στρατάρχη | serasker/sar-ˁaskar | |
| τράντα | τριάντα | ||
| φέρο | (προστ.) φέρε | ||
| φλιμμένον | θλιμμένο | ||
| φογάται | φοβάται | ||
| χ̌έρ’ | χέρι | ||
| χαρεμένον | χαρούμενο | ||
| ωμίτσ̌ι͜α | (υποκορ.) ώμους | ||
| ωτία | αυτιά |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αλυσιδοκόμματα | κομμάτια αλυσίδας | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| απάνου | πάνω | ||
| απόθεν | από που, από όπου | ||
| αρμαγάδιν | δώρο, φιλοδώρημα, τιμητικό έπαθλο | armağan | |
| ατα | αυτά | ||
| ατόναν | αυτόν | ||
| γαλαφόρα | κυρ. αυτή που φέρει γάλα, η εύρωστη, υγιής γυναίκα (πρόσφορη για να βυζάξει/αναθρέψει παιδιά), (και Γαλαφόρα) όνομα που δινόταν σε αγελάδες | ||
| εγέννεσεν | γέννησε | ||
| εγνέφιξεν | ξύπνησε | ||
| εκατήβαιναν | κατέβαιναν | ||
| εκατήβαν | κατέβηκαν | ||
| εκόπαν | κόπηκαν | ||
| ελάλεσεν | έβγαλε λαλιά, κάλεσε, αποκάλεσε, προσκάλεσε, οδήγησε | ||
| ελέπ’ | βλέπει/βλέπω | ||
| έμπρα̤ | μπροστά | ||
| έν’ | είναι | ||
| επέρεν | πήρε | ||
| εποίκεν | έκανε, έφτιαξε | ποιέω-ῶ | |
| εσείγαν | έσειξαν | ||
| έσειξεν | έσεισε, ταρακούνησε | ||
| εσέπ’σαν | σάπισαν, έλιωσαν | ||
| ευτάει | κάνει, φτιάχνει | εὐθειάζω | |
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κόρασ̌ον | κορίτσι | ||
| λυτόν | λυμένος, χαλαρός | ||
| λωρία | λουριά | ||
| μαθάνει | μαθαίνει | ||
| μίαν | μια φορά | ||
| μυτία | μύτες | ||
| νασάν | χαρά σε | ||
| νύφεν | νύφη | ||
| όλια | όλα | ||
| παρακαλίας | παρακάλια | ||
| περιπαίζ’ | περιπαίζω/ει, κοροϊδεύω/ει | ||
| πέτε | (προστ.) πείτε | ||
| ποδάρι͜α | πόδια | ||
| ραχ̌ία | ράχες, βουνά | ||
| σερασκέρ’ | στρατάρχη | serasker/sar-ˁaskar | |
| τράντα | τριάντα | ||
| φέρο | (προστ.) φέρε | ||
| φλιμμένον | θλιμμένο | ||
| φογάται | φοβάται | ||
| χ̌έρ’ | χέρι | ||
| χαρεμένον | χαρούμενο | ||
| ωμίτσ̌ι͜α | (υποκορ.) ώμους | ||
| ωτία | αυτιά |
Η παρούσα εκδοχή του δημώδους άσματος αυτού είναι αρκετά πιο περικομμένη από την πλήρη αρχική εκδοχή του με αποτέλεσμα να υπάρχουν νοητές και χρονικές ασυνέχειες κατά την ακρόαση του.
