Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Έταιρον κι η λυγερή πάν’ όλεν τον ποταμόν Έταιρον επέρασεν, και η κόρ’ ’κ’ επόρεσεν -Πέρνιξον με, Έταιρε, το τσ̌αρκούλι μ’ δίγω σε -Νι͜ά περνήν περνίζω σε, νι͜ά τσ̌αρκούλιν παίρω σε Άλλο τάμαν τάξον με κι εγώ εσέν περνίζω σε -Πέρνιξον με, Έταιρε, το τσ̌εμπέρι μ’ δίγω σε Άλλο τάμαν τάξον με κι εγώ εσέν περνίζω σε -Πέρνιξον με, Έταιρε, το βραχ̌ι͜άλι μ’ δίγω σε -Ντό να ’φτάγ’ α’ τ’ άκλερον; τ’ άψιμον να καίει ατο Άλλο τάμαν τάξον με κι εγώ εσέν περνίζω σε -Πέρνιξον με -ν-, Έταιρε, το ζωνάρι μ’ δίγω σε -Το ζωνάρ’ τ’ εσόν ας έν’, άλλον τάμαν τάξον με -Ας σην ψ̌η μ’ κι ανώτερα τ’ άλλα όλια δίγω σε Ας σο χ̌έρ’ επέρπαξεν κι ατέν πέραν έσυρεν -Δος με, κόρη, ντ’ έταξες την φιλήν ντ’ ετάγαμε -Έμπρι͜α μουν λιβάδι͜α είν’, πάω εκεί και δίγω σε -Έρθαμε κι εξέρθαμε κι εξεκαμπανίσταμε Δος με, κόρη, ντ’ έταξες κι αρ’ ντ’ εσυνετάγαμε -Τ’ έμπρι͜α μουν κοιλάδι͜α είν’, πάω εκεί και δίγω σε -Έρθαμε κι εξέρθαμε κι εξεκαμπανίσταμε Δος με, κόρη, ντ’ έταξες την φιλήν ντ’ ετάγαμε -Τ’ έμπρι͜α μουνε κόμι͜α είν’, πάω εκεί και δίγω σε -Έρθαμε κι εξέρθαμε κι εξεκαμπανίσταμε Αρ’ δος, κόρη, ντ’ έταξες και ντ’ εσυνετάγαμε -Δέξτε͜ ατον τη σ̌κύλ’ τον γιον! Εγώ ’δέν ’κι δίγ’ ατον!
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| α’ | (ατό) αυτό, το | ||
| άκλερον | άκληρο, φτωχό, δύστυχο, ταλαίπωρο | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| ατέν | αυτήν | ||
| άψιμον | φωτιά | ||
| βραχ̌ι͜άλι | βραχιόλι | βραχιάλιον<bracchiale<βραχίων | |
| ’δέν | τίποτα | ||
| δέξτε | (προστ.) διώξτε | ||
| δίγ’ | δίνω | ||
| δίγω | δίνω | ||
| δος | δώσε | ||
| είν’ | (για πληθ.) είναι | ||
| έμπρι͜α | μπροστά | ἐμπρός | |
| έν’ | είναι | ||
| εξεκαμπανίσταμε | απομακρυνθήκαμε πολύ, ξεμακραίναμε | ||
| εξέρθαμε | φτάσαμε | ||
| επέρπαξεν | άρπαξε | ||
| επόρεσεν | μπόρεσε | ||
| έρθαμε | ήρθαμε | ||
| εσόν | δικός/ή/ό σου | ||
| εσυνετάγαμε | συμφωνήσαμε, συνταχθήκαμε | ||
| έσυρεν | έσυρε, τράβηξε, έριξε | ||
| ετάγαμε | συμφωνήσαμε, ταχθήκαμε | ||
| έταιρε | σύντροφε! συνοδοιπόρε! | ||
| έταιρον | σύντροφος, συνοδοιπόρος | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κόμι͜α | στάνες, αχυρώνες, αγροκτήματα | kom<գոմ (ή/και) εκ των κώμη, kūmh (περσ.)=περίφραξη, κλουβί | |
| μουν | μας | ||
| μουνε | μας | ||
| νι͜ά | ούτε | ne | |
| όλεν | όλη/ο, ολόκληρη/ο | ||
| όλια | όλα | ||
| παίρω | παίρνω | ||
| περνήν | διάβαση, περασιά | ||
| περνίζω | διασχίζω, περνώ απέναντι | ||
| πέρνιξον | (προστ.) διέσχισε, πέρασε απέναντι | ||
| σ̌κύλ’ | (γεν.) σκύλου | ||
| τάξον | (προστ.) τάξε | ||
| τσ̌αρκούλι | γυναικεία καλύπτρα, λειρί πτηνού | ||
| τσ̌αρκούλιν | λειρί πτηνού | ||
| τσ̌εμπέρι | μαντίλι κεφαλής | çember/çenber | |
| φιλήν | φίλημα | ||
| ’φτάγ’ | (ευτάγω) κάνω, φτιάχνω | εὐθειάζω | |
| χ̌έρ’ | χέρι | ||
| ψ̌η | ψυχή |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| α’ | (ατό) αυτό, το | ||
| άκλερον | άκληρο, φτωχό, δύστυχο, ταλαίπωρο | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| ατέν | αυτήν | ||
| άψιμον | φωτιά | ||
| βραχ̌ι͜άλι | βραχιόλι | βραχιάλιον<bracchiale<βραχίων | |
| ’δέν | τίποτα | ||
| δέξτε | (προστ.) διώξτε | ||
| δίγ’ | δίνω | ||
| δίγω | δίνω | ||
| δος | δώσε | ||
| είν’ | (για πληθ.) είναι | ||
| έμπρι͜α | μπροστά | ἐμπρός | |
| έν’ | είναι | ||
| εξεκαμπανίσταμε | απομακρυνθήκαμε πολύ, ξεμακραίναμε | ||
| εξέρθαμε | φτάσαμε | ||
| επέρπαξεν | άρπαξε | ||
| επόρεσεν | μπόρεσε | ||
| έρθαμε | ήρθαμε | ||
| εσόν | δικός/ή/ό σου | ||
| εσυνετάγαμε | συμφωνήσαμε, συνταχθήκαμε | ||
| έσυρεν | έσυρε, τράβηξε, έριξε | ||
| ετάγαμε | συμφωνήσαμε, ταχθήκαμε | ||
| έταιρε | σύντροφε! συνοδοιπόρε! | ||
| έταιρον | σύντροφος, συνοδοιπόρος | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κόμι͜α | στάνες, αχυρώνες, αγροκτήματα | kom<գոմ (ή/και) εκ των κώμη, kūmh (περσ.)=περίφραξη, κλουβί | |
| μουν | μας | ||
| μουνε | μας | ||
| νι͜ά | ούτε | ne | |
| όλεν | όλη/ο, ολόκληρη/ο | ||
| όλια | όλα | ||
| παίρω | παίρνω | ||
| περνήν | διάβαση, περασιά | ||
| περνίζω | διασχίζω, περνώ απέναντι | ||
| πέρνιξον | (προστ.) διέσχισε, πέρασε απέναντι | ||
| σ̌κύλ’ | (γεν.) σκύλου | ||
| τάξον | (προστ.) τάξε | ||
| τσ̌αρκούλι | γυναικεία καλύπτρα, λειρί πτηνού | ||
| τσ̌αρκούλιν | λειρί πτηνού | ||
| τσ̌εμπέρι | μαντίλι κεφαλής | çember/çenber | |
| φιλήν | φίλημα | ||
| ’φτάγ’ | (ευτάγω) κάνω, φτιάχνω | εὐθειάζω | |
| χ̌έρ’ | χέρι | ||
| ψ̌η | ψυχή |
