Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Έλα κάθκα σα γόνατα μ’, [Κορτσόπον, λάλ’ με] ας πλέκω τα μαλλία σ’ [Λάλ’ με κι ας λαλώ σε/ ’Μώ σε, θεία, ’μώ σε!] Ας πλέκ’ ατα ψιλά-ψιλά [Κορτσόπον, λάλ’ με] και σύρ’ ατα σ’ ωμία σ’ [’Μώ σε, θεία, ’μώ σε!] ’Μώ σε, παλαλός έν’! Σ’ έναν βούραν λεφτοκάρυ͜α λέει με «κι ας φιλώ σε ατώρα» Εσύ έλα -ν- ας σο Κουλάτ¹, [Κορτσόπον, λάλ’ με] εγώ -ν- ας σα Καμένα² [Λάλ’ με κι ας λαλώ σε/ ’Μώ σε, θεία, ’μώ σε!] Εσύ τραγωδείς θλιβερά, [Κορτσόπον, λάλ’ με] εγώ παρακαμένα [Λάλ’ με κι ας λαλώ σε/ ’Μώ σε, θεία, ’μώ σε!] ’Μώ σε, παλαλός έν’! Σ’ έναν βούραν λεφτοκάρυ͜α λέει με «κι ας φιλώ σε ατώρα»
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| ας σα | απ’ τα | ασό σα (από τα) | |
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| ατα | αυτά | ||
| ατώρα | τώρα | ||
| βούραν | χούφτα | vola=η παλάμη του χεριού ή το πέλμα του ποδιού | |
| έν’ | είναι | ||
| κάθκα | (προστ.) κάθισε | ||
| Καμένα | περιοχή κοντά στην Παναγία Σουμελά | ||
| κορτσόπον | κοριτσάκι | ||
| Κουλάτ | το όρος Θήχυς στον Πόντο | ||
| λάλ’ | (προστ.) βγάλε λαλιά, κάλεσε, αποκάλεσε, προσκάλεσε, οδήγησε | ||
| λαλώ | βγάζω λαλιά, καλώ, αποκαλώ, προσκαλώ, οδηγώ | ||
| λεφτοκάρυ͜α | λεπτοκάρυα, φουντουκιές, φουντούκια | λεπτο- + κάρυον | |
| ’μώ | (επιφ.) εκδήλωση έκπληξης, θαυμασμού ή δυσφορίας, βρε! σε καλό σου! | γαμώ | |
| παλαλός | τρελός, ανόητος | ||
| πλέκ’ | πλέκει | ||
| σύρ’ | σύρω/ει, τραβάω/ει, ρίχνω/ει | ||
| τραγωδείς | τραγουδάς | ||
| ωμία | ώμοι |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| ας σα | απ’ τα | ασό σα (από τα) | |
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| ατα | αυτά | ||
| ατώρα | τώρα | ||
| βούραν | χούφτα | vola=η παλάμη του χεριού ή το πέλμα του ποδιού | |
| έν’ | είναι | ||
| κάθκα | (προστ.) κάθισε | ||
| Καμένα | περιοχή κοντά στην Παναγία Σουμελά | ||
| κορτσόπον | κοριτσάκι | ||
| Κουλάτ | το όρος Θήχυς στον Πόντο | ||
| λάλ’ | (προστ.) βγάλε λαλιά, κάλεσε, αποκάλεσε, προσκάλεσε, οδήγησε | ||
| λαλώ | βγάζω λαλιά, καλώ, αποκαλώ, προσκαλώ, οδηγώ | ||
| λεφτοκάρυ͜α | λεπτοκάρυα, φουντουκιές, φουντούκια | λεπτο- + κάρυον | |
| ’μώ | (επιφ.) εκδήλωση έκπληξης, θαυμασμού ή δυσφορίας, βρε! σε καλό σου! | γαμώ | |
| παλαλός | τρελός, ανόητος | ||
| πλέκ’ | πλέκει | ||
| σύρ’ | σύρω/ει, τραβάω/ει, ρίχνω/ει | ||
| τραγωδείς | τραγουδάς | ||
| ωμία | ώμοι |
¹ Ονομασίες ορεινών όγκων στον Πόντο ² Ορεινή περιοχή που βρίσκεται ανάμεσα στη Χαντζούκα (τοποθεσία Παναγίας Σουμελά) και το Μετζίτ’ (βοσκότοπος της Κρώμνης). Για την ονομασία «Καμένα» υπάρχουν μόνο στοιχεία από την παράδοση. Λέγεται πως, κάποτε, αλλόθρησκοι πήγαν να ληστέψουν το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά. Οι ληστές, ανάμεσα στα άλλα, θέλησαν να πάρουν και το Εικόνισμα, να το κομματιάσουν, για να πάρει ο καθένας από ένα κομμάτι. Με το πρώτο όμως χτύπημά τους το Εικόνισμα έβαλε φωτιά, θανατώθηκαν οι ιερόσυλοι και κάηκε ο τόπος. Έτσι, ονομάστηκε από τότε Καμένα, και δε βλάστησε η περιοχή ποτέ ύστερα από το γεγονός αυτό. Η ερημιά του χώρου αυτού προκαλεί δέος. Κυκλοφορούν εκεί διάφορα αγρίμια και προπαντός λύκοι, γεγονός που έχει αποτυπωθεί από την ποντιακή μούσα στο παραπάνω δίστιχο.
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 