
Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Έταιρον κι η λυγερή πάν’ όλεν τον ποταμόν Έταιρον επέρνιξεν και η κόρ’ ’κ’ επόρεσεν Πέρνιξον με, Έταιρε, το τσ̌αρκούλι μ’ δίγω σε Νιά περνήν περνίζω σε, νιά τσ̌αρκούλιν παίρω σε Πέρνιξον με, Έταιρε, το βραχ̌ιόλι μ’ δίγω σε Ντό να ’φτάγω τ’ άκλερον; τ’ άψιμον να καίει ατο Άλλον τάμαν τάξον με κι εγώ εσέν περνίζω σε Ας σην ψ̌η μ’ κι ανέτερα τ’ άλλα όλια δίγω σε Ας σο χ̌έρ’ επέρπαξεν κι ατέν πέραν έσυρεν Δος με, κόρη, ντ’ έταξες και ντ’ εσυνετάγαμε Τ’ έμπρι͜α μουν κοιλάδι͜α είν’ πάγω εκεί και δίγω σε Έρθαμε κι εξέρθαμε κι εξεκαμπανίσταμε Δος με, κόρη, ντ’ έταξες και ντ’ εσυνετάγαμε Εκεί χωρία είν’ πάγω εκεί και δίγω σε Έρθαμε κι εξέρθαμε κι εξεκαμπανίσταμε Αρ’ δος, κόρη, ντ’ έταξες και ντ’ εσυνετάγαμε Δέξτε ατον τη σ̌κύλ’ το γιον εγώ ’δέν ’κι δίγ’ ατον
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| άκλερον | άκληρο, φτωχό, δύστυχο, ταλαίπωρο | ||
| ανέτερα | ανώτερα, πλην/εκτός | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| ατέν | αυτήν | ||
| άψιμον | φωτιά | ||
| ’δέν | τίποτα | ||
| δέξτε | (προστ.) διώξτε | ||
| δίγ’ | δίνω | ||
| δίγω | δίνω | ||
| δος | δώσε | ||
| είν’ | (για πληθ.) είναι | ||
| έμπρι͜α | μπροστά | ἐμπρός | |
| εξεκαμπανίσταμε | απομακρυνθήκαμε πολύ, ξεμακραίναμε | ||
| εξέρθαμε | φτάσαμε | ||
| επέρνιξεν | διέσχισε, πέρασε απέναντι | ||
| επέρπαξεν | άρπαξε | ||
| επόρεσεν | μπόρεσε | ||
| έρθαμε | ήρθαμε | ||
| εσυνετάγαμε | συμφωνήσαμε, συνταχθήκαμε | ||
| έσυρεν | έσυρε, τράβηξε, έριξε | ||
| έταιρε | σύντροφε! συνοδοιπόρε! | ||
| έταιρον | σύντροφος, συνοδοιπόρος | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| μουν | μας | ||
| νιά | ούτε | ne | |
| όλεν | όλη/ο, ολόκληρη/ο | ||
| όλια | όλα | ||
| παίρω | παίρνω | ||
| περνήν | διάβαση, περασιά | ||
| περνίζω | διασχίζω, περνώ απέναντι | ||
| πέρνιξον | (προστ.) διέσχισε, πέρασε απέναντι | ||
| σ̌κύλ’ | (γεν.) σκύλου | ||
| τάξον | (προστ.) τάξε | ||
| τσ̌αρκούλι | γυναικεία καλύπτρα, λειρί πτηνού | ||
| τσ̌αρκούλιν | λειρί πτηνού | ||
| ’φτάγω | (ευτάγω) κάνω, φτιάχνω | εὐθειάζω | |
| χ̌έρ’ | χέρι | ||
| χωρία | χωριά | ||
| ψ̌η | ψυχή |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| άκλερον | άκληρο, φτωχό, δύστυχο, ταλαίπωρο | ||
| ανέτερα | ανώτερα, πλην/εκτός | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| ατέν | αυτήν | ||
| άψιμον | φωτιά | ||
| ’δέν | τίποτα | ||
| δέξτε | (προστ.) διώξτε | ||
| δίγ’ | δίνω | ||
| δίγω | δίνω | ||
| δος | δώσε | ||
| είν’ | (για πληθ.) είναι | ||
| έμπρι͜α | μπροστά | ἐμπρός | |
| εξεκαμπανίσταμε | απομακρυνθήκαμε πολύ, ξεμακραίναμε | ||
| εξέρθαμε | φτάσαμε | ||
| επέρνιξεν | διέσχισε, πέρασε απέναντι | ||
| επέρπαξεν | άρπαξε | ||
| επόρεσεν | μπόρεσε | ||
| έρθαμε | ήρθαμε | ||
| εσυνετάγαμε | συμφωνήσαμε, συνταχθήκαμε | ||
| έσυρεν | έσυρε, τράβηξε, έριξε | ||
| έταιρε | σύντροφε! συνοδοιπόρε! | ||
| έταιρον | σύντροφος, συνοδοιπόρος | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| μουν | μας | ||
| νιά | ούτε | ne | |
| όλεν | όλη/ο, ολόκληρη/ο | ||
| όλια | όλα | ||
| παίρω | παίρνω | ||
| περνήν | διάβαση, περασιά | ||
| περνίζω | διασχίζω, περνώ απέναντι | ||
| πέρνιξον | (προστ.) διέσχισε, πέρασε απέναντι | ||
| σ̌κύλ’ | (γεν.) σκύλου | ||
| τάξον | (προστ.) τάξε | ||
| τσ̌αρκούλι | γυναικεία καλύπτρα, λειρί πτηνού | ||
| τσ̌αρκούλιν | λειρί πτηνού | ||
| ’φτάγω | (ευτάγω) κάνω, φτιάχνω | εὐθειάζω | |
| χ̌έρ’ | χέρι | ||
| χωρία | χωριά | ||
| ψ̌η | ψυχή |

