Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Χριστός ’γεννέθεν χαρά σον κόσμον Χα! Καλή ώρα, καλή σου ημέρα Χα! Καλόν παιδίν οψέ ’γεννέθεν Οψέ ’γεννέθεν κι ουρανοστάθεν¹ Τον εγέννεσεν η Παναΐα Τον ενέστεσεν αειπάρθενος² Εκαβάλκεψεν χρυσόν πουλάρι κι εκατήβεν σο σταυροδρόμι Έρπαξαν Ατόν οι χ̌ίλ’ Εβραίοι Χ̌ίλ’ Εβραίοι και μύρ’ Εβραίοι Ας σ’ ακρεντικά³ κι ας σην καρδίαν, Αίμαν έσταξεν χολήν ’κ’ εφάνθεν Αίμαν⁴ έσταξεν και μύρος έτον Μύρος έτον και μυρωδία Εμυρίστεν ατο ο κόσμος όλεν Για μυρίστ’ α̤το και συ αφέντα Συ αφέντα, καλέ μ’ αφέντα Έρθαν τη Χριστού τα παλληκάρι͜α να θημίζ’νε τον νοικοκύρην Νοικοκύρην και βασιλέαν Δέβα σο ταρέζ’ κι έλα σην πόρταν Δος μας ούβας⁵ και λεφτοκάρυ͜α Ξαν να φέρτς μας αδά σην πόρταν⁶
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αδά | εδώ | ||
| ακρεντικά | άκρα, πλευρά | ||
| ας σ’ | (ας σου) από του, από τότε που/αφότου, (ας σο) από το/τα | ||
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| ’γεννέθεν | (εγεννέθεν) γεννήθηκε | ||
| δέβα | (προστ.) πήγαινε | ||
| δος | δώσε | ||
| εγέννεσεν | γέννησε | ||
| εκαβάλκεψεν | ίππευσε, καβάλησε | ||
| εκατήβεν | κατέβηκε | ||
| εμυρίστεν | μύρισε, οσφράνθηκε | ||
| ενέστεσεν | ανέθρεψε | ||
| έρθαν | ήρθαν | ||
| έρπαξαν | άρπαξαν | ||
| έτον | ήταν | ||
| εφάνθεν | φάνηκε, εμφανίστηκε | ||
| θημίζ’νε | ψάλλουν, κάνουν γνωστό, διαδίδουν | θημίζω<φημίζω<φάσκω | |
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| λεφτοκάρυ͜α | λεπτοκάρυα, φουντουκιές, φουντούκια | λεπτο- + κάρυον | |
| μυρίστ’ | (προστ.) μύρισε | ||
| ξαν | πάλι, ξανά | ||
| όλεν | όλη/ο, ολόκληρη/ο | ||
| ούβας | αγριοκύδωνα ή μούσμουλα ή λωτοί (αποξηραμένοι, Trabzon hurması) | ὄον και οὖον=ο καρπός τής όας, τής σουρβιάς (αγριοκυδωνιά) | |
| οψέ | χθες | ||
| Παναΐα | Παναγιά | ||
| ταρέζ’ | ράφι | étagère | |
| φέρτς | φέρεις, φέρνεις | ||
| χ̌ίλ’ | χίλιοι/ες/ια | ||
| χα! | να!, ορίστε!, ιδού! | ||
| χολήν | θυμό |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αδά | εδώ | ||
| ακρεντικά | άκρα, πλευρά | ||
| ας σ’ | (ας σου) από του, από τότε που/αφότου, (ας σο) από το/τα | ||
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| ’γεννέθεν | (εγεννέθεν) γεννήθηκε | ||
| δέβα | (προστ.) πήγαινε | ||
| δος | δώσε | ||
| εγέννεσεν | γέννησε | ||
| εκαβάλκεψεν | ίππευσε, καβάλησε | ||
| εκατήβεν | κατέβηκε | ||
| εμυρίστεν | μύρισε, οσφράνθηκε | ||
| ενέστεσεν | ανέθρεψε | ||
| έρθαν | ήρθαν | ||
| έρπαξαν | άρπαξαν | ||
| έτον | ήταν | ||
| εφάνθεν | φάνηκε, εμφανίστηκε | ||
| θημίζ’νε | ψάλλουν, κάνουν γνωστό, διαδίδουν | θημίζω<φημίζω<φάσκω | |
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| λεφτοκάρυ͜α | λεπτοκάρυα, φουντουκιές, φουντούκια | λεπτο- + κάρυον | |
| μυρίστ’ | (προστ.) μύρισε | ||
| ξαν | πάλι, ξανά | ||
| όλεν | όλη/ο, ολόκληρη/ο | ||
| ούβας | αγριοκύδωνα ή μούσμουλα ή λωτοί (αποξηραμένοι, Trabzon hurması) | ὄον και οὖον=ο καρπός τής όας, τής σουρβιάς (αγριοκυδωνιά) | |
| οψέ | χθες | ||
| Παναΐα | Παναγιά | ||
| ταρέζ’ | ράφι | étagère | |
| φέρτς | φέρεις, φέρνεις | ||
| χ̌ίλ’ | χίλιοι/ες/ια | ||
| χα! | να!, ορίστε!, ιδού! | ||
| χολήν | θυμό |
¹ Ακούγεται πιθ. εκ παραδρομής να τραγουδάει «ουρανοστάλτες» ² Ακούγεται πιθ. εκ παραδρομής να τραγουδάει «αγια-παρθένα» ³ Ακούγεται πιθ. εκ παραδρομής να τραγουδάει «ακρέμνιγα» ⁴ Στην επικρατέστερη εκδοχή των καλάντων είναι «ούμπαν» ⁵ Ακούγεται πιθ. εκ παραδρομής να τραγουδάει «κούδας» ⁶ Στην επικρατέστερη εκδοχή των καλάντων είναι «κι αν ανοί͜εις μας, χαρά σην πόρτα σ’»
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 