.
.
Καλαμαριά 1915-1925 | Τραγούδια της προσφυγιάς

Οι πρώτες μέρες

Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Οι πρώτες μέρες
Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
fullscreen
[Και -ν-] Ας σ’ έρθαμε σην Ελλάδαν
ζεστά έσαν τα μήνας
Ενέσπαλαμε το βούτερον
και τη χτηνί’ το γάλα

Τ’ έρημον το Γαραπουρούν,
τριγύλ’-τριγύλ’ ταφία
Ανοίξτεν και τερέστε͜ ατα
όλα Καρσλί’ παιδία

Έκλαιγαμε, αυτά τα τραγούδια μοιρολόγια τα είχαμε στα τραγούδια μας. Δεν ήσαν τραγούδια για κέφι να γλεντάς και να χορεύεις. Όλα για κλάματα έσανε. Και πως ήρθαν οι πρόσφυγες και ο Πυλορώφ’ς εκούιζεν γοσ̌έψτεν τ’ αραπάδες. Αυτό οι Καυκάσιοι...πώς έβαζαν τα κάρα και ερχόσανε κι εκείνοι. Εγώ δεν είμαι Καυκάσια αλλά εδώ πάνω συναντηθήκαμε και με Καυκασίους και Πόντιοι και Θρακιώτ’ και Κωνσταντινοπολίτ’ όλοι γινήκαμε ένα.

♫

Σην Ελλάδαν εχπάσταμε,
η ώρα έτον δύο
Σα μαντρία εφέκαμε
και δεμένον το βίον

Τ’ αραπάς ι-μ’ το τεκίρ’
δέκα νούμερον έτον
Το κορτσόπον ντ’ αγαπώ
δεκαοχτώ χρονών έτον

Ο Πυλορώφ εκούιζεν
γοσ̌έψτεν τ’ αραπάδας
Έχ̌’ κι έρχουντανε οι Τουρκάντ’
να κλέφτ’νε τοι νυφάδας

Τ’ αραπάς ι-μ’ τα ξύλα
έτερα είν’ έτερα
Άφ’ς τη μάνα σ’ και τον κύρη σ’,
κόρ’, έλα σ’ εμέτερα

Σην Ελλάδαν ας σ’ έρθαμε
ζεστά έταν τα μήνας
Ενέσπαλαμ’ το βούτορον
κι έτρωγαμ’ τα κινίνας

Ας σο Καρς κι αδά μερέαν
εύρα τ’ εμόν τη στερέαν
Σην Ελλάδαν εχπάσταμ’
εμείς τα δύο παρέαν

Τσ̌όλ’ κι έρημον Καραπουρούν
τριγύρ’-τριγύρ’ ταφία
Ανοίξτεν και τερέστε͜ ατα
όλια Γαρσλί’ παιδία

Τα νεότητα τ’ εμά
φαρμάκια ποτίζ’ ατα
Και την ψ̌η μ’ αναθεμά
τον Χάρον ’κι δίγ’ ατα

Σεράντα μέρες πρόσφυγοι
εκεί είχαμ’ καραντίναν
Τα λείμψανα μας σο παπόρ’
σην θάλασσαν εσύρ’ναν
ΚείμενοΕπεξήγησηΕτυμ. ΡίζαΠροέλευση
αδάεδώ
ανοίξτεν(προστ.) ανοίξτε
αραπάδαςάμαξες araba
αραπάδεςάμαξες araba
αραπάςάμαξας araba
ας σ’(ας σου) από του, από τότε που/αφότου, (ας σο) από το/τα
ας σοαπ’ το ασό σο (από το)
ατααυτά
άφ’ς(προστ.) άφησε
βίοντο βιος, το σύνολο των ζωντανών που έχει στην ιδιοκτησία του κάποιος, η περιουσία κάποιου
βούτερονβούτυρο
βούτορονβούτυρο
γοσ̌έψτεν(προστ.) ζέψτε koşmak
δίγ’δίνω
είν’(για πληθ.) είναι
εκούιζενφώναζε, λαλούσε, καλούσε κπ ονομαστικά
εμάδικά μου
εμέτεραδικά μας ἡμέτερος
εμόνδικός/ή/ό μου ἐμοῦ
ενέσπαλαμ’ξεχάσαμε
ενέσπαλαμεξεχάσαμε
έρθαμεήρθαμε
έρχουντανεέρχονται
έσανήταν
έσανεήταν
εσύρ’νανέσερναν, τραβούσαν, έριχναν
έτανήταν
έτεραδιαφορετικά, αλλιώς, άλλα
έτονήταν
έτρωγαμ’τρώγαμε
εύραβρήκα, (ιδιωμ. προστ.) βρες
εφέκαμεαφήσαμε
έχ̌’έχει
έχ̌’ κι έρχουντανεείναι στον ερχομό
εχπάσταμ’αναχωρήσαμε, κινήσαμε για
εχπάσταμεαναχωρήσαμε, κινήσαμε για
ΚαραπουρούνΚαραμπουρνάκι Καλαμαριάς
Καρσλί’του Καρς
’κιδεν οὐκί<οὐχί
κινίναςχάπια κινίνης chinina
κλέφτ’νεκλέβουν
κορτσόπονκοριτσάκι
μερέανμεριά
μήνας(τα) μήνες
νεότητανιότη, νιάτα
νυφάδαςνύφες
όλιαόλα
παιδίαπαιδιά
παπόρ’βαπόρι, καράβι vapore
ποτίζ’ποτίζω/ει, δίνω/ει σε κπ να πιει
σεράντασαράντα
ταφίατάφοι, το νεκροταφείο
τεκίρ’τροχός teker
τερέστε(προστ.) κοιτάξτε
τοιτους/τις
τουρκάντ’Τούρκοι
τριγύλ’τριγύρω
τσ̌όλ’έρημο, ερημικό çöl
χτηνί’αγελάδας
ψ̌ηψυχή
ΚείμενοΕπεξήγησηΕτυμ. ΡίζαΠροέλ.
αδάεδώ
ανοίξτεν(προστ.) ανοίξτε
αραπάδαςάμαξες araba
αραπάδεςάμαξες araba
αραπάςάμαξας araba
ας σ’(ας σου) από του, από τότε που/αφότου, (ας σο) από το/τα
ας σοαπ’ το ασό σο (από το)
ατααυτά
άφ’ς(προστ.) άφησε
βίοντο βιος, το σύνολο των ζωντανών που έχει στην ιδιοκτησία του κάποιος, η περιουσία κάποιου
βούτερονβούτυρο
βούτορονβούτυρο
γοσ̌έψτεν(προστ.) ζέψτε koşmak
δίγ’δίνω
είν’(για πληθ.) είναι
εκούιζενφώναζε, λαλούσε, καλούσε κπ ονομαστικά
εμάδικά μου
εμέτεραδικά μας ἡμέτερος
εμόνδικός/ή/ό μου ἐμοῦ
ενέσπαλαμ’ξεχάσαμε
ενέσπαλαμεξεχάσαμε
έρθαμεήρθαμε
έρχουντανεέρχονται
έσανήταν
έσανεήταν
εσύρ’νανέσερναν, τραβούσαν, έριχναν
έτανήταν
έτεραδιαφορετικά, αλλιώς, άλλα
έτονήταν
έτρωγαμ’τρώγαμε
εύραβρήκα, (ιδιωμ. προστ.) βρες
εφέκαμεαφήσαμε
έχ̌’έχει
έχ̌’ κι έρχουντανεείναι στον ερχομό
εχπάσταμ’αναχωρήσαμε, κινήσαμε για
εχπάσταμεαναχωρήσαμε, κινήσαμε για
ΚαραπουρούνΚαραμπουρνάκι Καλαμαριάς
Καρσλί’του Καρς
’κιδεν οὐκί<οὐχί
κινίναςχάπια κινίνης chinina
κλέφτ’νεκλέβουν
κορτσόπονκοριτσάκι
μερέανμεριά
μήνας(τα) μήνες
νεότητανιότη, νιάτα
νυφάδαςνύφες
όλιαόλα
παιδίαπαιδιά
παπόρ’βαπόρι, καράβι vapore
ποτίζ’ποτίζω/ει, δίνω/ει σε κπ να πιει
σεράντασαράντα
ταφίατάφοι, το νεκροταφείο
τεκίρ’τροχός teker
τερέστε(προστ.) κοιτάξτε
τοιτους/τις
τουρκάντ’Τούρκοι
τριγύλ’τριγύρω
τσ̌όλ’έρημο, ερημικό çöl
χτηνί’αγελάδας
ψ̌ηψυχή
Οι πρώτες μέρες
Σημειώσεις
Αφήγηση: Ρόζα Βιοπούλου

Ποντιακός Στίχος - Pontian Lyrics 2025

Επικοινωνία: infoDUMMY@pontianlyrics.gr

Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της IpHost