Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Έναν βούραν τσατσόπα, λεφτοκαρί’ καντζόπα Βάλλ’ ατα σην τσ̌όπι͜α μου, καντουρεύω κορτσόπα Εχ̌ι͜ονίγα, εχ̌ι͜ονίγα κι αρ’ εγώ -ν- επατουλίγα Ση Σιναλού την Παναγιάν¹ τ’ αρνόπο μ’ ετυλίγα Όι! ν’ αηλί εμέν, ν’ αηλί, σο κιφάλι μ’ κάτ’ λαλεί! Έμορφον που θα φιλεί, πάντα θα παρακαλεί Εχ̌ι͜ονίγα, εχ̌ι͜ονίγα κι αρ’ εγώ -ν- επατουλίγα Ση Σιναλού την Παναγιάν¹ τ’ αρνόπο μ’ ετυλίγα Αγαπώ είναν κουτσ̌ήν άμον καρυδί’ καντζίν Φέρ’ ατεν σ’ εμέτερα εφτωχ̌έσσα να μη ζει Εχ̌ι͜ονίγα, εχ̌ι͜ονίγα κι αρ’ εγώ -ν- επατουλίγα Ση Σιναλού την Παναγιάν¹ τ’ αρνόπο μ’ ετυλίγα
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| αρνόπο | αρνάκι, χαϊδευτική προσφώνηση γυναίκας | ||
| ατα | αυτά | ||
| ατεν | αυτήν | ||
| βάλλ’ | βάζω/ει | ||
| βούραν | χούφτα | vola=η παλάμη του χεριού ή το πέλμα του ποδιού | |
| είναν | έναν, μία | ||
| εμέτερα | δικά μας | ἡμέτερος | |
| έμορφον | όμορφο | ||
| επατουλίγα | σκεπάστηκα με νιφάδες χιονιού (πατούλια), χιονίστηκα | ||
| ετυλίγα | τυλίχθηκα | ||
| εφτωχ̌έσσα | φτωχή | ||
| εχ̌ι͜ονίγα | χιονίστηκα | ||
| καντζίν | ψίχα καρπού | ||
| καντζόπα | καρποί | ||
| καντουρεύω | ξεγελάω, εξαπατάω, κοροϊδεύω | kandırmak | |
| καρυδί’ | καρυδιού | ||
| κιφάλι | κεφάλι | ||
| κορτσόπα | κοριτσάκια | ||
| κουτσ̌ήν | κόρη | ||
| λαλεί | βγάζει λαλιά, καλεί, αποκαλεί, προσκαλεί, οδηγεί | ||
| λεφτοκαρί’ | λεπτοκαρυάς, φουντουκιάς | λεπτο- + κάρυον | |
| ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
| τσατσόπα | ξεροκλάδια θάμνων, φρύγανα | ||
| τσ̌όπι͜α | τσέπη | cep/ceyb | |
| φέρ’ | φέρνω/ει |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| αρνόπο | αρνάκι, χαϊδευτική προσφώνηση γυναίκας | ||
| ατα | αυτά | ||
| ατεν | αυτήν | ||
| βάλλ’ | βάζω/ει | ||
| βούραν | χούφτα | vola=η παλάμη του χεριού ή το πέλμα του ποδιού | |
| είναν | έναν, μία | ||
| εμέτερα | δικά μας | ἡμέτερος | |
| έμορφον | όμορφο | ||
| επατουλίγα | σκεπάστηκα με νιφάδες χιονιού (πατούλια), χιονίστηκα | ||
| ετυλίγα | τυλίχθηκα | ||
| εφτωχ̌έσσα | φτωχή | ||
| εχ̌ι͜ονίγα | χιονίστηκα | ||
| καντζίν | ψίχα καρπού | ||
| καντζόπα | καρποί | ||
| καντουρεύω | ξεγελάω, εξαπατάω, κοροϊδεύω | kandırmak | |
| καρυδί’ | καρυδιού | ||
| κιφάλι | κεφάλι | ||
| κορτσόπα | κοριτσάκια | ||
| κουτσ̌ήν | κόρη | ||
| λαλεί | βγάζει λαλιά, καλεί, αποκαλεί, προσκαλεί, οδηγεί | ||
| λεφτοκαρί’ | λεπτοκαρυάς, φουντουκιάς | λεπτο- + κάρυον | |
| ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
| τσατσόπα | ξεροκλάδια θάμνων, φρύγανα | ||
| τσ̌όπι͜α | τσέπη | cep/ceyb | |
| φέρ’ | φέρνω/ει |
¹ Η Παναγία της Σιναλούς βρίσκεται στα Κοτύωρα του Πόντου, νοτιοανατολικά του παρχαριού Τσ̌άμπασ̌ι (Çambaşı)
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 