
Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Έταιρον κι η λυγερή πάν’ όλεν τον ποταμόν Έταιρον επέρνιξεν, και η κόρ’ ’κ’ επόρεσεν -Πέρνιξον με, Έταιρε, το τσ̌αρκούλι μ’ δίγω σε -Νιά περνήν περνίζω σε, νιά τσ̌αρκούλιν παίρω σε Άλλο τάμαν τάξον με κι εγώ εσέν περνίζω σε -Πέρνιξον με, Έταιρε, το βραχ̌ι͜άλι μ’ δίγω σε -Ντό να ’φτάγω τ’ άκλερον; τ’ άψιμον να καίει ατο Άλλο τάμαν τάξον με κι εγώ εσέν περνίζω σε -Ας σην ψ̌η μ’ κι ανέτερον τ’ άλλα όλια δίγω σε Ας σο χ̌έρ’ επέρπαξεν κι ατέν πέραν έσυρεν -Αρ’ δος, κόρη, ντ’ έταξες και ντ’ εσυνετάγαμε -Έμπρι͜α μου λιβάδι͜α είν’, πάω εκεί και δίγω σε -Έρθαμε κι εξέρθαμε κι εξεκαμπανίσταμε Αρ’ δος, κόρη, ντ’ έταξες και ντ’ εσυνετάγαμε -Δέξτε͜ ατον τη σ̌κύλ’ τον γιον! Εγώ ’δέν ’κι δίγ’ ατον!
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| άκλερον | άκληρο, φτωχό, δύστυχο, ταλαίπωρο | ||
| ανέτερον | ανώτερο, πλην/εκτός | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| ατέν | αυτήν | ||
| άψιμον | φωτιά | ||
| βραχ̌ι͜άλι | βραχιόλι | βραχιάλιον<bracchiale<βραχίων | |
| ’δέν | τίποτα | ||
| δέξτε | (προστ.) διώξτε | ||
| δίγ’ | δίνω | ||
| δίγω | δίνω | ||
| δος | δώσε | ||
| είν’ | (για πληθ.) είναι | ||
| έμπρι͜α | μπροστά | ἐμπρός | |
| εξεκαμπανίσταμε | απομακρυνθήκαμε πολύ, ξεμακραίναμε | ||
| εξέρθαμε | φτάσαμε | ||
| επέρνιξεν | διέσχισε, πέρασε απέναντι | ||
| επέρπαξεν | άρπαξε | ||
| επόρεσεν | μπόρεσε | ||
| έρθαμε | ήρθαμε | ||
| εσυνετάγαμε | συμφωνήσαμε, συνταχθήκαμε | ||
| έσυρεν | έσυρε, τράβηξε, έριξε | ||
| έταιρε | σύντροφε! συνοδοιπόρε! | ||
| έταιρον | σύντροφος, συνοδοιπόρος | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| νιά | ούτε | ne | |
| όλεν | όλη/ο, ολόκληρη/ο | ||
| όλια | όλα | ||
| παίρω | παίρνω | ||
| περνήν | διάβαση, περασιά | ||
| περνίζω | διασχίζω, περνώ απέναντι | ||
| πέρνιξον | (προστ.) διέσχισε, πέρασε απέναντι | ||
| σ̌κύλ’ | (γεν.) σκύλου | ||
| τάξον | (προστ.) τάξε | ||
| τσ̌αρκούλι | γυναικεία καλύπτρα, λειρί πτηνού | ||
| τσ̌αρκούλιν | λειρί πτηνού | ||
| ’φτάγω | (ευτάγω) κάνω, φτιάχνω | εὐθειάζω | |
| χ̌έρ’ | χέρι | ||
| ψ̌η | ψυχή |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| άκλερον | άκληρο, φτωχό, δύστυχο, ταλαίπωρο | ||
| ανέτερον | ανώτερο, πλην/εκτός | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| ατέν | αυτήν | ||
| άψιμον | φωτιά | ||
| βραχ̌ι͜άλι | βραχιόλι | βραχιάλιον<bracchiale<βραχίων | |
| ’δέν | τίποτα | ||
| δέξτε | (προστ.) διώξτε | ||
| δίγ’ | δίνω | ||
| δίγω | δίνω | ||
| δος | δώσε | ||
| είν’ | (για πληθ.) είναι | ||
| έμπρι͜α | μπροστά | ἐμπρός | |
| εξεκαμπανίσταμε | απομακρυνθήκαμε πολύ, ξεμακραίναμε | ||
| εξέρθαμε | φτάσαμε | ||
| επέρνιξεν | διέσχισε, πέρασε απέναντι | ||
| επέρπαξεν | άρπαξε | ||
| επόρεσεν | μπόρεσε | ||
| έρθαμε | ήρθαμε | ||
| εσυνετάγαμε | συμφωνήσαμε, συνταχθήκαμε | ||
| έσυρεν | έσυρε, τράβηξε, έριξε | ||
| έταιρε | σύντροφε! συνοδοιπόρε! | ||
| έταιρον | σύντροφος, συνοδοιπόρος | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| νιά | ούτε | ne | |
| όλεν | όλη/ο, ολόκληρη/ο | ||
| όλια | όλα | ||
| παίρω | παίρνω | ||
| περνήν | διάβαση, περασιά | ||
| περνίζω | διασχίζω, περνώ απέναντι | ||
| πέρνιξον | (προστ.) διέσχισε, πέρασε απέναντι | ||
| σ̌κύλ’ | (γεν.) σκύλου | ||
| τάξον | (προστ.) τάξε | ||
| τσ̌αρκούλι | γυναικεία καλύπτρα, λειρί πτηνού | ||
| τσ̌αρκούλιν | λειρί πτηνού | ||
| ’φτάγω | (ευτάγω) κάνω, φτιάχνω | εὐθειάζω | |
| χ̌έρ’ | χέρι | ||
| ψ̌η | ψυχή |

