
Στιχουργοί: Ευρώπη Νικολαΐδου
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Το τακάτ’ ντο είχ̌ες σην ψ̌η σ’, [γαρτάσ̌ι μ’ / Χρυσανθάκι] πασ̌τάν πώς ετελέθεν! [Όι! ν’ αηλί τ’ εμόν την μάναν!] Επέρε σε -ν- ο Χάροντας [γαρτάσ̌ι μ’] εσέν πώς ’κ’ ελυπέθεν! [Όι! ν’ αηλί τ’ εμόν την μάναν!] Λέει σε κανείται ντ’ έζησες [αηδόνι μ’] ετελέθεν το ελάδι σ’ [Όι! ν’ αηλί τ’ εμόν την μάναν!] Θα κλαινίζω τ’ αδελφόπα σ’ [αηδόνι μ’] και όλεν το μιλέτι σ’ [Όι! ν’ αηλί τ’ εμόν τη μάναν!] Ετραγώδεσες για τη σεβντάν [γαρτάσ̌ι μ’] χαράντας, καημούς, πόνι͜α [Όι! ν’ αηλί τ’ εμόν την μάναν!] Εσύ ’κι θ’ ανασπάλκεσαι [γαρτάσ̌ι μ’] όσα κι αν δι͜αβαίν’νε χρόνι͜α [Όι! ν’ αηλί τ’ εμόν την μάναν!] Κλαίγ’νε σε τα ψηλά ραχ̌ι͜ά, [γαρτάσ̌ι μ’] τα πράσινα γιαζία [Όι! ν’ αηλί τ’ εμόν την μάναν!] Κλαίγ’νε σε κι όλ’ οι Πόντιοι [γαρτάσ̌ι μ’] με πόνο σην καρδίαν [Όι! ν’ αηλί τ’ εμόν την μάναν!]
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αδελφόπα | αδελφάκια | ||
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| ανασπάλκεσαι | ξεχαστείς | ||
| γαρτάσ̌ι | αδελφός | kardeş | |
| γιαζία | πεδιάδες, εξοχή, ύπαιθρος | yazı | |
| δι͜αβαίν’νε | (για τόπο) περνούν, διασχίζουν, (για χρόνο) περνούν (γενικότερα) περνούν, παύουν, τελειώνουν | διαβαίνω | |
| ελυπέθεν | λυπήθηκε | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| επέρε | πήρε | ||
| ετελέθεν | (αμτβ.) τελείωσε, εξαντλήθηκε, μτφ. πέθανε | ||
| ετραγώδεσες | τραγούδησες | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κανείται | είναι αρκετό, επαρκεί για κτ | ἱκανόω | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κλαίγ’νε | κλαίνε | ||
| κλαινίζω | στενοχωρώ, κάνω κπ να κλάψει | ||
| μιλέτι | φυλή, έθνος | millet | |
| ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
| όλ’ | όλοι/α | ||
| όλεν | όλη/ο, ολόκληρη/ο | ||
| όσα | όσες φορές | ||
| πασ̌τάν | ολωσδιόλου, εντελώς | baştan | |
| πόνι͜α | πόνοι | ||
| ραχ̌ι͜ά | ράχες, βουνά | ||
| σεβντάν | αγάπη, έρωτα | sevda/sevdā | |
| τακάτ’ | δύναμη, αντοχή | takat/ṭāḳat | |
| χαράντας | χαρές, γάμοι | ||
| ψ̌η | ψυχή |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αδελφόπα | αδελφάκια | ||
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| ανασπάλκεσαι | ξεχαστείς | ||
| γαρτάσ̌ι | αδελφός | kardeş | |
| γιαζία | πεδιάδες, εξοχή, ύπαιθρος | yazı | |
| δι͜αβαίν’νε | (για τόπο) περνούν, διασχίζουν, (για χρόνο) περνούν (γενικότερα) περνούν, παύουν, τελειώνουν | διαβαίνω | |
| ελυπέθεν | λυπήθηκε | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| επέρε | πήρε | ||
| ετελέθεν | (αμτβ.) τελείωσε, εξαντλήθηκε, μτφ. πέθανε | ||
| ετραγώδεσες | τραγούδησες | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κανείται | είναι αρκετό, επαρκεί για κτ | ἱκανόω | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κλαίγ’νε | κλαίνε | ||
| κλαινίζω | στενοχωρώ, κάνω κπ να κλάψει | ||
| μιλέτι | φυλή, έθνος | millet | |
| ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
| όλ’ | όλοι/α | ||
| όλεν | όλη/ο, ολόκληρη/ο | ||
| όσα | όσες φορές | ||
| πασ̌τάν | ολωσδιόλου, εντελώς | baştan | |
| πόνι͜α | πόνοι | ||
| ραχ̌ι͜ά | ράχες, βουνά | ||
| σεβντάν | αγάπη, έρωτα | sevda/sevdā | |
| τακάτ’ | δύναμη, αντοχή | takat/ṭāḳat | |
| χαράντας | χαρές, γάμοι | ||
| ψ̌η | ψυχή |

