
Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Όλια τα κάστρα -ν- είδα κι όλια γύρισα Κι άμον του Ήλ’ το κάστρον, κάστρον ’κ’ έτονε Σεράντα πόρτας είχ̌εν κι όλια σίδερα Κι εξήντα παραθύρα κι όλια χάλκενα Και του γιαλού η πόρτα έτον μάλαμα Τούρκος το τριγυρίζει, χρόνους δώδεκα Μήδ’ επορεί να παίρει, μήδ’ αφήνει͜ ατο Κι ένας μικρός τουρκίτσος, ρωμιογύριστος ρόκαν και ροκοτσούπιν βάλ’ σα μέσα του, αδράχτιν και σποντύλιν παίρ’ σα χ̌έρι͜α του Μαξιλαρίτσαν βάλει κι εμπροζώσ̌κεται κι εγέντονε γυναίκα, βαρι͜ασμένισσα Το κάστρον τριγυρίζει και μοιρολογά: -Άνοιξον, πόρτα, άνοιξον, καστρόπορτα! Άνοιξον ας εμπαίνω, Τούρκοι διώχ’νε με! κι η κόρ’ απέσ’ ακούει και καρδοπονά Κι άμον ντ’ ενοίεν η πόρτα, χ̌ίλι͜οι έτρεξαν κι άμον ντ’ εκαλενοίεν, μύριοι έτρεξαν Κι άλλοι την κόρ’ αρπάζ’νε κι άλλοι τα φλουριά Κι απε το παραθύρι κόρ’ επήδησε, σε παλληκάρ’ εγκάλιαν ψυχομάχ̌ησε
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| άνοιξον | (προστ.) άνοιξε | ||
| απέσ’ | μέσα | ||
| αρπάζ’νε | αρπάζουν | ||
| βαρι͜ασμένισσα | έγκυος | ||
| διώχ’νε | διώχνουν | ||
| εγέντονε | έγινε | ||
| εγκάλιαν | (αιτ.) αγκαλιά | ||
| εκαλενοίεν | άνοιξε καλά/διάπλατα | ||
| εμπαίνω | μπαίνω | ||
| ενοίεν | (αμετάβ.) άνοιξε | ||
| επορεί | μπορεί | ||
| έτον | ήταν | ||
| έτονε | ήταν | ||
| ήλ’ | ήλιου | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| όλια | όλα | ||
| παίρ’ | παίρνω/ει | ||
| πόρτας | (ονομ.πληθ.) πόρτες | porta | |
| ρόκαν | εργαλείο για το γνέσιμο τού μαλλιού, ραβδί με ειδικά διαμορφωμένη άκρη ώστε να στερεώνεται το μαλλί ή το βαμβάκι που προορίζεται για γνέσιμο | ||
| ροκοτσούπιν | το ξύλο της ρόκας | ||
| ρωμιογύριστος | χριστιανός που έγινε μουσουλμάνος | ||
| σεράντα | σαράντα | ||
| σποντύλιν | σπόνδυλος του αδραχτιού | ||
| χάλκενα | χάλκινα |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| άνοιξον | (προστ.) άνοιξε | ||
| απέσ’ | μέσα | ||
| αρπάζ’νε | αρπάζουν | ||
| βαρι͜ασμένισσα | έγκυος | ||
| διώχ’νε | διώχνουν | ||
| εγέντονε | έγινε | ||
| εγκάλιαν | (αιτ.) αγκαλιά | ||
| εκαλενοίεν | άνοιξε καλά/διάπλατα | ||
| εμπαίνω | μπαίνω | ||
| ενοίεν | (αμετάβ.) άνοιξε | ||
| επορεί | μπορεί | ||
| έτον | ήταν | ||
| έτονε | ήταν | ||
| ήλ’ | ήλιου | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| όλια | όλα | ||
| παίρ’ | παίρνω/ει | ||
| πόρτας | (ονομ.πληθ.) πόρτες | porta | |
| ρόκαν | εργαλείο για το γνέσιμο τού μαλλιού, ραβδί με ειδικά διαμορφωμένη άκρη ώστε να στερεώνεται το μαλλί ή το βαμβάκι που προορίζεται για γνέσιμο | ||
| ροκοτσούπιν | το ξύλο της ρόκας | ||
| ρωμιογύριστος | χριστιανός που έγινε μουσουλμάνος | ||
| σεράντα | σαράντα | ||
| σποντύλιν | σπόνδυλος του αδραχτιού | ||
| χάλκενα | χάλκινα |

