Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Μακρύν φοτάν μη ζώσ̌κεσαι, μακρύν έν’ συμποδί͜ει σε Τ’ ομμάτι͜α μ’ να λελεύ’νε σε, η ψ̌η μ’ να ποδεδί͜ει σε Άμε, μάνα, άμε, μάνα, άμε αλήγορα κι έλα Τη θάλασσαν ποίσον στράταν, τ’ αρνόπο μ’ έπαρ’ κι έλα Η φοτά σ’ κοσ̌κινίεται άμον ταραπουλούζι¹ Χ̌ίλια κομμάτι͜α ’ίνεται ας σο τσ̌αλίμ’ σ’ που ρούζει Άμε, μάνα, άμε, μάνα, άμε αλήγορα κι έλα Τη θάλασσαν ποίσον στράταν, τ’ αρνόπο μ’ έπαρ’ κι έλα Τα λετσ̌εκόπα σ’ δύο είν’, κίτρινα και πολίτ’κα Τα μαγουλόπα σ’ κόκκινα, άμον Ανεφορίτ’κα Άμε, μάνα, άμε, μάνα, άμε αλήγορα κι έλα Τη θάλασσαν ποίσον στράταν, τ’ αρνόπο μ’ έπαρ’ κι έλα
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αλήγορα | γρήγορα | ||
| άμε | (προστ.) σύρε, πήγαινε | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| Ανεφορίτ’κα | αυτά που είναι από την Ανεφορίαν (νότια ορεινή πλευρά της οροσειράς του Παρυάδρη) | ||
| αρνόπο | αρνάκι, χαϊδευτική προσφώνηση γυναίκας | ||
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| είν’ | (για πληθ.) είναι | ||
| έν’ | είναι | ||
| έπαρ’ | (προστ.) πάρε | ||
| ζώσ̌κεσαι | ζώνεσαι, φοράς πάνω σου | ζώννυμι | |
| ’ίνεται | γίνεται | ||
| κοσ̌κινίεται | κοσκινίζεται, κουνιέται σαν κόσκινο | κόσκινον | |
| λελεύ’νε | χαίρονται | ||
| λετσ̌εκόπα | (υποκορ.) γυναικεία μαντίλια που χρησίμευαν ως κάλυμμα κεφαλής δεμένα σε σχήμα τριγώνου | leçek<laçak | |
| μαγουλόπα | μαγουλάκια | ||
| ομμάτι͜α | μάτια | ||
| ποδεδί͜ει | (ενεργ. και μέση) χαίρεται, απολαμβάνει, προσκυνάει | από+δέδιν (<δείδω=φοβάμαι, ανησυχώ) | |
| ποίσον | (προστ.) κάνε, φτιάξε | ποιέω, ποιῶ | |
| πολίτ’κα | αυτά που είναι από την Πόλη | ||
| ρούζει | πέφτει | ||
| συμποδί͜ει | κάνει κπ να σκοντάψει/παραπατήσει | ||
| ταραπουλούζι | μεταξωτό ζωνάρι το οποίο στην ύφανσή του έβγαζε κάθετες και οριζόντιες ραβδώσεις με αποτέλεσμα να σχηματίζεται καρό | Ṭarābulus<Τρίπολις [η Τρίπολη του Λιβάνου φημιζόταν ιστορικά για την παραγωγή μεταξωτών και βαμβακερών υφασμάτων, κυρίως κατά την οθωμανική περίοδο αλλά και νωρίτερα, στη μεσαιωνική εποχή] | |
| τσ̌αλίμ’ | επιδέξια κίνηση (σε χορό κ.ά.), σκέρτσο, κάμωμα | çalım | |
| φοτά | μέρος γυναικείας ενδυμασίας που έμπαινε πάνω από το λαχόρι, το ζωνάρι το οποίο έδεναν οι γυναίκες τριγωνικά στη μέση τους πάνω από τη ζιπούνα, γεν. ποδιά | futa | |
| φοτάν | μέρος γυναικείας ενδυμασίας που έμπαινε πάνω από το λαχόρι, το ζωνάρι το οποίο έδεναν οι γυναίκες τριγωνικά στη μέση τους πάνω από τη ζιπούνα, γεν. ποδιά | futa | |
| ψ̌η | ψυχή |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αλήγορα | γρήγορα | ||
| άμε | (προστ.) σύρε, πήγαινε | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| Ανεφορίτ’κα | αυτά που είναι από την Ανεφορίαν (νότια ορεινή πλευρά της οροσειράς του Παρυάδρη) | ||
| αρνόπο | αρνάκι, χαϊδευτική προσφώνηση γυναίκας | ||
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| είν’ | (για πληθ.) είναι | ||
| έν’ | είναι | ||
| έπαρ’ | (προστ.) πάρε | ||
| ζώσ̌κεσαι | ζώνεσαι, φοράς πάνω σου | ζώννυμι | |
| ’ίνεται | γίνεται | ||
| κοσ̌κινίεται | κοσκινίζεται, κουνιέται σαν κόσκινο | κόσκινον | |
| λελεύ’νε | χαίρονται | ||
| λετσ̌εκόπα | (υποκορ.) γυναικεία μαντίλια που χρησίμευαν ως κάλυμμα κεφαλής δεμένα σε σχήμα τριγώνου | leçek<laçak | |
| μαγουλόπα | μαγουλάκια | ||
| ομμάτι͜α | μάτια | ||
| ποδεδί͜ει | (ενεργ. και μέση) χαίρεται, απολαμβάνει, προσκυνάει | από+δέδιν (<δείδω=φοβάμαι, ανησυχώ) | |
| ποίσον | (προστ.) κάνε, φτιάξε | ποιέω, ποιῶ | |
| πολίτ’κα | αυτά που είναι από την Πόλη | ||
| ρούζει | πέφτει | ||
| συμποδί͜ει | κάνει κπ να σκοντάψει/παραπατήσει | ||
| ταραπουλούζι | μεταξωτό ζωνάρι το οποίο στην ύφανσή του έβγαζε κάθετες και οριζόντιες ραβδώσεις με αποτέλεσμα να σχηματίζεται καρό | Ṭarābulus<Τρίπολις [η Τρίπολη του Λιβάνου φημιζόταν ιστορικά για την παραγωγή μεταξωτών και βαμβακερών υφασμάτων, κυρίως κατά την οθωμανική περίοδο αλλά και νωρίτερα, στη μεσαιωνική εποχή] | |
| τσ̌αλίμ’ | επιδέξια κίνηση (σε χορό κ.ά.), σκέρτσο, κάμωμα | çalım | |
| φοτά | μέρος γυναικείας ενδυμασίας που έμπαινε πάνω από το λαχόρι, το ζωνάρι το οποίο έδεναν οι γυναίκες τριγωνικά στη μέση τους πάνω από τη ζιπούνα, γεν. ποδιά | futa | |
| φοτάν | μέρος γυναικείας ενδυμασίας που έμπαινε πάνω από το λαχόρι, το ζωνάρι το οποίο έδεναν οι γυναίκες τριγωνικά στη μέση τους πάνω από τη ζιπούνα, γεν. ποδιά | futa | |
| ψ̌η | ψυχή |
¹ Ακούγεται να τραγουδάει πιθ. εκ παραδρομής «ταραπουρνούζι»
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 