Σεράντα μήλα κόκκινα/Σην ξενιτείαν σα μακρά/Εγώ μίαν εγάπεσα/Τη τυφεκί’ μ’ το ταπάν’
Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό

Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Σεράντα μήλα κόκκινα [πουλί μ’/γιάβρι μ’] σ’ ένα μαντίλ’ δεμένα Σεράντα σέβντας κι αν ευτάς [πουλί μ’/γιάβρι μ’] ’κ’ ευρήκ’ς κι άμον κι εμένα Για έλα, έλα, πουλί μ’, μετ’ εμέν έλα, γιάβρι μ’ Ατό τ’ εσόν το τέρεμαν, πουλί μ’ θα σύρ’ και παίρ’ τ’ αχούλι μ’ Σεράντα μήλα κόκκινα [πουλί μ’/γιάβρι μ’] ση σειράν τιζεμένα Έλα κι έπαρ’ και τη στράταν [πουλί μ’/γιάβρι μ’] ντο θα φέρ’ -τ- σε σ’ εμένα Για έλα, έλα, πουλί μ’, μετ’ εμέν έλα, γιάβρι μ’ Ατό τ’ εσόν το τέρεμαν, πουλί μ’ θα σύρ’ και παίρ’ τ’ αχούλι μ’ ♫ Ση ξενιτείαν σα μακρά απέσ’ ση χώραν χώρα [ν’ αηλί τ’ εμόν τη μάναν!] Αδά ο ήλιον ’κι χουλέν’, δεντρόν ’κ’ ευτάει εβόρα [ν’ αηλί τ’ εμόν τη μάναν!] Τη ξενιτείαν π’ έχτισεν φαίνεται μάνα ’κ’ είχ̌εν [ν’ αηλί τ’ εμόν τη μάναν!] Θα τραγωδώ και ούλ’ θα λέν’ «αούτος γεραλής έν’» [ν’ αηλί τ’ εμόν τη μάναν!] ♫ Εγώ μίαν εγάπεσα και παλαλά εποίκα [γιαρ, γιαρ, γιαρ, αμάν!/ωφ, ωφ, ωφ, αμάν!] Ατώρα εύρα το πουλί μ’, σ’ εγκαλόπο μ’ θα θέκ’ α’ [γιαρ, γιαρ, γιαρ, αμάν!/ωφ, ωφ, ωφ, αμάν!] Ελέπ’ς, θεία μ’, σκοτία έν’, άψον το φενερόπο σ’ Τέρεν τα παλαλά ντ’ ευτάει το μικρόν το κορτσόπο σ’ Εγώ μίαν εγάπεσα, εύκαιρα πώς ευρέθα; [γιαρ, γιαρ, γιαρ, αμάν!/ωφ, ωφ, ωφ, αμάν!] Εγώ για τ’ ατέν ’κ’ έμ’νε ξάι, για άλλεν εγεννέθα [γιαρ, γιαρ, γιαρ, αμάν!/ωφ, ωφ, ωφ, αμάν!] Ελέπ’ς, θεία μ’, σκοτία έν’, άψον το φενερόπο σ’ Τέρεν τα παλαλά ντ’ ευτάει τ’ έμορφον το κορτσόπο σ’ ♫ Τη τυφεκί’ μ’ το ταπάν άμον το Καράκαπαν Τη σέβντας ι-μ’ τ’ όνομαν ας σο κιφάλι μ’ απάν’ Ε! κόρη, τίνος είσαι; Μήλον κόκκινον είσαι Παχ̌υμένον κι έμορφον μαϊσσωματικόν είσαι
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| α’ | (ατό) αυτό, το | ||
| αδά | εδώ | ||
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| άλλεν | άλλη | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| αούτος | αυτός | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| απέσ’ | μέσα | ||
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| ατέν | αυτήν | ||
| ατώρα | τώρα | ||
| αχούλι | μυαλό | akıl/ʿaḳl | |
| άψον | (προστ.) άναψε | ||
| γεραλής | πληγωμένος, τραυματισμένος | yaralı | |
| γιάβρι | μωρό, μικρό, παιδί | yavru | |
| γιαρ | αγαπητός/ή/ό, αγάπη | yâr | |
| εβόρα | σκιά, δροσερό μέρος | ||
| εγάπεσα | αγάπησα | ||
| εγεννέθα | γεννήθηκα | ||
| εγκαλόπο | αγκαλιά, αγκαλίτσα | ||
| ελέπ’ς | βλέπεις | ||
| έμ’νε | ήμουν | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| έμορφον | όμορφο | ||
| έν’ | είναι | ||
| έπαρ’ | (προστ.) πάρε | ||
| εποίκα | έκανα, έφτιαξα | ποιέω-ῶ | |
| εσόν | δικός/ή/ό σου | ||
| εύκαιρα | άδεια, χωρίς περιεχόμενο/νόημα, ανούσια, μτφ. ανοησίες, (ουσ. τα) τα μαλακά μέρη της κοιλίας, βουβώνας | ||
| εύρα | βρήκα, (ιδιωμ. προστ.) βρες | ||
| ευρέθα | βρέθηκα | ||
| ευρήκ’ς | βρίσκεις | ||
| ευτάει | κάνει, φτιάχνει | εὐθειάζω | |
| ευτάς | κάνεις, φτιάχνεις | εὐθειάζω | |
| θέκ’ | θέτω/ει, τοποθετώ/εί, βάζω/ει | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| Καράκαπαν | ονομασία βουνού στην σημ. Τουρκία, στα ανατολικά όρια της Άνω Ματσούκας και με υψόμετρο 2,4 χλμ | Karakaban< kara (=μαύρο) + kaban (կաբան=κορυφή, απότομος λόφος) | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κιφάλι | κεφάλι | ||
| κορτσόπο | κοριτσάκι | ||
| μακρά | (επιρρ.) μακριά, (επιθ.) μακρινά, απομακρυσμένα | ||
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| μίαν | μια φορά | ||
| ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
| ξάι | καθόλου | ||
| ούλ’ | όλοι | ||
| παίρ’ | παίρνω/ει | ||
| παλαλά | τρελά, τρέλες | ||
| παχ̌υμένον | παχυμένο, καλοθρεμμένο, παχύ, τροφαντό | ||
| σέβντας | (πληθ. τα) αγάπες, έρωτες | sevda/sevdā | |
| σεράντα | σαράντα | ||
| σκοτία | σκοτάδι | ||
| σύρ’ | σύρω/ει, τραβάω/ει, ρίχνω/ει | ||
| ταπάν | βάση, το πίσω τμήμα (κοντάκι) τυφεκίου | taban | |
| τέρεμαν | βλέμμα, κοίταγμα, μτφ. φροντίδα | ||
| τέρεν | (προστ.) κοίταξε | ||
| τιζεμένα | αραδιασμένα, βαλμένα στη σειρά | dizmek | |
| τίνος | ποιού; | ||
| τραγωδώ | τραγουδάω | ||
| τυφεκί’ | τουφεκιού | tüfek/tufeng | |
| φενερόπο | φανάρι | ||
| φέρ’ | φέρνω/ει | ||
| χουλέν’ | ζεσταίνει, θερμαίνει | ||
| χώρα | οι ξένοι γενικά, οι μη οικείοι, η ξενιτειά | ||
| χώραν | ξένους, μη οικείους, ξενιτειά |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| α’ | (ατό) αυτό, το | ||
| αδά | εδώ | ||
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| άλλεν | άλλη | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| αούτος | αυτός | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| απέσ’ | μέσα | ||
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| ατέν | αυτήν | ||
| ατώρα | τώρα | ||
| αχούλι | μυαλό | akıl/ʿaḳl | |
| άψον | (προστ.) άναψε | ||
| γεραλής | πληγωμένος, τραυματισμένος | yaralı | |
| γιάβρι | μωρό, μικρό, παιδί | yavru | |
| γιαρ | αγαπητός/ή/ό, αγάπη | yâr | |
| εβόρα | σκιά, δροσερό μέρος | ||
| εγάπεσα | αγάπησα | ||
| εγεννέθα | γεννήθηκα | ||
| εγκαλόπο | αγκαλιά, αγκαλίτσα | ||
| ελέπ’ς | βλέπεις | ||
| έμ’νε | ήμουν | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| έμορφον | όμορφο | ||
| έν’ | είναι | ||
| έπαρ’ | (προστ.) πάρε | ||
| εποίκα | έκανα, έφτιαξα | ποιέω-ῶ | |
| εσόν | δικός/ή/ό σου | ||
| εύκαιρα | άδεια, χωρίς περιεχόμενο/νόημα, ανούσια, μτφ. ανοησίες, (ουσ. τα) τα μαλακά μέρη της κοιλίας, βουβώνας | ||
| εύρα | βρήκα, (ιδιωμ. προστ.) βρες | ||
| ευρέθα | βρέθηκα | ||
| ευρήκ’ς | βρίσκεις | ||
| ευτάει | κάνει, φτιάχνει | εὐθειάζω | |
| ευτάς | κάνεις, φτιάχνεις | εὐθειάζω | |
| θέκ’ | θέτω/ει, τοποθετώ/εί, βάζω/ει | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| Καράκαπαν | ονομασία βουνού στην σημ. Τουρκία, στα ανατολικά όρια της Άνω Ματσούκας και με υψόμετρο 2,4 χλμ | Karakaban< kara (=μαύρο) + kaban (կաբան=κορυφή, απότομος λόφος) | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κιφάλι | κεφάλι | ||
| κορτσόπο | κοριτσάκι | ||
| μακρά | (επιρρ.) μακριά, (επιθ.) μακρινά, απομακρυσμένα | ||
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| μίαν | μια φορά | ||
| ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
| ξάι | καθόλου | ||
| ούλ’ | όλοι | ||
| παίρ’ | παίρνω/ει | ||
| παλαλά | τρελά, τρέλες | ||
| παχ̌υμένον | παχυμένο, καλοθρεμμένο, παχύ, τροφαντό | ||
| σέβντας | (πληθ. τα) αγάπες, έρωτες | sevda/sevdā | |
| σεράντα | σαράντα | ||
| σκοτία | σκοτάδι | ||
| σύρ’ | σύρω/ει, τραβάω/ει, ρίχνω/ει | ||
| ταπάν | βάση, το πίσω τμήμα (κοντάκι) τυφεκίου | taban | |
| τέρεμαν | βλέμμα, κοίταγμα, μτφ. φροντίδα | ||
| τέρεν | (προστ.) κοίταξε | ||
| τιζεμένα | αραδιασμένα, βαλμένα στη σειρά | dizmek | |
| τίνος | ποιού; | ||
| τραγωδώ | τραγουδάω | ||
| τυφεκί’ | τουφεκιού | tüfek/tufeng | |
| φενερόπο | φανάρι | ||
| φέρ’ | φέρνω/ει | ||
| χουλέν’ | ζεσταίνει, θερμαίνει | ||
| χώρα | οι ξένοι γενικά, οι μη οικείοι, η ξενιτειά | ||
| χώραν | ξένους, μη οικείους, ξενιτειά |

