
Στιχουργοί: Μαρία Κοτανίδου
Συνθέτες: Μαρία Κοτανίδου
Πέρασα ας ση μαχαλά σ’ -ι, είδα σε -ν- εσέν, πουλί μ’ Εχαρχάριξεν το γαίμα μ’, έχασα και τ’ αχούλι μ’ ’Χάσα τ’ αχούλι μ’, ωχ! ν’ αηλί εμέν, πουλί μ’ Και -ν- αΐκον εμορφίαν άμον παραδεισί’ πουλίν Εύρα σε -ν- σα Καϊλάρι͜α¹ και -ν- απέσ’ σο Ίνελι² Βάι/Και σο Ίνελι², να λελεύω σε -ν-, πουλί μ’ Ασ’ τ’ είδα σε, μικρόν αρνί μ’, η χρά μ’ έρθεν εκχ̌ύεν Σην καρδι͜ά μ’, άι, τρανόν σεβντάν έρθεν η ψ̌η μ’ ελύεν Η ψ̌η μ’ ελύεν, ντό θ’ ευτάω μετ’ εσέν; Τ’ ομμάτι͜α σ’ εκαλάτσ̌εψαν και -ν- απέσ’ σην καρδία μ’ Ο διψασμένον πως έλεεν «χάι, τα κρύα τα νερά!» Τα κρύα νερά, όι! νασάν εμέν, σεβντά Σ’ ομματί’ σ’ το τσ̌αρπίρισμα λύεται -ν- η καρδία μ’ Τ’ άθα̤, πουλί μ’, ντο ανθούνε χάν’νε την ευωδίαν Την ευωδίαν, νε πουλόπο μ’, ασ’ εσέν Γεια σου, Κοσκερίδη, με τους στίχους σου! Γουρπάν’ -τ- σ’, Κοχλιαρίδη!
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| άθα̤ | άνθη | ||
| αΐκον | τέτοιο/α | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| απέσ’ | μέσα | ||
| ασ’ | από | ||
| αχούλι | μυαλό | akıl/ʿaḳl | |
| γαίμα | αίμα | ||
| γουρπάν’ | θυσία | kurban/ḳurbān | |
| εκαλάτσ̌εψαν | μίλησαν, συνομίλησαν, συζήτησαν | keleci=καλός λόγος (Παλαιά Τουρκική Ανατολίας) | |
| εκχ̌ύεν | εκχύθηκε, χύθηκε, εξέρρευσε | εκχύνω<ἐγχέω< ἐν + χέω | |
| έλεεν | έλεγε | ||
| ελύεν | λύθηκε, έλιωσε | ||
| εμορφίαν | ομορφιά | ||
| έρθεν | ήρθε | ||
| εύρα | βρήκα, (ιδιωμ. προστ.) βρες | ||
| ευτάω | κάνω, φτιάχνω | εὐθειάζω | |
| εχαρχάριξεν | άσθμαινε, ψυχορραγούσε, ανέπνεε δύσκολα | ||
| λελεύω | χαίρομαι | ||
| λύεται | λιώνει | ||
| μαχαλά | γειτονιά | mahalle/maḥalle | |
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
| νασάν | χαρά σε | ||
| ομματί’ | ματιού | ||
| ομμάτι͜α | μάτια | ||
| παραδεισί’ | παραδείσου | ||
| πουλόπο | πουλάκι | ||
| σεβντά | αγάπη, έρωτας | sevda/sevdā | |
| σεβντάν | αγάπη, έρωτα | sevda/sevdā | |
| τσ̌αρπίρισμα | λαμποκόπημα | ||
| χάν’νε | χάνουν, παύουν να έχουν, διώχνουν | ||
| χρά | χροιά, το χρώμα του δέρματος, όψη | ||
| ψ̌η | ψυχή |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| άθα̤ | άνθη | ||
| αΐκον | τέτοιο/α | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| απέσ’ | μέσα | ||
| ασ’ | από | ||
| αχούλι | μυαλό | akıl/ʿaḳl | |
| γαίμα | αίμα | ||
| γουρπάν’ | θυσία | kurban/ḳurbān | |
| εκαλάτσ̌εψαν | μίλησαν, συνομίλησαν, συζήτησαν | keleci=καλός λόγος (Παλαιά Τουρκική Ανατολίας) | |
| εκχ̌ύεν | εκχύθηκε, χύθηκε, εξέρρευσε | εκχύνω<ἐγχέω< ἐν + χέω | |
| έλεεν | έλεγε | ||
| ελύεν | λύθηκε, έλιωσε | ||
| εμορφίαν | ομορφιά | ||
| έρθεν | ήρθε | ||
| εύρα | βρήκα, (ιδιωμ. προστ.) βρες | ||
| ευτάω | κάνω, φτιάχνω | εὐθειάζω | |
| εχαρχάριξεν | άσθμαινε, ψυχορραγούσε, ανέπνεε δύσκολα | ||
| λελεύω | χαίρομαι | ||
| λύεται | λιώνει | ||
| μαχαλά | γειτονιά | mahalle/maḥalle | |
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
| νασάν | χαρά σε | ||
| ομματί’ | ματιού | ||
| ομμάτι͜α | μάτια | ||
| παραδεισί’ | παραδείσου | ||
| πουλόπο | πουλάκι | ||
| σεβντά | αγάπη, έρωτας | sevda/sevdā | |
| σεβντάν | αγάπη, έρωτα | sevda/sevdā | |
| τσ̌αρπίρισμα | λαμποκόπημα | ||
| χάν’νε | χάνουν, παύουν να έχουν, διώχνουν | ||
| χρά | χροιά, το χρώμα του δέρματος, όψη | ||
| ψ̌η | ψυχή |

¹ Παλιά ονομασία της Πτολεμαΐδας ² Παλιά ονομασία του χωριού Ανατολικό Κοζάνης
