Στιχουργοί: Χαράλαμπος Κοχλιαρίδης
Συνθέτες: Μαρία Κοτανίδου
Πόντο, Πόντο, όλι͜α δα̤κρούν, τ’ εμετέρ’ αναστορούν Τα μέρι͜α τουν ντο εφέκαν και τσ̌ιπλάχ’ αδακέσ’ έρθαν Εφέκαν έμορφα μέρι͜α, εζήν’νανε στέρι͜α-στέρι͜α Ευκαιρώθαν τα χωρία, εχάθανε πολλά ψ̌ήα Για την Ελλάδαν εχπάσταν να ’φτάνε καινούρ’ ζωήν Τα καρδίας σην πατρίδαν, ξάι τακάτ’ ’κ’ είχαν σην ψ̌ην Ση Άγουρσαν¹ σα παρχάρι͜α και -ν- απάν’ σο Σογανέν² Τ’ Αϊ-Χαραλάμπ’ τη εκκλησίαν μαναχόν ’κεί επέμ’νεν Οι τουσ̌μάν’ όλια επέραν τα χωρία έναν-έναν Ψ̌ήα όλια πονεμένα, τα χωρία όλια καμένα Γουρπάν’ -τ- σ’, Κοχλιαρίδη!
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αδακέσ’ | εδώ γύρω, κάπου εδώ | ||
| αναστορούν | θυμούνται, αναπολούν | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| γουρπάν’ | θυσία | kurban/ḳurbān | |
| δα̤κρούν | δακρύζουν | ||
| εζήν’νανε | ζούσανε | ||
| εμετέρ’ | δικοί μας | ἡμέτερος | |
| έμορφα | όμορφα | ||
| επέμ’νεν | απόμεινε | ||
| επέραν | πήραν | ||
| έρθαν | ήρθαν | ||
| ευκαιρώθαν | άδειασαν, μτφ. ερημώθηκαν | ||
| εφέκαν | αφήσαν | ||
| εχάθανε | χάθηκαν | ||
| εχπάσταν | αναχώρησαν, κίνησαν για | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καινούρ’ | καινούριο/α | ||
| Καμένα | περιοχή κοντά στην Παναγία Σουμελά | ||
| καρδίας | (τη, γεν.) καρδιάς, (τα, ονομ. πληθ.) καρδιές | ||
| μαναχόν | (έναρθρο) μοναχός, μοναχό, (επίρρ) μόνο/μοναχά | ||
| μέρι͜α | μέρη | ||
| ξάι | καθόλου | ||
| όλια | όλα | ||
| παρχάρι͜α | ορεινοί τόποι θερινής βοσκής | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| στέρι͜α | ακλόνητα, σταθερά, σιγά, αργά και καθαρά | ||
| στέρι͜α-στέρι͜α | σταθερά, σιγά-σιγά | ||
| τακάτ’ | δύναμη, αντοχή | takat/ṭāḳat | |
| τουν | τους | ||
| τουσ̌μάν’ | εχθροί | düşman/duşmān | |
| τσ̌ιπλάχ’ | (ον. πληθ.) γυμνοί, μτφ. εξαθλιωμένοι (γεν.αιτ.ενικού) γυμνό, μτφ. εξαθλιωμένο (κλητ. ενικού) γυμνέ, μτφ. εξαθλιωμένε | çıplak | |
| ’φτάνε | (ευτάνε) κάνουν, φτιάχνουν | εὐθειάζω | |
| χωρία | χωριά | ||
| ψ̌ήα | ψυχές, η περιοχή του στέρνου, τα εσώψυχα | ||
| ψ̌ην | ψυχή |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αδακέσ’ | εδώ γύρω, κάπου εδώ | ||
| αναστορούν | θυμούνται, αναπολούν | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| γουρπάν’ | θυσία | kurban/ḳurbān | |
| δα̤κρούν | δακρύζουν | ||
| εζήν’νανε | ζούσανε | ||
| εμετέρ’ | δικοί μας | ἡμέτερος | |
| έμορφα | όμορφα | ||
| επέμ’νεν | απόμεινε | ||
| επέραν | πήραν | ||
| έρθαν | ήρθαν | ||
| ευκαιρώθαν | άδειασαν, μτφ. ερημώθηκαν | ||
| εφέκαν | αφήσαν | ||
| εχάθανε | χάθηκαν | ||
| εχπάσταν | αναχώρησαν, κίνησαν για | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καινούρ’ | καινούριο/α | ||
| Καμένα | περιοχή κοντά στην Παναγία Σουμελά | ||
| καρδίας | (τη, γεν.) καρδιάς, (τα, ονομ. πληθ.) καρδιές | ||
| μαναχόν | (έναρθρο) μοναχός, μοναχό, (επίρρ) μόνο/μοναχά | ||
| μέρι͜α | μέρη | ||
| ξάι | καθόλου | ||
| όλια | όλα | ||
| παρχάρι͜α | ορεινοί τόποι θερινής βοσκής | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| στέρι͜α | ακλόνητα, σταθερά, σιγά, αργά και καθαρά | ||
| στέρι͜α-στέρι͜α | σταθερά, σιγά-σιγά | ||
| τακάτ’ | δύναμη, αντοχή | takat/ṭāḳat | |
| τουν | τους | ||
| τουσ̌μάν’ | εχθροί | düşman/duşmān | |
| τσ̌ιπλάχ’ | (ον. πληθ.) γυμνοί, μτφ. εξαθλιωμένοι (γεν.αιτ.ενικού) γυμνό, μτφ. εξαθλιωμένο (κλητ. ενικού) γυμνέ, μτφ. εξαθλιωμένε | çıplak | |
| ’φτάνε | (ευτάνε) κάνουν, φτιάχνουν | εὐθειάζω | |
| χωρία | χωριά | ||
| ψ̌ήα | ψυχές, η περιοχή του στέρνου, τα εσώψυχα | ||
| ψ̌ην | ψυχή |
¹ (σημ. Bakımlı) χωριό της περιοχής Ματσούκας του Πόντου ² Ένα από τα τρία παρχάρια της Άγουρσας της Ματσούκας (πιθ. εκ του soğan=κρεμμύδι, γιατί ήταν περιοχή με φυτείες κρεμμυδιών)
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 