
Στιχουργοί: Adem Ekiz | Νίκος Μιχαηλίδης
Συνθέτες: Adem Ekiz
Θάλασσα Καραντενίζ, το νερό σ’ ’κι κατενίζ’ Μαύρον έν’ το γούμ’ τ’ εσόν άμον την καρδι͜άν τ’ εμόν Τρέχουν σο Καραντενίζ τ’ έμορφα τα ποτάμι͜α Ατά είν’ τα πουλία σ’ κι εσύ είσαι η μάνα Θάλασσα Καραντενίζ, την καρδία μ’ μη κολλί͜εις Τα τέρτι͜α μ’ είναι πολλά, θολούντανε τα νερά Θάλασσα Καραντενίζ πέει με, απέσ’ ι-σ’ ντό κρατείς; Αν θέλω να μαθάνω εμένα πα να μαθί͜εις Ση θάλασσας το γουίν πολλά είναι κρυμμένα Νά ’ρχουμαι να τραγωδώ, τα ποδάρι͜α μ’ κομμένα Θάλασσα Καραντενίζ, είπε απέσ’ ι-σ’ ντό κρατείς; Για πέ͜ει με τα παλαιά σ’, να λέγω σε τ’ υστερνά σ’ Χάϊτε ας πάμε, παιδία, σ’ έμορφον την θάλασσα Ας σου έρθα κι είδα σε την καρδία μ’ χάλασα Το νερό σ’ αν πίνουνε πουλία ’κι χορτάζουν Άντα ακούω τ’ όνεμα σ’ τα γόνατα μ’ τρομάζουν Πάντα έχω σο γιάνι μ’ ας σο νερό σ’ κουβαλώ Άκ’σον την τραγωδία μ’ ρωμαίικα ντο τραγωδώ Σο γιαλό σ’ ακουσκάται τη κεμεντζ̌ές λαλία Νά ’ρχουνταν και πίν’νε σε ρωμαίικα παιδία
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| ακουσκάται | ακούγεται | ||
| άκ’σον | (προστ.) άκουσε | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| άντα | όταν | ||
| απέσ’ | μέσα | ||
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| ας σου | από του, από τότε που/αφότου, από αυτό που | ||
| ατά | αυτά | ||
| γιάνι | πλάι, πλευρό | yan | |
| γουίν | πηγάδι, λάκκος, όρυγμα | kuyu | |
| γούμ’ | άμμος | kum | |
| είν’ | (για πληθ.) είναι | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| έμορφα | όμορφα | ||
| έμορφον | όμορφο | ||
| έν’ | είναι | ||
| έρθα | ήρθα | ||
| εσόν | δικός/ή/ό σου | ||
| θολούντανε | θολώνουν | ||
| Καραντενίζ | η Μαύρη Θάλασσα | Karadeniz | |
| κατενίζ’ | καθαρίζω/ει, ξεπλένω/ει, ξεθολώνω/ει | κατανίζω | |
| κεμεντζ̌ές | λύρας | kemençe/kemānçe | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κολλί͜εις | βάζεις φωτιά, καταστρέφεις, κολλάς, πήζεις το γάλα για να γίνει γιαούρτι/τυρί, (επί ανθρώπου) ονοματίζεις | ||
| κρατείς | κρατάς | ||
| λαλία | λαλιά, φωνή | ||
| μαθάνω | μαθαίνω | ||
| μαθί͜εις | μαθαίνεις κτ σε κπ, διδάσκεις | ||
| όνεμα | όνομα | ||
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| παιδία | παιδιά | ||
| πέει | (προστ.) πες | ||
| πίν’νε | πίνουν | ||
| ποδάρι͜α | πόδια | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| ’ρχουμαι | (έρχουμαι) έρχομαι | ||
| ’ρχουνταν | (έρχουνταν) έρχονται | ||
| ρωμαίικα | (τουρκ. Rumca) η γλώσσα των Ρωμιών, η ποντιακή γλώσσα, αυτά που είναι των Ρωμιών γενικά | ||
| τέρτι͜α | καημοί, βάσανα, στενοχώριες | dert | |
| τραγωδία | τραγούδι | ||
| τραγωδώ | τραγουδάω | ||
| υστερνά | κατοπινά, τελευταία |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| ακουσκάται | ακούγεται | ||
| άκ’σον | (προστ.) άκουσε | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| άντα | όταν | ||
| απέσ’ | μέσα | ||
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| ας σου | από του, από τότε που/αφότου, από αυτό που | ||
| ατά | αυτά | ||
| γιάνι | πλάι, πλευρό | yan | |
| γουίν | πηγάδι, λάκκος, όρυγμα | kuyu | |
| γούμ’ | άμμος | kum | |
| είν’ | (για πληθ.) είναι | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| έμορφα | όμορφα | ||
| έμορφον | όμορφο | ||
| έν’ | είναι | ||
| έρθα | ήρθα | ||
| εσόν | δικός/ή/ό σου | ||
| θολούντανε | θολώνουν | ||
| Καραντενίζ | η Μαύρη Θάλασσα | Karadeniz | |
| κατενίζ’ | καθαρίζω/ει, ξεπλένω/ει, ξεθολώνω/ει | κατανίζω | |
| κεμεντζ̌ές | λύρας | kemençe/kemānçe | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κολλί͜εις | βάζεις φωτιά, καταστρέφεις, κολλάς, πήζεις το γάλα για να γίνει γιαούρτι/τυρί, (επί ανθρώπου) ονοματίζεις | ||
| κρατείς | κρατάς | ||
| λαλία | λαλιά, φωνή | ||
| μαθάνω | μαθαίνω | ||
| μαθί͜εις | μαθαίνεις κτ σε κπ, διδάσκεις | ||
| όνεμα | όνομα | ||
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| παιδία | παιδιά | ||
| πέει | (προστ.) πες | ||
| πίν’νε | πίνουν | ||
| ποδάρι͜α | πόδια | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| ’ρχουμαι | (έρχουμαι) έρχομαι | ||
| ’ρχουνταν | (έρχουνταν) έρχονται | ||
| ρωμαίικα | (τουρκ. Rumca) η γλώσσα των Ρωμιών, η ποντιακή γλώσσα, αυτά που είναι των Ρωμιών γενικά | ||
| τέρτι͜α | καημοί, βάσανα, στενοχώριες | dert | |
| τραγωδία | τραγούδι | ||
| τραγωδώ | τραγουδάω | ||
| υστερνά | κατοπινά, τελευταία |

