Στιχουργοί: Γιώργος Θεοδωρίδης
Συνθέτες: Γιώργος Θεοδωρίδης
Σα σόια μ’ το γαλπάχ’ κρατεί ’ς ση Φάτσαν¹ Κοτύωρων Υστερνά ας σ’ Αργυρούπολης και ’ς ση Ζάρας² τον τόπον ’Γεννέθα σο Τσ̌αμλή-Καλέ³ τ’ Απές̌ το δεκατρία Ετράνυνα σην Βάγκενα⁴ και σην Μακεδονίαν Άκ’σον το πονολάλεμαν τη γέρονος τραγωδία «Πόντιο» όνταν κουίζ’νε με άμον τεβόρ’ ψηλώνω Καυχ̌αίνουμαι έν’ έπαινος, για τ’ ατό καμαρώνω ’Γεννέθα σο Τσ̌αμλή-Καλέ τ’ Απές̌ το δεκατρία Ετράνυνα σην Βάγκενα και σην Μακεδονίαν Άκ’σον το πονολάλεμαν τη γέρονος τραγωδία Του Πόντου τ’ Άγια χώματα, αροθυμώ, τσ̌ινίζω Ρούζω αμὰν σα γόνατα μ’, μοιρολογώ, βαρκίζω ’Γεννέθα σο Τσ̌αμλή-Καλέ τ’ Απές̌ το δεκατρία Ετράνυνα σην Βάγκενα και σην Μακεδονίαν Άκ’σον το πονολάλεμαν τη γέρονος τραγωδία Τη χαμονής⁵ ξεριζωμού ξαν σο πετσί μ’ θα σύρ’ α’ Γεράν τρανόν σην καρδία μ’ ατό τ’ εμόν η μοίρα ’Γεννέθα σο Τσ̌αμλή-Καλέ τ’ Απές̌ το δεκατρία Ετράνυνα σην Βάγκενα και σην Μακεδονίαν Άκ’σον το πονολάλεμαν τη γέρονος τραγωδία
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| α’ | (ατό) αυτό, το | ||
| άκ’σον | (προστ.) άκουσε | ||
| αμὰν | αμέσως, ευθύς, μονομιάς | hemen/hemān | |
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| αροθυμώ | νοσταλγώ | ||
| ας σ’ | (ας σου) από του, από τότε που/αφότου, (ας σο) από το/τα | ||
| βαρκίζω | κραυγάζω, θρηνώ γοερά | ||
| γαλπάχ’ | είδος καπέλου της εποχής, σκούφια | kalpak | |
| ’γεννέθα | (εγεννέθα) γεννήθηκα | ||
| γεράν | πληγή, τραύμα | yara | |
| γέρονος | γέρου | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| έν’ | είναι | ||
| ετράνυνα | μεγάλωσα, ανέθρεψα | τρανόω-ῶ | |
| καυχ̌αίνουμαι | καυχιέμαι | ||
| κουίζ’νε | φωνάζουν, λαλούνε, καλούνε κπ ονομαστικά | ||
| κρατεί | κρατάει, βαστάει, στέκει, αντέχει | ||
| ξαν | πάλι, ξανά | ||
| όνταν | όταν | ||
| ρούζω | πέφτω, ρίπτω | ||
| ’ς | (ας) από | ||
| σύρ’ | σύρω/ει, τραβάω/ει, ρίχνω/ει | ||
| τεβόρ’ | έλατο | tevir=είδος λεύκας | |
| τραγωδία | τραγούδι | ||
| τσ̌ινίζω | κλαίω σιωπηλά | ||
| υστερνά | κατοπινά, τελευταία | ||
| χαμονής | χαμού |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| α’ | (ατό) αυτό, το | ||
| άκ’σον | (προστ.) άκουσε | ||
| αμὰν | αμέσως, ευθύς, μονομιάς | hemen/hemān | |
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| αροθυμώ | νοσταλγώ | ||
| ας σ’ | (ας σου) από του, από τότε που/αφότου, (ας σο) από το/τα | ||
| βαρκίζω | κραυγάζω, θρηνώ γοερά | ||
| γαλπάχ’ | είδος καπέλου της εποχής, σκούφια | kalpak | |
| ’γεννέθα | (εγεννέθα) γεννήθηκα | ||
| γεράν | πληγή, τραύμα | yara | |
| γέρονος | γέρου | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| έν’ | είναι | ||
| ετράνυνα | μεγάλωσα, ανέθρεψα | τρανόω-ῶ | |
| καυχ̌αίνουμαι | καυχιέμαι | ||
| κουίζ’νε | φωνάζουν, λαλούνε, καλούνε κπ ονομαστικά | ||
| κρατεί | κρατάει, βαστάει, στέκει, αντέχει | ||
| ξαν | πάλι, ξανά | ||
| όνταν | όταν | ||
| ρούζω | πέφτω, ρίπτω | ||
| ’ς | (ας) από | ||
| σύρ’ | σύρω/ει, τραβάω/ει, ρίχνω/ει | ||
| τεβόρ’ | έλατο | tevir=είδος λεύκας | |
| τραγωδία | τραγούδι | ||
| τσ̌ινίζω | κλαίω σιωπηλά | ||
| υστερνά | κατοπινά, τελευταία | ||
| χαμονής | χαμού |
¹ Παραλιακή πόλη μεταξύ Οινόης και Κοτυώρων. Είχε πληθυσμό 2.000 - 2.500 κατοίκων,Έλληνες, Τούρκοι και Αρμένιοι. Τα μέλη της ελληνικής κοινότητας κατάγονταν από την Αργυρούπολη, την Οινόη, τα Κοτύωρα, την Τοκάτη κ.λπ. και ήταν όλοι ελληνόφωνοι. Η Φάτσα αποτελούσε αγροτικό κέντρο των χωριών της ευρύτερης περιοχής, αλλά και κέντρο εξαγωγικού εμπορίου. ² (σημ. Zara) Πόλη της σημερινής επαρχίας Σεβάστειας του Πόντου. ³ (Çamlıkale) Χωριό της Νικόπολης του Πόντου ⁴ (γνωστή και ως Βίγγενη ή Βάγγιανη) Παλιά ονομασία του χωριού Σεβαστιανά Πέλλας. ⁵ Στο ένθετο του άλμπουμ αναγράφεται ως «τοι χαμονοίς» και επεξηγείται ως «τις απώλειες», το οποίο αποτελεί αδόκιμο τύπο αντί του ορθότερου στην ποντιακή «τα χαμονάντας τη ξεριζωμού»
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 