
Στιχουργοί: Πόλυς Παυλίδης
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Ας σο πρωίν σον κάματον ους τ’ άγρο̤ν την σκοτίαν ’Κ’ ελέπω και ’κ’ ελέπ’νε με τ’ άχαρα τα παιδία μ’ Πατέρα, πολλά τσ̌ούζω σε για τ’ εσέν δάκρυ͜α ’κχ̌ύνω Εγώ θ’ απονεγκάζω σε αρ’ όντες θα τρανύνω Τρώγω τα ψ̌ήα σ’, Σαββέλη μ’, τρώγω και το στομόπο σ’ Ασ’ ούλια πολλά ν’ αγαπάς το μικρόν τ’ αδελφόπο σ’ Ασ’ ούλια πολλά ν’ αγαπάς τον Χρήστον τ’ αδελφόπο σ’ Τ’ αδέλφι μ’ πολλά αγαπώ, τη μάνα μ’ και -ν- εσέναν Απάν’ σον κόσμον ’κι αγαπώ άμον εσάς κανέναν Ας σο πρωίν σον κάματον δουλεύω και παλεύω Λούσκουμαι με τ’ ιδρώματα μ’, το ψ̌όπο μ’ ’κι γουεύω Πατέρα μ’, τα ιδρώματα σ’ μύρον και ευωδίας Σκοτούντανε σ’ εσέν απάν’, πατέρα, τα παιδία σ’ Γεια σου Σαββέλη! Τα ψ̌ήα σ’ να τρώγω, πουλί μ’! Μεσανυχτί’ όντες κλώσκουμαι τακάτ’ ξάι ’κι απομέν’ με Τα γιαβρόπα μ’ κοιμούντανε, η κάλη μ’ αναμέν’ με Πατέρα, πολλά τσ̌ούζω σε για τ’ εσέν δάκρυ͜α ’κχ̌ύνω Εγώ θ’ απονεγκάζω σε αρ’ όντες θα τρανύνω
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| άγρο̤ν | άγριο | ||
| αδελφόπο | αδελφάκι | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| αναμέν’ | περιμένει | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| απομέν’ | απομένει | ||
| απονεγκάζω | ξεκουράζω | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| ασ’ | από | ||
| γιαβρόπα | μωράκια, μικρούλια, παιδάκια | yavru + -όπα | |
| γουεύω | λυπάμαι, δείχνω έλεος, τσιγκουνεύομαι | kıymak | |
| ελέπ’νε | βλέπουνε | ||
| ελέπω | βλέπω | ||
| ευωδίας | ευωδίες | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κάλη | η αγαπητή σύζυγος, η σύζυγος | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κλώσκουμαι | γυρίζω, επιστρέφω | ||
| κοιμούντανε | κοιμούνται | ||
| ’κχ̌ύνω | εκχύνω, χύνω, εκβάλλω | εκχύνω<ἐγχέω< ἐν + χέω | |
| λούσκουμαι | λούζομαι | ||
| μεσανυχτί’ | την ώρα του μεσονυχτίου | ||
| μύρον | οσμή, μυρωδιά | ||
| ξάι | καθόλου | ||
| όντες | όταν | ||
| ούλια | όλα | ||
| ους | ως, μέχρι | ||
| παιδία | παιδιά | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| σκοτίαν | σκοτάδι | ||
| σκοτούντανε | σκοτώνονται | ||
| στομόπο | στοματάκι | ||
| τακάτ’ | δύναμη, αντοχή | takat/ṭāḳat | |
| τρανύνω | μεγαλώνω, αναθρέφω | τρανόω-ῶ | |
| τσ̌ούζω | λυπάμαι, συμπονώ | σίζω | |
| ψ̌ήα | ψυχές, η περιοχή του στέρνου, τα εσώψυχα | ||
| ψ̌όπο | ψυχούλα |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| άγρο̤ν | άγριο | ||
| αδελφόπο | αδελφάκι | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| αναμέν’ | περιμένει | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| απομέν’ | απομένει | ||
| απονεγκάζω | ξεκουράζω | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| ασ’ | από | ||
| γιαβρόπα | μωράκια, μικρούλια, παιδάκια | yavru + -όπα | |
| γουεύω | λυπάμαι, δείχνω έλεος, τσιγκουνεύομαι | kıymak | |
| ελέπ’νε | βλέπουνε | ||
| ελέπω | βλέπω | ||
| ευωδίας | ευωδίες | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κάλη | η αγαπητή σύζυγος, η σύζυγος | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κλώσκουμαι | γυρίζω, επιστρέφω | ||
| κοιμούντανε | κοιμούνται | ||
| ’κχ̌ύνω | εκχύνω, χύνω, εκβάλλω | εκχύνω<ἐγχέω< ἐν + χέω | |
| λούσκουμαι | λούζομαι | ||
| μεσανυχτί’ | την ώρα του μεσονυχτίου | ||
| μύρον | οσμή, μυρωδιά | ||
| ξάι | καθόλου | ||
| όντες | όταν | ||
| ούλια | όλα | ||
| ους | ως, μέχρι | ||
| παιδία | παιδιά | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| σκοτίαν | σκοτάδι | ||
| σκοτούντανε | σκοτώνονται | ||
| στομόπο | στοματάκι | ||
| τακάτ’ | δύναμη, αντοχή | takat/ṭāḳat | |
| τρανύνω | μεγαλώνω, αναθρέφω | τρανόω-ῶ | |
| τσ̌ούζω | λυπάμαι, συμπονώ | σίζω | |
| ψ̌ήα | ψυχές, η περιοχή του στέρνου, τα εσώψυχα | ||
| ψ̌όπο | ψυχούλα |

