Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Εμέναν Χρήστο λέγ’νε με τ’ Αϊβάζ’ η φαμελία, Σα μὲσα σ’ να τυλίγουμαι χωρίς παρακαλίαν Έλα, έλα μετ’ εμένα μη σκοτώνω εγώ εμένα Φαρμάκωσον τον νουσ̌αλή σ’ και έλα μετ’ εμέναν Τα νεότητα μ’ έγρασα αδά απάν’ σα βραδάς -ι Γράψον γραμμόπον στείλον με ας εξέρω ντ’ ευτάς -ι Τυρι͜αννίουμαι και κλαίω σε καν’νάν τιδέν ’κι λέγω Σ’ έναν έμορφον κορτσόπον τα παράπονα μ’ θα λέγω Κορτσόπα, ντο τερείτε με και ντο χαμογελάτεν; Σεβντά ντο έν’ ’κι ’ξέρετεν, τσ̌εχέλ’κα, ’κ’ εγροικάτεν Αρ’ ατώρα, νέτσ̌η θεία, την κουτσ̌ή σ’ καλά ωρία Ας σην Παλάφσ̌αν¹ παιδία φυγαδι͜άζ’ν’ ατεν σ’ ορμία
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αδά | εδώ | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| ατεν | αυτήν | ||
| ατώρα | τώρα | ||
| βραδάς | βράδια | ||
| γραμμόπον | γραμματάκι | ||
| γράψον | γράψε | ||
| έγρασα | έφθαρα, έλιωσα | γράνω/γραίνω (=ροκανίζω, κατατρώγω) | |
| εγροικάτεν | καταλαβαίνετε | ||
| έμορφον | όμορφο | ||
| έν’ | είναι | ||
| ευτάς | κάνεις, φτιάχνεις | εὐθειάζω | |
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καν’νάν | κανέναν | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κορτσόπα | κοριτσάκια | ||
| κορτσόπον | κοριτσάκι | ||
| κουτσ̌ή | κόρη | ||
| λέγ’νε | λένε | ||
| μὲσα | (τα) η μέση | ||
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| νεότητα | νιότη, νιάτα | ||
| νέτσ̌η | Ε! κόρη, ε! εσύ | ||
| νουσ̌αλή | αρραβωνιαστικό | nişanlı<nişān | |
| ορμία | ρυάκια, ρεματιές | ||
| παιδία | παιδιά | ||
| παρακαλίαν | παράκληση | ||
| σεβντά | αγάπη, έρωτας | sevda/sevdā | |
| στείλον | (προστ.) στείλε | ||
| τερείτε | κοιτάτε | ||
| τιδέν | τίποτα | ||
| τσ̌εχέλ’κα | άπειρα, ανώριμα, άβγαλτα | cehil/cehl | |
| τυλίγουμαι | τυλίγομαι | ||
| τυρι͜αννίουμαι | τυραννιέμαι, ταλαιπωριέμαι | ||
| φαμελία | οικογένεια, φαμίλια | famiglia | |
| φαρμάκωσον | (προστ.) φαρμάκωσε | ||
| φυγαδι͜άζ’ν’ | φυγαδεύουν | ||
| ωρία | (προστ.) πρόσεξε, φύλαξε, φυλάξου, επέβλεψε |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αδά | εδώ | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| ατεν | αυτήν | ||
| ατώρα | τώρα | ||
| βραδάς | βράδια | ||
| γραμμόπον | γραμματάκι | ||
| γράψον | γράψε | ||
| έγρασα | έφθαρα, έλιωσα | γράνω/γραίνω (=ροκανίζω, κατατρώγω) | |
| εγροικάτεν | καταλαβαίνετε | ||
| έμορφον | όμορφο | ||
| έν’ | είναι | ||
| ευτάς | κάνεις, φτιάχνεις | εὐθειάζω | |
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καν’νάν | κανέναν | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κορτσόπα | κοριτσάκια | ||
| κορτσόπον | κοριτσάκι | ||
| κουτσ̌ή | κόρη | ||
| λέγ’νε | λένε | ||
| μὲσα | (τα) η μέση | ||
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| νεότητα | νιότη, νιάτα | ||
| νέτσ̌η | Ε! κόρη, ε! εσύ | ||
| νουσ̌αλή | αρραβωνιαστικό | nişanlı<nişān | |
| ορμία | ρυάκια, ρεματιές | ||
| παιδία | παιδιά | ||
| παρακαλίαν | παράκληση | ||
| σεβντά | αγάπη, έρωτας | sevda/sevdā | |
| στείλον | (προστ.) στείλε | ||
| τερείτε | κοιτάτε | ||
| τιδέν | τίποτα | ||
| τσ̌εχέλ’κα | άπειρα, ανώριμα, άβγαλτα | cehil/cehl | |
| τυλίγουμαι | τυλίγομαι | ||
| τυρι͜αννίουμαι | τυραννιέμαι, ταλαιπωριέμαι | ||
| φαμελία | οικογένεια, φαμίλια | famiglia | |
| φαρμάκωσον | (προστ.) φαρμάκωσε | ||
| φυγαδι͜άζ’ν’ | φυγαδεύουν | ||
| ωρία | (προστ.) πρόσεξε, φύλαξε, φυλάξου, επέβλεψε |
¹ (Γνωστό και ως Μπαλάφτσα ή Μπάλεβετς) Παλιά ονομασία του χωριού Κολχικό Θεσσαλονίκης
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 