
Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Γουρπάνι σ’, ποδεδίζω σε ξαν/αρ’ Σαμψωράς¹ οξόπον Τυλίουμαι σα μεσόπα σ’, σου πλεκαδί’ σ’ τον τόπον Αδά σον κόσμον αγαπώ είναν Θεόν κι εσέναν Αν θέλτς άμε άνοιξον χαρτίν κι έβγαλ’ τ’ εμόν το ψέμαν Αν αποθάνω, νε πουλί μ’, γρίβωσον σο κανόνι μ’ Παίρ’νε και πάγ’νε θάφ’νε με απομέντς μαναχόν -ι Θ’ αποθάνω ψεματικά, θα τερώ, πολλά κλαις με; Τα μυστικά ντο είπα σε θα τερώ, όλια λες με;
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αδά | εδώ | ||
| άμε | (προστ.) σύρε, πήγαινε | ||
| άνοιξον | (προστ.) άνοιξε | ||
| αποθάνω | πεθαίνω | ||
| απομέντς | απομένεις | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| γουρπάνι | θυσία | kurban/ḳurbān | |
| γρίβωσον | (προστ.) προσκολλήσου, γαντζώσου | αγριφώνω<agrafer<grappa | |
| έβγαλ’ | (προστ.) βγάλε | ||
| είναν | έναν, μία | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| θάφ’νε | θάβουν | ||
| θέλτς | θέλεις | ||
| κανόνι | φέρετρο | ||
| μαναχόν | (έναρθρο) μοναχός, μοναχό, (επίρρ) μόνο/μοναχά | ||
| μεσόπα | μεσούλα | ||
| ξαν | πάλι, ξανά | ||
| όλια | όλα | ||
| οξόπον | οξιά | ||
| πάγ’νε | πηγαίνουν, έφυγαν, πάνε | ||
| παίρ’νε | παίρνουν | ||
| πλεκαδί’ | (γεν.) στενή μακρά υφαντή ζώνη γυναικών | ||
| ποδεδίζω | (ενεργ. και μέση) χαίρομαι, απολαμβάνω, προσκυνώ | από+δέδιν (<δείδω=φοβάμαι, ανησυχώ) | |
| ποδεδίζω σε | να σε χαρώ | από+δέδιν (<δείδω=φοβάμαι, ανησυχώ) | |
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| τερώ | κοιτώ | ||
| τυλίουμαι | τυλίγομαι | ||
| ψεματικά | ψεύτικα, στα ψέματα |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αδά | εδώ | ||
| άμε | (προστ.) σύρε, πήγαινε | ||
| άνοιξον | (προστ.) άνοιξε | ||
| αποθάνω | πεθαίνω | ||
| απομέντς | απομένεις | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| γουρπάνι | θυσία | kurban/ḳurbān | |
| γρίβωσον | (προστ.) προσκολλήσου, γαντζώσου | αγριφώνω<agrafer<grappa | |
| έβγαλ’ | (προστ.) βγάλε | ||
| είναν | έναν, μία | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| θάφ’νε | θάβουν | ||
| θέλτς | θέλεις | ||
| κανόνι | φέρετρο | ||
| μαναχόν | (έναρθρο) μοναχός, μοναχό, (επίρρ) μόνο/μοναχά | ||
| μεσόπα | μεσούλα | ||
| ξαν | πάλι, ξανά | ||
| όλια | όλα | ||
| οξόπον | οξιά | ||
| πάγ’νε | πηγαίνουν, έφυγαν, πάνε | ||
| παίρ’νε | παίρνουν | ||
| πλεκαδί’ | (γεν.) στενή μακρά υφαντή ζώνη γυναικών | ||
| ποδεδίζω | (ενεργ. και μέση) χαίρομαι, απολαμβάνω, προσκυνώ | από+δέδιν (<δείδω=φοβάμαι, ανησυχώ) | |
| ποδεδίζω σε | να σε χαρώ | από+δέδιν (<δείδω=φοβάμαι, ανησυχώ) | |
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| τερώ | κοιτώ | ||
| τυλίουμαι | τυλίγομαι | ||
| ψεματικά | ψεύτικα, στα ψέματα |

¹ Δάσος από έλατα και οξυές κατά μήκος του δρόμου στην περιοχή του χωριού Τσιαχαράντων της Ματσούκας
