
Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Παίζω χ̌ειλιαύριν Ματσουκαίτ’κον, του βουνού, του δάσους, της ερημίας, της χαράδρας. Το φλιβερόν τραγούδ’ «Ομάλ’ καϊτέν», σα αντίλαλα εκεί που ακούεται και το σιλίκ’ όπως φυσά, πάει πολλά μακρά. Ο ήλιον μαραίν’ μάραντα και παλαλά χολχόνι͜α Η ζωή πα αΐκον έν’ τελείντανε τα χρόνι͜α Τον άλλον χρόνον, ατό το ξερόν χορτάρ’ έν’ άμον εμέναν και τραωδεί και λέει: Γουρπάνι σ’ ασπροτσ̌ίτσ̌ακον, μαρτέσ̌’ και απριλέσ̌’ Εσύ χ̌αίρεσαι τον καιρό σ’, για τ’ εμέν ’δέν ’κι λες; Έν’ ανάμεσα σα λουλούδια του Μαρτιού, του πέραν της χρονιάς. Μετά τσακούται ας σην ρίζαν και αποκουμπίζ’ σο δέντρον και λέγ’νε: Ν’ αηλί εμέν π’ εγέρασα σα δέντρα επεκούμπ’σα Ατά πα ελυπέθανε τα φύλλα τουν ερρούξαν Περί ζωής και θανάτου μελέτη γίνεται, χωρίς να ’βρήκ’ς άκραν. Η ζωή ατόσον έν’, πολλά ολίγον! Δεν ξέρομεν πόσον. Ημπορεί να έν’ και έναν λεπτόν ση φύσην.
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| αΐκον | τέτοιο/α | ||
| άκραν | άκρη, αρχή | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| απριλέσ̌’ | απριλιάτικο | ||
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| ασπροτσ̌ίτσ̌ακον | λευκό άνθος | άσπρο + çiçek | |
| ατά | αυτά | ||
| ατόσον | τόσο | ||
| ’βρήκ’ς | (ευρήκ’ς) βρίσκεις | ||
| γουρπάνι | θυσία | kurban/ḳurbān | |
| ’δέν | τίποτα | ||
| εγέρασα | γέρασα | ||
| ελυπέθανε | λυπήθηκαν | ||
| έν’ | είναι | ||
| επεκούμπ’σα | ακούμπησα, στηρίχθηκα | ||
| ερημίας | ερημιές | ||
| ερρούξαν | έπεσαν | ||
| ημπορεί | μπορεί, ίσως | ||
| καϊτέν | μελωδία, μουσική σύνθεση, μουσικός σκοπός | kayde | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| λέγ’νε | λένε | ||
| μακρά | (επιρρ.) μακριά, (επιθ.) μακρινά, απομακρυσμένα | ||
| μαρτέσ̌’ | μαρτιάτικο | ||
| μετά | (με αιτιατική) συνοδεία, μαζί με | ||
| ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
| ολίγον | λίγο | ||
| ομάλ’ | ομαλό, ευθεία, πεδιάδα, ονομασία ποντιακού χορού | ||
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| παλαλά | τρελά, τρέλες | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| σιλίκ’ | ανεπαίσθητος αέρας, αύρα του βουνού | silik | |
| τελείντανε | (αμτβ.) τελειώνουν, εξαντλούνται, μτφ. πεθαίνουν | ||
| τουν | τους | ||
| τραωδεί | τραγουδάει | ||
| τσακούται | σπάει | ||
| φλιβερόν | θλιβερό | ||
| χολχόνι͜α | χόρτα του δάσους | ||
| χορτάρ’ | χορτάρι |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| αΐκον | τέτοιο/α | ||
| άκραν | άκρη, αρχή | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| απριλέσ̌’ | απριλιάτικο | ||
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| ασπροτσ̌ίτσ̌ακον | λευκό άνθος | άσπρο + çiçek | |
| ατά | αυτά | ||
| ατόσον | τόσο | ||
| ’βρήκ’ς | (ευρήκ’ς) βρίσκεις | ||
| γουρπάνι | θυσία | kurban/ḳurbān | |
| ’δέν | τίποτα | ||
| εγέρασα | γέρασα | ||
| ελυπέθανε | λυπήθηκαν | ||
| έν’ | είναι | ||
| επεκούμπ’σα | ακούμπησα, στηρίχθηκα | ||
| ερημίας | ερημιές | ||
| ερρούξαν | έπεσαν | ||
| ημπορεί | μπορεί, ίσως | ||
| καϊτέν | μελωδία, μουσική σύνθεση, μουσικός σκοπός | kayde | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| λέγ’νε | λένε | ||
| μακρά | (επιρρ.) μακριά, (επιθ.) μακρινά, απομακρυσμένα | ||
| μαρτέσ̌’ | μαρτιάτικο | ||
| μετά | (με αιτιατική) συνοδεία, μαζί με | ||
| ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
| ολίγον | λίγο | ||
| ομάλ’ | ομαλό, ευθεία, πεδιάδα, ονομασία ποντιακού χορού | ||
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| παλαλά | τρελά, τρέλες | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| σιλίκ’ | ανεπαίσθητος αέρας, αύρα του βουνού | silik | |
| τελείντανε | (αμτβ.) τελειώνουν, εξαντλούνται, μτφ. πεθαίνουν | ||
| τουν | τους | ||
| τραωδεί | τραγουδάει | ||
| τσακούται | σπάει | ||
| φλιβερόν | θλιβερό | ||
| χολχόνι͜α | χόρτα του δάσους | ||
| χορτάρ’ | χορτάρι |

