Ενεγκάστεν η τρυγόνα μ’
Στιχουργοί: Νάκος Ευσταθιάδης
Συνθέτες: Βασίλης Κασούρας | Παραδοσιακό | Φάνης Κουρουκλίδης

Στιχουργοί: Νάκος Ευσταθιάδης
Συνθέτες: Βασίλης Κασούρας | Παραδοσιακό | Φάνης Κουρουκλίδης
Ενεγκάστεν η τρυγόνα μ’, εφορτώθεν και τ’ ορμάν’ Τα ιδρώματα τ’ς εκχ̌ύγαν σ’ άσπρα τα κάλλι͜α τ’ς απάν’ Η τρυγόνα με τ’ ορτάρι͜α πάει σ’ ορμάν’ σωρεύ’ χορτάρι͜α ’Κι φογάται τα θερία, τρώγω τ’ ατεινές τα ψ̌ήα Και ση ποταμί’ την άκραν τα ποδάρι͜α τ’ς λούζ’ και πλύν’ Θα ταλεύω εγώ απάν’ ατ’ς, δέστε με με το σ̌κοινίν Η τρυγόνα με τ’ ορτάρι͜α πάει σ’ ορμάν’ σωρεύ’ χορτάρι͜α ’Κι φογάται τα θερία, τρώγω τ’ ατεινές τα ψ̌ήα Το σ̌ελέκι σ’, τρυγονίτσα μ’, θα φορτούμ’ ατο εγώ Τα ιδρώματα σ’ σπογγίζω και τα χ̌είλι͜α σ’ θα φιλώ Η τρυγόνα με τ’ ορτάρι͜α πάει σ’ ορμάν’ σωρεύ’ χορτάρι͜α ’Κι φογάται τα θερία, τρώγω τ’ ατεινές τα ψ̌ήα Η τρυγόνα μ’ έν’ φωτίαν κι εγώ είμαι το φιτίλ’ Λύγουμαι άμον κερόπον, τσ̌ίζ’νε με τουσ̌μάν’ και φίλ’ Η τρυγόνα με τ’ ορτάρι͜α πάει σ’ ορμάν’ σωρεύ’ χορτάρι͜α ’Κι φογάται τα θερία, τρώγω τ’ ατεινές τα ψ̌ήα
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| άκραν | άκρη, αρχή | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| απάν’ | πάνω | ||
| ατεινές | αυτηνής | ||
| ατ’ς | αυτής, της | ||
| εκχ̌ύγαν | εκχύθηκαν, χύθηκαν, εξέρρευσαν | εκχύνω<ἐγχέω< ἐν + χέω | |
| έν’ | είναι | ||
| ενεγκάστεν | κουράστηκε | ||
| εφορτώθεν | φορτώθηκε | ||
| θερία | θεριά, θηρία | ||
| κάλλι͜α | κάλλη | ||
| κερόπον | κεράκι | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| λύγουμαι | λιώνω | ||
| ορμάν’ | δάσος | orman | |
| ορτάρι͜α | μάλλινες κάλτσες | ἀορτήρ | |
| πλύν’ | πλένω/ει | ||
| ποδάρι͜α | πόδια | ||
| ποταμί’ | ποταμιού | ||
| σ̌ελέκι | φορτίο ξύλων ή χόρτων που φέρεται στη ράχη ανθρώπου | şelek<շալակ (shalag)=πλάτη, ράχη, μτφ. φορτίο | |
| σπογγίζω | σκουπίζω | ||
| σωρεύ’ | μαζεύει, συγκεντρώνει | σωρεύω | |
| ταλεύω | ορμώ, χιμώ, βυθίζομαι | dalmak | |
| τουσ̌μάν’ | εχθροί | düşman/duşmān | |
| τρυγόνα | το πουλί τρυγόνι, χαϊδευτική προσφώνηση γυναίκας | ||
| τρυγονίτσα | (υποκορ.) το πουλί τρυγόνι, χαϊδευτική προσφώνηση γυναίκας | ||
| τσ̌ίζ’νε | λυπούνται, συμπονούν | σίζω | |
| φίλ’ | (προστ. φιλώ) φίλα, (πληθ. φίλον) φίλοι | ||
| φιτίλ’ | φιτίλι | fitil/fetīl | |
| φογάται | φοβάται | ||
| ψ̌ήα | ψυχές, η περιοχή του στέρνου, τα εσώψυχα |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| άκραν | άκρη, αρχή | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| απάν’ | πάνω | ||
| ατεινές | αυτηνής | ||
| ατ’ς | αυτής, της | ||
| εκχ̌ύγαν | εκχύθηκαν, χύθηκαν, εξέρρευσαν | εκχύνω<ἐγχέω< ἐν + χέω | |
| έν’ | είναι | ||
| ενεγκάστεν | κουράστηκε | ||
| εφορτώθεν | φορτώθηκε | ||
| θερία | θεριά, θηρία | ||
| κάλλι͜α | κάλλη | ||
| κερόπον | κεράκι | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| λύγουμαι | λιώνω | ||
| ορμάν’ | δάσος | orman | |
| ορτάρι͜α | μάλλινες κάλτσες | ἀορτήρ | |
| πλύν’ | πλένω/ει | ||
| ποδάρι͜α | πόδια | ||
| ποταμί’ | ποταμιού | ||
| σ̌ελέκι | φορτίο ξύλων ή χόρτων που φέρεται στη ράχη ανθρώπου | şelek<շալակ (shalag)=πλάτη, ράχη, μτφ. φορτίο | |
| σπογγίζω | σκουπίζω | ||
| σωρεύ’ | μαζεύει, συγκεντρώνει | σωρεύω | |
| ταλεύω | ορμώ, χιμώ, βυθίζομαι | dalmak | |
| τουσ̌μάν’ | εχθροί | düşman/duşmān | |
| τρυγόνα | το πουλί τρυγόνι, χαϊδευτική προσφώνηση γυναίκας | ||
| τρυγονίτσα | (υποκορ.) το πουλί τρυγόνι, χαϊδευτική προσφώνηση γυναίκας | ||
| τσ̌ίζ’νε | λυπούνται, συμπονούν | σίζω | |
| φίλ’ | (προστ. φιλώ) φίλα, (πληθ. φίλον) φίλοι | ||
| φιτίλ’ | φιτίλι | fitil/fetīl | |
| φογάται | φοβάται | ||
| ψ̌ήα | ψυχές, η περιοχή του στέρνου, τα εσώψυχα |

