Ενότητα Μακρύν - Τικ - Ομάλ
Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Γιάννης Τσανασίδης | Ηλίας Παπαδόπουλος | Παραδοσιακό
Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Γιάννης Τσανασίδης | Ηλίας Παπαδόπουλος | Παραδοσιακό
Τα ραχ̌ία εχ̌ι͜ονίγαν εγώ -ν- εκαπατεύτα Ας ση μάνας ι-σ’ τα λόγ̆ια εγώ -ν- επουγ̆αλεύτα ♫ Θυμάσαι όντες επέγ̆’ναμε [ν’ αηλί εμέν!] σ’ ορμάνι͜α τσ̌αναβάρι͜α [έλα -ν- έλα] Η πάχνι͜α έναν πιθαμήν [ν’ αηλί εμέν!/νασάν εμέν!] νέ τσ̌αρούχ̌ι͜α, νε ορτάρι͜α Καρσ̌ί - καρσ̌ί χορεύομε γιάνι͜α-γιάνι͜α τερείς με [έλα -ν- έλα] Ευτάς άμον ντου ’κ’ είδες με, άμον ντου ’κ’ εγνωρί͜εις με [έλα -ν- έλα] Θυμάσαι όντες επέγ̆’ναμε [μικρόν αρνί μ’] εντάμαν σα χορτάρι͜α; [έλα -ν- έλα] Κάθαν χορτάρ’ και φίλεμαν, [ν’ αηλί εμέν!] κάθαν βούραν κι εγκάλιαν [έλα -ν- έλα] Καρσ̌ί - καρσ̌ί χορεύομε γιάνι͜α-γιάνι͜α τερείς με [έλα -ν- έλα] Ευτάς άμον ντου ’κ’ είδες με, άμον ντου ’κ’ εγνωρί͜εις με [έλα -ν- έλα] ♫ Τα δάκρυ͜α μ’ εκυλίουσαν Καλομηνέσ̌’ χαλάζι͜α Εγώ -ν- επαρακάλ’να το κι ατό εποίν’νεν τα νάζι͜α Τα δάκρυ͜α μ’ εκυλίουσαν σ’ εγάπ’ς ι-μ’ τα φεγγίτας Ατό έλεεν «τσ̌ισ̌ελεεύ’, στάζ’νε τα σταλαγμίτας» ♫ Ραχ̌ι͜ά και ραχ̌οκέφαλα, ορμάνι͜α και κοιλάδι͜α Εσάς θα σ̌ολικεύ’νε σας κορτσόπα και νυφάδι͜α ♫ Πουλί μ’, κρύον νερόν είσαι νασάν τον διψασμένον Νασάν που κείται μετ’ εσέν και είναι χολιασμένον Πουλί μ’, κρύον νερόν είσαι νασάν που βάλ’ και πίν’ -τ- σε Νασάν που αγκαλιάσ̌κεται και ούσνα μερών’ ’κι αφήν’ -τ- σε
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αγκαλιάσ̌κεται | παίρνει αγκαλιά, αγκαλιάζει | ||
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| αφήν’ | αφήνει | ||
| βούραν | χούφτα | vola=η παλάμη του χεριού ή το πέλμα του ποδιού | |
| γιάνι͜α | στο πλάι, δίπλα, πλαγιαστά, λοξά | yana | |
| γιάνι͜α-γιάνι͜α | πλάι-πλάι, δίπλα ο ένας στον άλλον, πλαγιαστά, λοξά | yana | |
| εγάπ’ς | αγάπης | ||
| εγκάλιαν | (αιτ.) αγκαλιά | ||
| εγνωρί͜εις | γνωρίζεις | ||
| εκαπατεύτα | σκεπάστηκα, καλύφθηκα, κλείστηκα σε κτ | kapatmak | |
| εκυλίουσαν | κυλούσαν | ||
| έλεεν | έλεγε | ||
| εντάμαν | μαζί | ||
| επαρακάλ’να | παρακαλούσα | ||
| επέγ̆’ναμε | πηγαίναμε | ||
| εποίν’νεν | έκανε, έφτιαχνε | ποιέω-ῶ | |
| επουγ̆αλεύτα | έσκασα, βαρέθηκα, στενοχωρέθηκα | bunalmak | |
| ευτάς | κάνεις, φτιάχνεις | εὐθειάζω | |
| εχ̌ι͜ονίγαν | χιονίστηκαν | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κάθαν | κάθε | ||
| καλομηνέσ̌’ | αυτό/ά που είναι το μήνα Μάιο, μαγιάτικο/α | ||
| καρσ̌ί | απέναντι, αντικρυστά | karşı | |
| καρσ̌ί - καρσ̌ί | αντικρυστά | karşı | |
| κείται | κείτεται, ξαπλώνει | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κορτσόπα | κοριτσάκια | ||
| μερών’ | μερώνει, ξημερώνει | ||
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
| νασάν | χαρά σε | ||
| νέ | ούτε | ne | |
| ντου | ότι, που, αυτό/ά που | ||
| νυφάδι͜α | νύφες | ||
| όντες | όταν | ||
| ορμάνι͜α | δάση | orman | |
| ορτάρι͜α | μάλλινες κάλτσες | ἀορτήρ | |
| ούσνα | μέχρι που, έως ότου | ||
| πάχνι͜α | πάχνη | ||
| πίν’ | πίνω/ει | ||
| ραχ̌ι͜ά | ράχες, βουνά | ||
| ραχ̌ία | ράχες, βουνά | ||
| ραχ̌οκέφαλα | κορφές βουνών | ||
| σ̌ολικεύ’νε | δίνουν χαρά, ψυχαγωγούν, μτφ. ζωντανεύουν | şenlenmek | |
| στάζ’νε | στάζουνε | ||
| σταλαγμίτας | σταγόνες, σταλαγματιές | ||
| τερείς | κοιτάς | ||
| τσ̌αναβάρι͜α | θηρία, τέρατα, μτφ. παλληκάρια | canavar/cānāver | |
| τσ̌ισ̌ελεεύ’ | ψιχαλίζει | çiselemek | |
| φεγγίτας | φεγγίτες, ανοίγματα στη στέγη σπιτιού για να εισέρχεται το φως, φωταγωγοί, λυχνίες | ||
| φίλεμαν | φιλί | ||
| χολιασμένον | θυμωμένο, αγανακτισμένο | ||
| χορεύομε | χορεύουμε | ||
| χορτάρ’ | χορτάρι |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αγκαλιάσ̌κεται | παίρνει αγκαλιά, αγκαλιάζει | ||
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| αφήν’ | αφήνει | ||
| βούραν | χούφτα | vola=η παλάμη του χεριού ή το πέλμα του ποδιού | |
| γιάνι͜α | στο πλάι, δίπλα, πλαγιαστά, λοξά | yana | |
| γιάνι͜α-γιάνι͜α | πλάι-πλάι, δίπλα ο ένας στον άλλον, πλαγιαστά, λοξά | yana | |
| εγάπ’ς | αγάπης | ||
| εγκάλιαν | (αιτ.) αγκαλιά | ||
| εγνωρί͜εις | γνωρίζεις | ||
| εκαπατεύτα | σκεπάστηκα, καλύφθηκα, κλείστηκα σε κτ | kapatmak | |
| εκυλίουσαν | κυλούσαν | ||
| έλεεν | έλεγε | ||
| εντάμαν | μαζί | ||
| επαρακάλ’να | παρακαλούσα | ||
| επέγ̆’ναμε | πηγαίναμε | ||
| εποίν’νεν | έκανε, έφτιαχνε | ποιέω-ῶ | |
| επουγ̆αλεύτα | έσκασα, βαρέθηκα, στενοχωρέθηκα | bunalmak | |
| ευτάς | κάνεις, φτιάχνεις | εὐθειάζω | |
| εχ̌ι͜ονίγαν | χιονίστηκαν | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κάθαν | κάθε | ||
| καλομηνέσ̌’ | αυτό/ά που είναι το μήνα Μάιο, μαγιάτικο/α | ||
| καρσ̌ί | απέναντι, αντικρυστά | karşı | |
| καρσ̌ί - καρσ̌ί | αντικρυστά | karşı | |
| κείται | κείτεται, ξαπλώνει | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κορτσόπα | κοριτσάκια | ||
| μερών’ | μερώνει, ξημερώνει | ||
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
| νασάν | χαρά σε | ||
| νέ | ούτε | ne | |
| ντου | ότι, που, αυτό/ά που | ||
| νυφάδι͜α | νύφες | ||
| όντες | όταν | ||
| ορμάνι͜α | δάση | orman | |
| ορτάρι͜α | μάλλινες κάλτσες | ἀορτήρ | |
| ούσνα | μέχρι που, έως ότου | ||
| πάχνι͜α | πάχνη | ||
| πίν’ | πίνω/ει | ||
| ραχ̌ι͜ά | ράχες, βουνά | ||
| ραχ̌ία | ράχες, βουνά | ||
| ραχ̌οκέφαλα | κορφές βουνών | ||
| σ̌ολικεύ’νε | δίνουν χαρά, ψυχαγωγούν, μτφ. ζωντανεύουν | şenlenmek | |
| στάζ’νε | στάζουνε | ||
| σταλαγμίτας | σταγόνες, σταλαγματιές | ||
| τερείς | κοιτάς | ||
| τσ̌αναβάρι͜α | θηρία, τέρατα, μτφ. παλληκάρια | canavar/cānāver | |
| τσ̌ισ̌ελεεύ’ | ψιχαλίζει | çiselemek | |
| φεγγίτας | φεγγίτες, ανοίγματα στη στέγη σπιτιού για να εισέρχεται το φως, φωταγωγοί, λυχνίες | ||
| φίλεμαν | φιλί | ||
| χολιασμένον | θυμωμένο, αγανακτισμένο | ||
| χορεύομε | χορεύουμε | ||
| χορτάρ’ | χορτάρι |
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 