Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Ν’ αηλί εκείνεν την μάναν π’ είχ̌εν δύο παιδία Τ’ έναν ο Χάρον επήρεν, τ’ άλλον η ξενιτεία ♫ Που αποθάν’ ’κι κλώσ̌κεται που γερά ’κι νεούται Σην ξενιτείαν π’ αρρωσταίν’ να κλώσ̌κεται λαρούται ♫ Έπαρ’, πουλόπο μ’, το μαχ̌αίρ’ έλα σ̌κίσον και τέρεν [Άμαν τα γιαβρί μ’!] Τη καρδίας ι-μ’ το ημ’σόν φωτίαν πώς επέρεν [Άμαν τα γιαβρί μ’!] Τυραννισμένον ψ̌ην έχω, πονεμένον καρδίαν [Άμαν τα γιαβρί μ’!] Ερρούξανε τα μαλλόπα μ’ ας σην τυραννισίαν [Άμαν τα γιαβρί μ’!] ♫ Εμέν μάναν ’κ’ εγέννεσεν, εμέν κύρης ’κ’ εποίκεν [νέι] Εμέν κορώνα εξέρασεν, σα ποταμάκρι͜α εφέκεν [νέι] Εγώ είμαι τσ’ αστραπής παιδίν και τση βρεχ̌ής εγγόνι [νέι] Αν θέλω αστράφτω και βροντώ, αν θέλω σύρω χ̌ι͜όνιν [νέι] ♫ Ν’ αηλί εσέν, Γετίμογλη επέθανεν ο κύρη σ’ Ας ση κυρού σ’ το θάνατον εχάθεν το χατίρι σ’ [νέι] Ν’ αηλί εσέν, Γετίμογλη! Ντό έν’ ατό το χάλι σ’; Εχ̌ι͜όντσεν και ’κι λιμενεύ’ σο ξερόν το κιφάλι σ’ [νέι]
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| άμαν | αλλά | ama/ammā | |
| αποθάν’ | πεθαίνει | ||
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| γερά | γερνάει | ||
| γιαβρί | μωρό, μικρό, παιδί | yavru | |
| εγέννεσεν | γέννησε | ||
| εκείνεν | εκείνη | ||
| έν’ | είναι | ||
| έπαρ’ | (προστ.) πάρε | ||
| επέθανεν | πέθανε | ||
| επέρεν | πήρε | ||
| εποίκεν | έκανε, έφτιαξε | ποιέω-ῶ | |
| ερρούξανε | έπεσαν | ||
| εφέκεν | άφησε | ||
| εχ̌ι͜όντσεν | χιόνισε | ||
| εχάθεν | χάθηκε | ||
| ημ’σόν | μισό/η | ||
| θάνατον | θάνατος | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καρδίας | (τη, γεν.) καρδιάς, (τα, ονομ. πληθ.) καρδιές | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κιφάλι | κεφάλι | ||
| κλώσ̌κεται | γυρίζει, επιστρέφει | ||
| κορώνα | (ή κορόνα) κουρούνα, μτφ. προσφώνηση γυναίκας (για γυναίκα που χήρεψε), μτφ. καημένη | κορώνη | |
| κυρού | πατέρα | ||
| λαρούται | γιατρεύεται, θεραπεύεται | ||
| λιμενεύ’ | αποκαλύπτεται από τα χιόνια που λιώνουν | ||
| μαλλόπα | μαλλάκια | ||
| μαχ̌αίρ’ | μαχαίρι | ||
| ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
| νεούται | ανανεώνεται, ξανανιώνει | ||
| παιδία | παιδιά | ||
| ποταμάκρι͜α | όχθες ποταμών | ||
| πουλόπο | πουλάκι | ||
| σ̌κίσον | σκίσε (προστ.) | ||
| σύρω | σέρνω, τραβώ, ρίχνω | ||
| τέρεν | (προστ.) κοίταξε | ||
| τσ’ | (ως τση, άρθρο γεν. ενικού) του/της, (ως τσοι, άρθρο αιτ. πληθ.) τις, (ως ερωτημ. τσί;) ποιός; | ||
| τση | της | ||
| τυραννισίαν | τυράννια, ταλαιπωρία | ||
| χατίρι | χάρη, σεβασμός, υπόληψη | hatır/ḫāṭir | |
| ψ̌ην | ψυχή |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| άμαν | αλλά | ama/ammā | |
| αποθάν’ | πεθαίνει | ||
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| γερά | γερνάει | ||
| γιαβρί | μωρό, μικρό, παιδί | yavru | |
| εγέννεσεν | γέννησε | ||
| εκείνεν | εκείνη | ||
| έν’ | είναι | ||
| έπαρ’ | (προστ.) πάρε | ||
| επέθανεν | πέθανε | ||
| επέρεν | πήρε | ||
| εποίκεν | έκανε, έφτιαξε | ποιέω-ῶ | |
| ερρούξανε | έπεσαν | ||
| εφέκεν | άφησε | ||
| εχ̌ι͜όντσεν | χιόνισε | ||
| εχάθεν | χάθηκε | ||
| ημ’σόν | μισό/η | ||
| θάνατον | θάνατος | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καρδίας | (τη, γεν.) καρδιάς, (τα, ονομ. πληθ.) καρδιές | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κιφάλι | κεφάλι | ||
| κλώσ̌κεται | γυρίζει, επιστρέφει | ||
| κορώνα | (ή κορόνα) κουρούνα, μτφ. προσφώνηση γυναίκας (για γυναίκα που χήρεψε), μτφ. καημένη | κορώνη | |
| κυρού | πατέρα | ||
| λαρούται | γιατρεύεται, θεραπεύεται | ||
| λιμενεύ’ | αποκαλύπτεται από τα χιόνια που λιώνουν | ||
| μαλλόπα | μαλλάκια | ||
| μαχ̌αίρ’ | μαχαίρι | ||
| ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
| νεούται | ανανεώνεται, ξανανιώνει | ||
| παιδία | παιδιά | ||
| ποταμάκρι͜α | όχθες ποταμών | ||
| πουλόπο | πουλάκι | ||
| σ̌κίσον | σκίσε (προστ.) | ||
| σύρω | σέρνω, τραβώ, ρίχνω | ||
| τέρεν | (προστ.) κοίταξε | ||
| τσ’ | (ως τση, άρθρο γεν. ενικού) του/της, (ως τσοι, άρθρο αιτ. πληθ.) τις, (ως ερωτημ. τσί;) ποιός; | ||
| τση | της | ||
| τυραννισίαν | τυράννια, ταλαιπωρία | ||
| χατίρι | χάρη, σεβασμός, υπόληψη | hatır/ḫāṭir | |
| ψ̌ην | ψυχή |
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 