
Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
[Και] Πώς ’κι τσ̌οκεύ’νε τα ραχι͜ά όντες αναστενάζω; Η σεβτά ’κι πουλίεται να στείλω ν’ αγοράζω [Και -ν-] Η σεβτά να ’πουλίουτουν εγώ τιδέν ’κ’ εθέλ’να Παράδες, κάτ’, θ’ ευρίουσαν θα εγόραζα κι επαίρ’να [Και] Σεβτάν έχω, σεβτάν πουλώ Άι! Σεβταλής γυρίζω Σεβτάν έχω σο καρδόπο μ’ και πώς να/θα ταγιανίζω; ♫ Ση κρεβατί’ σ’ το γιάν’ καικά σα ποδάρι͜α σ’ μερέαν Ολίγον τόπον ποίσον με τσούνας γεννεμασέαν [Και -ν-] Ανάθεμα τη μάνα σουΤ’ την τσούναν την Οβραίισσα/Εβραίισσα ’Κ’ εφέκε με να χ̌αίρουμαι και με τ’ εσέν την νέισσα ♫ [Όι, όι, όι, όι] Τ’ αιϊδόπον βόσ̌κεται σ̌υρίζ’ ατο κλώσ̌κεται Εγώ τηνάν αγαπώ [και] ταραπολούζ’ ζώσ̌κεται [Όι, όι, όι, όι] [Και] Τ’ οσπίτι σ’ να ’χαλάουτουν οξ̌ουκά ν’ απομένες [Έι] Πουθέν μιγκίν να μ’ εύρηκες σ’ εμέτερα να επέγ’νες ♫ [Εχ! Και] Φεγγαρολούστ’, μικρόν αρνί μ’ έρ’ται γιοσμάς ο ήλι͜ον Να φιλεί κερασόχ̌ειλα μάγ’λον κόκκινον μήλον Να ’ίνουμαι γουρπάνι σ’ ευρίγουμαι σο γιάνι σ’ [Και -ν-] Εσύ τισ̌έκ’ και μαξιλάρ’ κι εγώ γεργάν’ απάν’ ι-σ’ [Εχ! Και] Με τ’ αγγελοκανατόπα σ’ Σπιχταγκαλι͜άστ’¹ εμένα Να μη σούται ο Χάροντας και παίρ’ με απ’ εσένα² Να ’ίνουμαι γουρπάνι σ’ ευρίγουμαι σο γιάνι σ’ Εσύ τισ̌έκ’ και μαξιλάρ’ κι εγώ γεργάν’ απάν’ ι-σ’
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αγγελοκανατόπα | (υποκορ.) αγγελικά φτερά | άγγελος + kanat | |
| αιϊδόπον | κατσικάκι | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| βόσ̌κεται | βοσκάει | ||
| γεννεμασέαν | γέννημα, γόνος | ||
| γεργάν’ | πάπλωμα | yorgan | |
| γιάν’ | πλάι, πλευρά | yan | |
| γιάνι | πλάι, πλευρό | yan | |
| γιοσμάς | κομψός, λεβέντης νέος | yosma | |
| γουρπάνι | θυσία | kurban/ḳurbān | |
| εγόραζα | αγόραζα | ||
| εθέλ’να | ήθελα | ||
| εμέτερα | δικά μας | ἡμέτερος | |
| επαίρ’να | έπαιρνα | ||
| επέγ’νες | πήγαινες | ||
| έρ’ται | έρχεται | ||
| εύρηκες | έβρισκες | ||
| ευρίγουμαι | βρίσκομαι | ||
| ευρίουσαν | βρίσκονταν | ||
| εφέκε | άφησε | ||
| ζώσ̌κεται | ζώνεται, φοράει πάνω του | ζώννυμι | |
| ’ίνουμαι | γίνομαι | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καικά | προς τα κάτω, εκεί ακριβώς, κοντά | ||
| καρδόπο | καρδούλα | ||
| κερασόχ̌ειλα | χείλια σαν κεράσι | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κλώσ̌κεται | γυρίζει, επιστρέφει | ||
| κρεβατί’ | κρεβατιού | ||
| μάγ’λον | μάγουλο | magulum | |
| μερέαν | μεριά | ||
| μιγκίν | πιθανός τρόπος, δυνατότητα | mümkün/mumkin | |
| νέισσα | νέα | ||
| ολίγον | λίγο | ||
| όντες | όταν | ||
| οξ̌ουκά | έξω | ||
| οσπίτι | σπίτι | hospitium<hospes | |
| παίρ’ | παίρνω/ει | ||
| παράδες | λεφτά, χρήματα | para/pāre | |
| ποδάρι͜α | πόδια | ||
| ποίσον | (προστ.) κάνε, φτιάξε | ποιέω, ποιῶ | |
| πουθέν | πουθενά | ||
| πουλίεται | πουλιέται | ||
| ’πουλίουτουν | (επουλίουτουν) πουλιόταν | ||
| σεβτά | αγάπη, έρωτας | sevda/sevdā | |
| σεβταλής | ερωτοχτυπημένος, ερωτευμένος | sevdalı | |
| σεβτάν | αγάπη, έρωτα | sevda/sevdā | |
| σούται | σώνεται | ||
| σπιχταγκαλι͜άστ’ | σφιχταγκάλιασε | ||
| σ̌υρίζ’ | σφυρίζω/ει | σῦριγξ | |
| ταγιανίζω | αντέχω, βαστάω, υπομένω | dayanmak | |
| ταραπολούζ’ | μεταξωτό ζωνάρι το οποίο στην ύφανσή του έβγαζε κάθετες και οριζόντιες ραβδώσεις με αποτέλεσμα να σχηματίζεται καρό | Ṭarābulus<Τρίπολις [η Τρίπολη του Λιβάνου φημιζόταν ιστορικά για την παραγωγή μεταξωτών και βαμβακερών υφασμάτων, κυρίως κατά την οθωμανική περίοδο αλλά και νωρίτερα, στη μεσαιωνική εποχή] | |
| τηνάν | αυτόν/ην που | ||
| τιδέν | τίποτα | ||
| τισ̌έκ’ | στρώμα, κρεβάτι | döşek | |
| τσ̌οκεύ’νε | καταπίπτουν, επικάθονται, κλίνουν υπό το βάρος | çökmek | |
| τσούναν | σκύλα | κύων→κύαινα | |
| τσούνας | σκύλας | κύων→κύαινα | |
| φεγγαρολούστ’ | λούσου στο φως του φεγγαριού | ||
| χ̌αίρουμαι | χαίρομαι | ||
| ’χαλάουτουν | (εχαλάουτουν) χαλούσε, καταστρεφόταν |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αγγελοκανατόπα | (υποκορ.) αγγελικά φτερά | άγγελος + kanat | |
| αιϊδόπον | κατσικάκι | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| βόσ̌κεται | βοσκάει | ||
| γεννεμασέαν | γέννημα, γόνος | ||
| γεργάν’ | πάπλωμα | yorgan | |
| γιάν’ | πλάι, πλευρά | yan | |
| γιάνι | πλάι, πλευρό | yan | |
| γιοσμάς | κομψός, λεβέντης νέος | yosma | |
| γουρπάνι | θυσία | kurban/ḳurbān | |
| εγόραζα | αγόραζα | ||
| εθέλ’να | ήθελα | ||
| εμέτερα | δικά μας | ἡμέτερος | |
| επαίρ’να | έπαιρνα | ||
| επέγ’νες | πήγαινες | ||
| έρ’ται | έρχεται | ||
| εύρηκες | έβρισκες | ||
| ευρίγουμαι | βρίσκομαι | ||
| ευρίουσαν | βρίσκονταν | ||
| εφέκε | άφησε | ||
| ζώσ̌κεται | ζώνεται, φοράει πάνω του | ζώννυμι | |
| ’ίνουμαι | γίνομαι | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καικά | προς τα κάτω, εκεί ακριβώς, κοντά | ||
| καρδόπο | καρδούλα | ||
| κερασόχ̌ειλα | χείλια σαν κεράσι | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κλώσ̌κεται | γυρίζει, επιστρέφει | ||
| κρεβατί’ | κρεβατιού | ||
| μάγ’λον | μάγουλο | magulum | |
| μερέαν | μεριά | ||
| μιγκίν | πιθανός τρόπος, δυνατότητα | mümkün/mumkin | |
| νέισσα | νέα | ||
| ολίγον | λίγο | ||
| όντες | όταν | ||
| οξ̌ουκά | έξω | ||
| οσπίτι | σπίτι | hospitium<hospes | |
| παίρ’ | παίρνω/ει | ||
| παράδες | λεφτά, χρήματα | para/pāre | |
| ποδάρι͜α | πόδια | ||
| ποίσον | (προστ.) κάνε, φτιάξε | ποιέω, ποιῶ | |
| πουθέν | πουθενά | ||
| πουλίεται | πουλιέται | ||
| ’πουλίουτουν | (επουλίουτουν) πουλιόταν | ||
| σεβτά | αγάπη, έρωτας | sevda/sevdā | |
| σεβταλής | ερωτοχτυπημένος, ερωτευμένος | sevdalı | |
| σεβτάν | αγάπη, έρωτα | sevda/sevdā | |
| σούται | σώνεται | ||
| σπιχταγκαλι͜άστ’ | σφιχταγκάλιασε | ||
| σ̌υρίζ’ | σφυρίζω/ει | σῦριγξ | |
| ταγιανίζω | αντέχω, βαστάω, υπομένω | dayanmak | |
| ταραπολούζ’ | μεταξωτό ζωνάρι το οποίο στην ύφανσή του έβγαζε κάθετες και οριζόντιες ραβδώσεις με αποτέλεσμα να σχηματίζεται καρό | Ṭarābulus<Τρίπολις [η Τρίπολη του Λιβάνου φημιζόταν ιστορικά για την παραγωγή μεταξωτών και βαμβακερών υφασμάτων, κυρίως κατά την οθωμανική περίοδο αλλά και νωρίτερα, στη μεσαιωνική εποχή] | |
| τηνάν | αυτόν/ην που | ||
| τιδέν | τίποτα | ||
| τισ̌έκ’ | στρώμα, κρεβάτι | döşek | |
| τσ̌οκεύ’νε | καταπίπτουν, επικάθονται, κλίνουν υπό το βάρος | çökmek | |
| τσούναν | σκύλα | κύων→κύαινα | |
| τσούνας | σκύλας | κύων→κύαινα | |
| φεγγαρολούστ’ | λούσου στο φως του φεγγαριού | ||
| χ̌αίρουμαι | χαίρομαι | ||
| ’χαλάουτουν | (εχαλάουτουν) χαλούσε, καταστρεφόταν |

¹ Ακούγεται να λέει «σφιχταγκαλιάστ’» πιθ. εκ παραδρομής ² Το δίστιχο κανονικά είναι «Κανείς, ούτε κι ο Χάροντας να παίρ’ με απ’ εσένα»
