Στιχουργοί: Νίκος Σωτηριάδης
Συνθέτες: Παραδοσιακό
-Ντό έπαθες, Καράκαπαν κι εμαύρυναν τα λίβι͜α σ’ και το δάκρυ σ’ άμον ποράν’ γομών’ τα κοτσορρύμι͜α σ’; Γιάμ’ έρθεν όρος κι έκλεψεν το σύντροφον τ’ εσόν -ι; Γιάμ’ θέλτς κι άλλον να ψηλώντς να φτάντς τον ουρανόν -ι; -Νέ έκλεψαν και νέ θέλω να ’ίνουμαι ψηλός -ι Θέλω να ζω με τον κόσμον να μ’ είμαι μαναχός -ι Επέμ’να ασ̌ονλίκωτον¹ ας σα παρχαρομάνας Ους την τεπέν ορφάνεψα ’ς σα λεφτοκαρομάνας Πού είν’ τα ζα, τα πρόατα να βόσκουν τα χορτάρι͜α μ’ και τα παρχαροτσ̌ίρακια να τρών’ τα λεφτοκάρυ͜α μ’; Πού έν’ και ο κεμεντζ̌ετζ̌ής να παίζ’ τα κεμεντζ̌έδες ν’ αντιβοούν κι αντιλαλούν τ’ ορμάνι͜α ας σα καϊτέδες;
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| ας σα | απ’ τα | ασό σα (από τα) | |
| ασ̌ονλίκωτον | ορθ. τύπος ασ̌ονλίκευτον ή ασ̌ολιάτευτον = χωρίς χαρά, έρημο | α- στερητικό + şenlik | |
| βόσκουν | βοσκάνε | ||
| γιάμ’ | μήπως, ή μη | ya/yā + μη | |
| γομών’ | γεμίζω/ει | ||
| είν’ | (για πληθ.) είναι | ||
| εμαύρυναν | μαύρισαν | ||
| έν’ | είναι | ||
| επέμ’να | απόμεινα | ||
| έρθεν | ήρθε | ||
| εσόν | δικός/ή/ό σου | ||
| ζα | ζώα | ||
| θέλτς | θέλεις | ||
| ’ίνουμαι | γίνομαι | ||
| καϊτέδες | μελωδίες, μουσικές συνθέσεις, μουσικοί σκοποί | kayde | |
| Καράκαπαν | ονομασία βουνού στην σημ. Τουρκία, στα ανατολικά όρια της Άνω Ματσούκας και με υψόμετρο 2,4 χλμ | Karakaban< kara (=μαύρο) + kaban (կաբան=κορυφή, απότομος λόφος) | |
| κεμεντζ̌έδες | λύρες | kemençe/kemānçe | |
| κεμεντζ̌ετζ̌ής | λυράρης | kemençeci | |
| κοτσορρύμι͜α | ρυάκια με λίγο νερό, ξερά ποταμάκια | ||
| λεφτοκάρυ͜α | λεπτοκάρυα, φουντουκιές, φουντούκια | λεπτο- + κάρυον | |
| λίβι͜α | σύννεφα | λίβος<λείβω | |
| μαναχός | μοναχός, μόνος | ||
| νέ | ούτε | ne | |
| ορμάνι͜α | δάση | orman | |
| ους | ως, μέχρι | ||
| παίζ’ | παίζω/παίζει | ||
| παρχαρομάνας | γυναίκες που ήταν επιφορτισμένες με τις δουλειές του παρχαριού, ορεινού τόπου θερινής βοσκής | ||
| παρχαροτσ̌ίρακια | παιδιά που βοηθούσαν στις δουλειές του παρχαριού | çırak/çerāġ | |
| ποράν’ | μπόρα, καταιγίδα | boran<βενετ. bora<λατ. Boreas <Βορέας (αντιδάνειο) | |
| πρόατα | πρόβατα | ||
| ’ς | (ας) από | ||
| τεπέν | κορυφή | tepe |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| ας σα | απ’ τα | ασό σα (από τα) | |
| ασ̌ονλίκωτον | ορθ. τύπος ασ̌ονλίκευτον ή ασ̌ολιάτευτον = χωρίς χαρά, έρημο | α- στερητικό + şenlik | |
| βόσκουν | βοσκάνε | ||
| γιάμ’ | μήπως, ή μη | ya/yā + μη | |
| γομών’ | γεμίζω/ει | ||
| είν’ | (για πληθ.) είναι | ||
| εμαύρυναν | μαύρισαν | ||
| έν’ | είναι | ||
| επέμ’να | απόμεινα | ||
| έρθεν | ήρθε | ||
| εσόν | δικός/ή/ό σου | ||
| ζα | ζώα | ||
| θέλτς | θέλεις | ||
| ’ίνουμαι | γίνομαι | ||
| καϊτέδες | μελωδίες, μουσικές συνθέσεις, μουσικοί σκοποί | kayde | |
| Καράκαπαν | ονομασία βουνού στην σημ. Τουρκία, στα ανατολικά όρια της Άνω Ματσούκας και με υψόμετρο 2,4 χλμ | Karakaban< kara (=μαύρο) + kaban (կաբան=κορυφή, απότομος λόφος) | |
| κεμεντζ̌έδες | λύρες | kemençe/kemānçe | |
| κεμεντζ̌ετζ̌ής | λυράρης | kemençeci | |
| κοτσορρύμι͜α | ρυάκια με λίγο νερό, ξερά ποταμάκια | ||
| λεφτοκάρυ͜α | λεπτοκάρυα, φουντουκιές, φουντούκια | λεπτο- + κάρυον | |
| λίβι͜α | σύννεφα | λίβος<λείβω | |
| μαναχός | μοναχός, μόνος | ||
| νέ | ούτε | ne | |
| ορμάνι͜α | δάση | orman | |
| ους | ως, μέχρι | ||
| παίζ’ | παίζω/παίζει | ||
| παρχαρομάνας | γυναίκες που ήταν επιφορτισμένες με τις δουλειές του παρχαριού, ορεινού τόπου θερινής βοσκής | ||
| παρχαροτσ̌ίρακια | παιδιά που βοηθούσαν στις δουλειές του παρχαριού | çırak/çerāġ | |
| ποράν’ | μπόρα, καταιγίδα | boran<βενετ. bora<λατ. Boreas <Βορέας (αντιδάνειο) | |
| πρόατα | πρόβατα | ||
| ’ς | (ας) από | ||
| τεπέν | κορυφή | tepe |
¹ Ορθότερη χρήση το «ασ̌ονλίκευτον» ή «ασ̌ο(ν)λιάτευτον» εκ των σ̌ονλικεύω/σ̌ο(ν)λιατεύω, αντίστοιχα
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 