Μίαν ζιλ, μίαν καπάν
Στιχουργοί: Ιορδάνης Ξενιτόπουλος
Συνθέτες: Φάνης Κουρουκλίδης | Χρήστος Παπαδόπουλος
Στιχουργοί: Ιορδάνης Ξενιτόπουλος
Συνθέτες: Φάνης Κουρουκλίδης | Χρήστος Παπαδόπουλος
Δέκα λύρας, δώδεκα παίρω έναν κεμεντζ̌έν Και σον κόσμον γιατρικόν άμον την καϊτέν ατ’ς ’κ’ έν’ Είνας πάει σο διατρόν κι άλλος πάει σο γητευτήν Όντες ’κ’ έχω τον καιρό μ’ πάω/τρέχω σο κεμεντζ̌ετζ̌ήν Μίαν ζιλ, μίαν καπάν κι έρ’ται και την ψ̌η σ’ αχπάν’ Για τα δάχτυλα τ’ εσά ’ίνουμαι -ν- εγώ γουρπάν’ Αρ’ εμπάτεν σον χορόν, χορέψτεν ους να μερών’ Το γλυκύν η κεμεντζ̌έ όλα̤ τα πόνι͜α λαρών’ Χ̌ερενίτ’σσα για τ’ ομμάτα̤, Κότσαρι για τη σεβτάν Τας για το χαμπλάεμαν, Τικ σ’κωθέστεν ούλ’ απάν’ Τας για το χαμπλάεμαν, Τικ και σ’κούνταν ούλ’ απάν’ Έμορφα είπα και ξαν τίκια!
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| απάν’ | πάνω | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ατ’ς | αυτής, της | ||
| αχπάν’ | ξεριζώνω/ει, ξεκολλώ/άει, αποκολλώ/εί βιαίως | ἐκσπάω | |
| γλυκύν | γλυκιά/ό | ||
| γουρπάν’ | θυσία | kurban/ḳurbān | |
| διατρόν | γιατρό | ||
| είνας | ένας/μία | ||
| έμορφα | όμορφα | ||
| εμπάτεν | (προστ.) μπείτε | ||
| έν’ | είναι | ||
| έρ’ται | έρχεται | ||
| εσά | δικά σου/σας | ||
| ζιλ | οι ψιλά κουρδισμένες χορδές της λύρας, το οξύφωνα κουρδισμένο όργανο | zil | |
| ’ίνουμαι | γίνομαι | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| ’κ’ έχω τον καιρό μ’ | είμαι αδιάθετος, δεν νιώθω καλά | ||
| καϊτέν | μελωδία, μουσική σύνθεση, μουσικός σκοπός | kayde | |
| καπάν | οι μπάσα κουρδισμένες χορδές της λύρας | kaba | |
| κεμεντζ̌έ | λύρα | kemençe/kemānçe | |
| κεμεντζ̌έν | λύρα | kemençe/kemānçe | |
| κεμεντζ̌ετζ̌ήν | λυράρη | kemençeci | |
| Κότσαρι | ονομασία ποντιακού χορού | ||
| λαρών’ | γιατρεύει, θεραπεύει | ||
| μερών’ | μερώνει, ξημερώνει | ||
| μίαν | μια φορά | ||
| ξαν | πάλι, ξανά | ||
| ομμάτα̤ | μάτια | ||
| όντες | όταν | ||
| ούλ’ | όλοι | ||
| ους | ως, μέχρι | ||
| παίρω | παίρνω | ||
| πόνι͜α | πόνοι | ||
| σεβτάν | αγάπη, έρωτα | sevda/sevdā | |
| σ’κούνταν | σηκώνονται | ||
| σ’κωθέστεν | (προστ.) σηκωθείτε | ||
| Τας | ονομασία αντικρυστού ποντιακού χορού | ||
| τίκια | στητά | dik | |
| Χ̌ερενίτ’σσα | ονομασία ποντιακού χορού | ||
| χαμπλάεμαν | πιάσιμο μετά από επίπονη εργασία ή έλλειψης καλής φυσικής κατάστασης, «σκούριασμα» | hamlama | |
| χορέψτεν | (προστ.) χορέψτε | ||
| ψ̌η | ψυχή |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| απάν’ | πάνω | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ατ’ς | αυτής, της | ||
| αχπάν’ | ξεριζώνω/ει, ξεκολλώ/άει, αποκολλώ/εί βιαίως | ἐκσπάω | |
| γλυκύν | γλυκιά/ό | ||
| γουρπάν’ | θυσία | kurban/ḳurbān | |
| διατρόν | γιατρό | ||
| είνας | ένας/μία | ||
| έμορφα | όμορφα | ||
| εμπάτεν | (προστ.) μπείτε | ||
| έν’ | είναι | ||
| έρ’ται | έρχεται | ||
| εσά | δικά σου/σας | ||
| ζιλ | οι ψιλά κουρδισμένες χορδές της λύρας, το οξύφωνα κουρδισμένο όργανο | zil | |
| ’ίνουμαι | γίνομαι | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| ’κ’ έχω τον καιρό μ’ | είμαι αδιάθετος, δεν νιώθω καλά | ||
| καϊτέν | μελωδία, μουσική σύνθεση, μουσικός σκοπός | kayde | |
| καπάν | οι μπάσα κουρδισμένες χορδές της λύρας | kaba | |
| κεμεντζ̌έ | λύρα | kemençe/kemānçe | |
| κεμεντζ̌έν | λύρα | kemençe/kemānçe | |
| κεμεντζ̌ετζ̌ήν | λυράρη | kemençeci | |
| Κότσαρι | ονομασία ποντιακού χορού | ||
| λαρών’ | γιατρεύει, θεραπεύει | ||
| μερών’ | μερώνει, ξημερώνει | ||
| μίαν | μια φορά | ||
| ξαν | πάλι, ξανά | ||
| ομμάτα̤ | μάτια | ||
| όντες | όταν | ||
| ούλ’ | όλοι | ||
| ους | ως, μέχρι | ||
| παίρω | παίρνω | ||
| πόνι͜α | πόνοι | ||
| σεβτάν | αγάπη, έρωτα | sevda/sevdā | |
| σ’κούνταν | σηκώνονται | ||
| σ’κωθέστεν | (προστ.) σηκωθείτε | ||
| Τας | ονομασία αντικρυστού ποντιακού χορού | ||
| τίκια | στητά | dik | |
| Χ̌ερενίτ’σσα | ονομασία ποντιακού χορού | ||
| χαμπλάεμαν | πιάσιμο μετά από επίπονη εργασία ή έλλειψης καλής φυσικής κατάστασης, «σκούριασμα» | hamlama | |
| χορέψτεν | (προστ.) χορέψτε | ||
| ψ̌η | ψυχή |
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 