Στιχουργοί: Γιώργος Αμαραντίδης
Συνθέτες: Γιώργος Αμαραντίδης
Σο σπαρελόπο σ’ αφκακέσ’ κουβάρι͜α τυλιγμένα Απλώνω να πιάν’ ατα, τα χ̌ερόπα μ’ δεμένα Εζούλτσα το πουικόπο μ’, ’ποίκα ’το όσον την τσάμι͜α σ’ Κ̂ουσμέτ’ ατσ̌ά θα ’ίνεται να κείμαι σην εγκάλι͜α σ’; Για χτέντσον το τσαμόπο σου, σύρον ατο σ’ ωμία σ’ Για χτέντσον τα τσαμόπα σου, σύρον ατα σ’ ωμία σ’ Σ’ εσέν γουρπάν’ να ’ίνεται ο Κακοχ̌είμ’ς Ηλίας¹ Το φίλεμαν τιδέν πα ’κι έν’, σπογγί͜εις ατο και χάται Το δάξιμον αρ’ έν’ ντο έν’, σιχνών’ κι άλλο ’κι χάται Τραντάφυλλον εφύτεψα σον τόπον ντο κοιμάσαι Όσα σ’κούσαι, όσα κείσαι εμέναν να θυμάσαι
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ατα | αυτά | ||
| ατσ̌ά | άραγε | acep/ʿaceb | |
| αφκακέσ’ | κάτω πέρα | ||
| γουρπάν’ | θυσία | kurban/ḳurbān | |
| δάξιμον | δάγκωμα | ||
| εγκάλι͜α | αγκαλιά | ||
| εζούλτσα | έστριψα | ||
| έν’ | είναι | ||
| ’ίνεται | γίνεται | ||
| κ̂ουσμέτ’ | τυχερό, μοίρα, ριζικό | kısmet/ḳismet | |
| κακοχ̌είμ’ς | αυτός που έχει διέλθει άσχημο χειμώνα | κακοχείμαγος | |
| κείμαι | κείτομαι, ξαπλώνω | ||
| κείσαι | κείτεσαι, ξαπλώνεις | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| όσα | όσες φορές | ||
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| πιάν’ | πιάνει | ||
| ’ποίκα | (εποίκα) έκανα, έφτιαξα | ποιέω-ῶ | |
| πουικόπο | μουστάκι | bıyık | |
| σιχνών’ | αφήνει σημάδι | signum | |
| σ’κούσαι | σηκώνεσαι | ||
| σπαρελόπο | μέρος γυναικείας ενδυμασίας αυτοτελές που χρησιμεύει ως κάλυμμα του στήθους | spalliera | |
| σπογγί͜εις | σκουπίζεις | ||
| σύρον | (προστ.) σύρε, τράβα, ρίξε | ||
| τιδέν | τίποτα | ||
| ’το | αυτό, το (προσωπική αντωνυμία) | ||
| τραντάφυλλον | τριαντάφυλλο | ||
| τσάμι͜α | πλεξούδα | ||
| τσαμόπα | πλεξουδίτσες | ||
| φίλεμαν | φιλί | ||
| χ̌ερόπα | χεράκια | ||
| χάται | χάνεται | ||
| χτέντσον | (προστ.) χτένισε | ||
| ωμία | ώμοι |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ατα | αυτά | ||
| ατσ̌ά | άραγε | acep/ʿaceb | |
| αφκακέσ’ | κάτω πέρα | ||
| γουρπάν’ | θυσία | kurban/ḳurbān | |
| δάξιμον | δάγκωμα | ||
| εγκάλι͜α | αγκαλιά | ||
| εζούλτσα | έστριψα | ||
| έν’ | είναι | ||
| ’ίνεται | γίνεται | ||
| κ̂ουσμέτ’ | τυχερό, μοίρα, ριζικό | kısmet/ḳismet | |
| κακοχ̌είμ’ς | αυτός που έχει διέλθει άσχημο χειμώνα | κακοχείμαγος | |
| κείμαι | κείτομαι, ξαπλώνω | ||
| κείσαι | κείτεσαι, ξαπλώνεις | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| όσα | όσες φορές | ||
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| πιάν’ | πιάνει | ||
| ’ποίκα | (εποίκα) έκανα, έφτιαξα | ποιέω-ῶ | |
| πουικόπο | μουστάκι | bıyık | |
| σιχνών’ | αφήνει σημάδι | signum | |
| σ’κούσαι | σηκώνεσαι | ||
| σπαρελόπο | μέρος γυναικείας ενδυμασίας αυτοτελές που χρησιμεύει ως κάλυμμα του στήθους | spalliera | |
| σπογγί͜εις | σκουπίζεις | ||
| σύρον | (προστ.) σύρε, τράβα, ρίξε | ||
| τιδέν | τίποτα | ||
| ’το | αυτό, το (προσωπική αντωνυμία) | ||
| τραντάφυλλον | τριαντάφυλλο | ||
| τσάμι͜α | πλεξούδα | ||
| τσαμόπα | πλεξουδίτσες | ||
| φίλεμαν | φιλί | ||
| χ̌ερόπα | χεράκια | ||
| χάται | χάνεται | ||
| χτέντσον | (προστ.) χτένισε | ||
| ωμία | ώμοι |
¹ Κακοχ̌είμ’ς Ηλίας: παρατσούκλι του Κατωτοικίδη Ηλία, κατοίκου εν ζωή Κομνηνών (Ούτσ̌ενα) Κοζάνης (βλέπε φωτό) ο οποίος έγραψε και το σχετικό δίστιχο.


