Στιχουργοί: Θεόδωρος Κανονίδης
Συνθέτες: Οδυσσέας Δημητριάδης
Αχ! Παρά, ντ’ ευτάς εσύ σον κόσμον Αχ! Πώς αλλά͜εις πίστην, πατρίδαν, νόμον! Τον Παντελήν φέρτς εσύ άδειαν και το βίζον¹ ατ’ χαζούρ ευτάς Για τ’ εσέν πολεμούνε, τ’ όνομα σ’ αρ’ ευλογούνε Άλλ’ για τ’ εσέν γυναικίζ’νε κι οι ορθόδοξοι τουρκίζ’νε Σον κόσμον για τ’ εσέν, παρά, τέρ’ ντο γίν’νταν τα κακά! Παρά, παρά, παρά γορόσ̌ι͜α, ρούβλια, αρ’ για τ’ εσέν γίν’νταν τα κακά ούλια Και για τ’ εσέν ο ποπάς λειτουργά και τον κόσμον ατός ευλογά Οι εμπόρ’, οι δεσποτάδες, τα κορίτσ̌ι͜α, οι νυφάδες Ευρωπαίοι μασκαράδες, Επιτρόπ’ και οι ψαλτάδες Ούλ’ χ̌αίρουνταν μετ’ εσέν, αχ! παρά, νασάν εσέν! Νύχταν ημέραν ούλ’ για τ’ εσέν τρέχ’νε, άλλ’ την ημέραν και άλλ’ την νύχταν κλέφτ’νε Εσύ τοι ξέντς ευτάς ατ’ς συγγενούς και τοι φίλτς εσύ ευτάς εχθρούς Άσ̌κεμοι π’ είν’, εμορφίζ’νε, οι γραιάδες ξαν αντρίζ’νε Π’ είν’ κοιμισμέν’, εγνεφίζ’νε, ο ένας τον άλλον ’γδύζ’νε Σον κόσμον για τ’ εσέν, παρά, τέρ’ ντο γίν’νταν τα κακά!
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αλλά͜εις | αλλάζεις | ||
| αντρίζ’νε | αντρίζουν, παντρεύουν, παντρεύονται | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| άσ̌κεμοι | άσχημοι | ||
| ατός | αυτός | ||
| ατ’ς | αυτής, της | ||
| ’γδύζ’νε | (εγδύζ’νε) γδύνουν | ||
| γίν’νταν | γίνονται | ||
| γορόσ̌ι͜α | γρόσια, τουρκικό νόμισμα της εποχής | ||
| γραιάδες | γριές | ||
| γυναικίζ’νε | βρίσκουν γυναίκα, παντρεύονται | ||
| δεσποτάδες | δεσπότες | ||
| εγνεφίζ’νε | ξυπνούν | ||
| είν’ | (για πληθ.) είναι | ||
| εμορφίζ’νε | ομορφαίνουν | ||
| εμπόρ’ | έμποροι | ||
| ευτάς | κάνεις, φτιάχνεις | εὐθειάζω | |
| κλέφτ’νε | κλέβουν | ||
| μασκαράδες | που προκαλούν γέλιο και ευθυμία, αστείοι | maskara/masḫara | |
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| νασάν | χαρά σε | ||
| νυφάδες | νύφες | ||
| ξαν | πάλι, ξανά | ||
| ξέντς | ξένους | ||
| ούλ’ | όλοι | ||
| ούλια | όλα | ||
| παρά | λεφτά, το χρήμα | para/pāre | |
| ποπάς | παπάς | ||
| συγγενούς | συγγενείς | ||
| τέρ’ | (προστ.) κοίταξε | ||
| τοι | τους/τις | ||
| τουρκίζ’νε | τουρκεύουν, συνεκδ. αλλάζουν θρησκεία | ||
| τρέχ’νε | τρέχουν | ||
| φέρτς | φέρεις, φέρνεις | ||
| φίλτς | φίλους | ||
| χ̌αίρουνταν | χαίρονται | ||
| χαζούρ | έτοιμο | hazır/ḥāżir | |
| ψαλτάδες | ψάλτες |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αλλά͜εις | αλλάζεις | ||
| αντρίζ’νε | αντρίζουν, παντρεύουν, παντρεύονται | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| άσ̌κεμοι | άσχημοι | ||
| ατός | αυτός | ||
| ατ’ς | αυτής, της | ||
| ’γδύζ’νε | (εγδύζ’νε) γδύνουν | ||
| γίν’νταν | γίνονται | ||
| γορόσ̌ι͜α | γρόσια, τουρκικό νόμισμα της εποχής | ||
| γραιάδες | γριές | ||
| γυναικίζ’νε | βρίσκουν γυναίκα, παντρεύονται | ||
| δεσποτάδες | δεσπότες | ||
| εγνεφίζ’νε | ξυπνούν | ||
| είν’ | (για πληθ.) είναι | ||
| εμορφίζ’νε | ομορφαίνουν | ||
| εμπόρ’ | έμποροι | ||
| ευτάς | κάνεις, φτιάχνεις | εὐθειάζω | |
| κλέφτ’νε | κλέβουν | ||
| μασκαράδες | που προκαλούν γέλιο και ευθυμία, αστείοι | maskara/masḫara | |
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| νασάν | χαρά σε | ||
| νυφάδες | νύφες | ||
| ξαν | πάλι, ξανά | ||
| ξέντς | ξένους | ||
| ούλ’ | όλοι | ||
| ούλια | όλα | ||
| παρά | λεφτά, το χρήμα | para/pāre | |
| ποπάς | παπάς | ||
| συγγενούς | συγγενείς | ||
| τέρ’ | (προστ.) κοίταξε | ||
| τοι | τους/τις | ||
| τουρκίζ’νε | τουρκεύουν, συνεκδ. αλλάζουν θρησκεία | ||
| τρέχ’νε | τρέχουν | ||
| φέρτς | φέρεις, φέρνεις | ||
| φίλτς | φίλους | ||
| χ̌αίρουνταν | χαίρονται | ||
| χαζούρ | έτοιμο | hazır/ḥāżir | |
| ψαλτάδες | ψάλτες |
¹ βίζα
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 