
Στιχουργοί: Κώστας Διαμαντίδης
Συνθέτες: Παναγιώτης Κογκαλίδης
Ερώτεσαν την κεμεντσ̌έν, «τα γονι͜ακά σ’ απόθεν;» Κ’ εκείνε πυκνοκούρτεσεν κι η γούλα τ’ς εγομώθεν Λύρα μ’, σο κασελόπο σου πόσα μουράτι͜α κείνταν; Και πόσα εβγαίν’νε απ’ εκειαπέσ’ και τραγωδίας [ψ̌ήκα μ’, πουλί μ’] γίν’νταν; Ατά ντο είδα ση ζωή μ’, ανθρώπ’ καμίαν ’κ’ είδαν! Εγώ πασ̌κείμ’ ντο έμ’νε αέτσ’; είχα κι εγώ [ψ̌ήκα μ’, πουλί μ’] πατρίδαν! Σ’ εμόν τον τόπον κείντανε χ̌ερέας χουλιά χ̌ι͜όνια που θ’ απομέν’νε άλυτα όσα κι αν έρχουν χρόνια Ταλκάν’ τση Μαυροθάλασσας σύμπιρνα εγνεφίζ’ με Κι η δείσα απάν’ ση Ζύγαναν, όντες τσ̌οκεύ’ κλαινίζ’ με Τ’ εμόν ο τόπον έν’ εκέσ’ κι ας λέγ’νε ήντι͜αν θέλ’νε, Ατείν’, ρίζα μ’, που λέγ’ν’ ατο, δάκρυ͜α ντο είν’ ’κ’ εξέρ’νε!
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αέτσ’ | έτσι | ||
| άλυτα | μη λιωμένα, άλιωτα | ||
| ανθρώπ’ | άνθρωποι | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| απόθεν | από που, από όπου | ||
| απομέν’νε | απομένουν | ||
| ατά | αυτά | ||
| ατείν’ | αυτοί | ||
| γίν’νταν | γίνονται | ||
| γονι͜ακά | γονείς | ||
| γούλα | λαιμός | gula | |
| δείσα | ομίχλη | δεῖσα=υγρασία, λάσπη, βρωμιά | |
| εβγαίν’νε | βγαίνουν | ||
| εγνεφίζ’ | ξυπνάει | ||
| εγομώθεν | γέμισε | ||
| είν’ | (για πληθ.) είναι | ||
| εκειαπέσ’ | εκεί μέσα | ||
| εκείνε | εκείνη | ||
| εκέσ’ | εκεί | ||
| έμ’νε | ήμουν | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| έν’ | είναι | ||
| εξέρ’νε | ξέρουν, γνωρίζουν ή ήξερε, γνώριζε | ||
| έρχουν | έρχονται | ||
| ερώτεσαν | ρώτησαν | ||
| ήντι͜αν | οτιδήποτε, ό,τι | ||
| θέλ’νε | θέλουν | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καμίαν | ποτέ | ||
| κασελόπο | κασελάκι | ||
| κείνταν | κείτονται, ξαπλώνουν | ||
| κείντανε | κείτονται, ξαπλώνουν | ||
| κεμεντσ̌έν | λύρα | kemençe/kemānçe | |
| κλαινίζ’ | στενοχωρώ/εί, κάνω/ει κπ να κλάψει | ||
| λέγ’ν’ | λένε | ||
| λέγ’νε | λένε | ||
| μουράτι͜α | επιθυμίες, πόθοι | murat/murād | |
| όντες | όταν | ||
| όσα | όσες φορές | ||
| πασ̌κείμ’ | μήπως, μήπως (και) | πᾶς καί ἔνι | |
| πυκνοκούρτεσεν | κατάπιε με μεγάλη συχνότητα | ||
| σύμπιρνα | πολύ πρωί | ||
| ταλκάν’ | κύμα | dalga | |
| τραγωδίας | τραγούδια | ||
| τση | της | ||
| τσ̌οκεύ’ | καταπίπτει, επικάθεται, κλίνει υπό το βάρος | çökmek | |
| χ̌ερέας | χεριές, αρμαθιές, χεροβολιές | ||
| χουλιά | ζεστά, θερμά | ||
| ψ̌ήκα | ψυχούλα |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αέτσ’ | έτσι | ||
| άλυτα | μη λιωμένα, άλιωτα | ||
| ανθρώπ’ | άνθρωποι | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| απόθεν | από που, από όπου | ||
| απομέν’νε | απομένουν | ||
| ατά | αυτά | ||
| ατείν’ | αυτοί | ||
| γίν’νταν | γίνονται | ||
| γονι͜ακά | γονείς | ||
| γούλα | λαιμός | gula | |
| δείσα | ομίχλη | δεῖσα=υγρασία, λάσπη, βρωμιά | |
| εβγαίν’νε | βγαίνουν | ||
| εγνεφίζ’ | ξυπνάει | ||
| εγομώθεν | γέμισε | ||
| είν’ | (για πληθ.) είναι | ||
| εκειαπέσ’ | εκεί μέσα | ||
| εκείνε | εκείνη | ||
| εκέσ’ | εκεί | ||
| έμ’νε | ήμουν | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| έν’ | είναι | ||
| εξέρ’νε | ξέρουν, γνωρίζουν ή ήξερε, γνώριζε | ||
| έρχουν | έρχονται | ||
| ερώτεσαν | ρώτησαν | ||
| ήντι͜αν | οτιδήποτε, ό,τι | ||
| θέλ’νε | θέλουν | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καμίαν | ποτέ | ||
| κασελόπο | κασελάκι | ||
| κείνταν | κείτονται, ξαπλώνουν | ||
| κείντανε | κείτονται, ξαπλώνουν | ||
| κεμεντσ̌έν | λύρα | kemençe/kemānçe | |
| κλαινίζ’ | στενοχωρώ/εί, κάνω/ει κπ να κλάψει | ||
| λέγ’ν’ | λένε | ||
| λέγ’νε | λένε | ||
| μουράτι͜α | επιθυμίες, πόθοι | murat/murād | |
| όντες | όταν | ||
| όσα | όσες φορές | ||
| πασ̌κείμ’ | μήπως, μήπως (και) | πᾶς καί ἔνι | |
| πυκνοκούρτεσεν | κατάπιε με μεγάλη συχνότητα | ||
| σύμπιρνα | πολύ πρωί | ||
| ταλκάν’ | κύμα | dalga | |
| τραγωδίας | τραγούδια | ||
| τση | της | ||
| τσ̌οκεύ’ | καταπίπτει, επικάθεται, κλίνει υπό το βάρος | çökmek | |
| χ̌ερέας | χεριές, αρμαθιές, χεροβολιές | ||
| χουλιά | ζεστά, θερμά | ||
| ψ̌ήκα | ψυχούλα |

