Στιχουργοί: Νίκος Σωτηριάδης
Συνθέτες: Φίλιππος Κεσαπίδης
’Μώ ατέναν την καχπέν! Ντό θα ’φτάγω μετ’ ατέν; Τιδέν ’κ’ έχ̌’ απέσ’ σ’ ακίλ’ και -ν- [ξαν] εποίκε με ρεζίλ’ Σίτι͜α δι͜αρμενεύ’ ατεν, ’κι ακούει ντο λέ’ ατεν Τον αέρα μ’ επέρεν, σο κιφάλι μ’ εξέβεν Απ’ ετώρα ’κ’ επορώ, κρούει ντέφ’, σύρω χορόν Να πιάντς ’κι δέσ̌κεται και ’κι δουκαλεύκεται Την κάταν αν επορείς θα τσερί͜εις απ’ ενωρίς Όντες περάν’ ο καιρός σα γναφία σ’ θα γριβών’
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| ακίλ’ | μυαλό | akıl/ʿaḳl | |
| απέσ’ | μέσα | ||
| ατέν | αυτήν | ||
| ατεν | αυτήν | ||
| ατέναν | αυτήν | ||
| γναφία | (κυρ) οι γνάθοι, (μτφ) το πρόσωπο συνολικά | ||
| γριβών’ | προσκολλάται, γαντζώνεται | αγριφώνω<agrafer<grappa | |
| δέσ̌κεται | δένεται | ||
| δι͜αρμενεύ’ | συμβουλεύω/ει, νουθετώ/εί | μσν. ὁρμηνεύω < αρχ. ἑρμηνεύω | |
| δουκαλεύκεται | (επί ζώου) φοράει το καπίστρι, μτφ. ελέγχεται κπ/κτ | ||
| εξέβεν | βγήκε, ανέβηκε | ||
| επέρεν | πήρε | ||
| εποίκε | έκανε, έφτιαξε | ποιέω-ῶ | |
| επορείς | μπορείς | ||
| επορώ | μπορώ | ||
| ετώρα | τώρα | ||
| έχ̌’ | έχει | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κάταν | γάτα | ||
| καχπέν | π***άνα, ανήθικη γυναίκα | kahpe/ḳaḥbe | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κιφάλι | κεφάλι | ||
| κρούει | χτυπάει | κρούω | |
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| ’μώ | (επιφ.) εκδήλωση έκπληξης, θαυμασμού ή δυσφορίας, βρε! σε καλό σου! | γαμώ | |
| ντέφ’ | ντέφι | ||
| ξαν | πάλι, ξανά | ||
| όντες | όταν | ||
| περάν’ | περνάω/ει | ||
| πιάντς | πιάνεις, καταλαμβάνεις | ||
| σίτι͜α | καθώς, ενώ | σόταν<εις όταν | |
| σύρω | σέρνω, τραβώ, ρίχνω | ||
| τιδέν | τίποτα | ||
| τσερί͜εις | σκίζεις, ξεσκίζεις | ||
| ’φτάγω | (ευτάγω) κάνω, φτιάχνω | εὐθειάζω |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| ακίλ’ | μυαλό | akıl/ʿaḳl | |
| απέσ’ | μέσα | ||
| ατέν | αυτήν | ||
| ατεν | αυτήν | ||
| ατέναν | αυτήν | ||
| γναφία | (κυρ) οι γνάθοι, (μτφ) το πρόσωπο συνολικά | ||
| γριβών’ | προσκολλάται, γαντζώνεται | αγριφώνω<agrafer<grappa | |
| δέσ̌κεται | δένεται | ||
| δι͜αρμενεύ’ | συμβουλεύω/ει, νουθετώ/εί | μσν. ὁρμηνεύω < αρχ. ἑρμηνεύω | |
| δουκαλεύκεται | (επί ζώου) φοράει το καπίστρι, μτφ. ελέγχεται κπ/κτ | ||
| εξέβεν | βγήκε, ανέβηκε | ||
| επέρεν | πήρε | ||
| εποίκε | έκανε, έφτιαξε | ποιέω-ῶ | |
| επορείς | μπορείς | ||
| επορώ | μπορώ | ||
| ετώρα | τώρα | ||
| έχ̌’ | έχει | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κάταν | γάτα | ||
| καχπέν | π***άνα, ανήθικη γυναίκα | kahpe/ḳaḥbe | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κιφάλι | κεφάλι | ||
| κρούει | χτυπάει | κρούω | |
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| ’μώ | (επιφ.) εκδήλωση έκπληξης, θαυμασμού ή δυσφορίας, βρε! σε καλό σου! | γαμώ | |
| ντέφ’ | ντέφι | ||
| ξαν | πάλι, ξανά | ||
| όντες | όταν | ||
| περάν’ | περνάω/ει | ||
| πιάντς | πιάνεις, καταλαμβάνεις | ||
| σίτι͜α | καθώς, ενώ | σόταν<εις όταν | |
| σύρω | σέρνω, τραβώ, ρίχνω | ||
| τιδέν | τίποτα | ||
| τσερί͜εις | σκίζεις, ξεσκίζεις | ||
| ’φτάγω | (ευτάγω) κάνω, φτιάχνω | εὐθειάζω |
¹ σαλαχανού: η αργόσχολη, τεμπέλα, αλήτισσα Η λέξη salhane σημαίνει κυριολεκτικά σφαγείο ή σφαγιαστήριο (τουρκ. mezbaha, kesimhane). Η φράση “salhane köpekleri” («τα σκυλιά των σφαγείων») αναφερόταν στα σκυλιά που περιφέρονταν γύρω από τα σφαγεία, περιμένοντας να τους πετάξουν υπολείμματα κρέατος. Έτσι, μεταφορικά η φράση και κατ’ επέκταση η λέξη salahana (ή selh-hâne) πήρε τη σημασία: αλήτης, ρέμπελος, τεμπέλης, άσκοπα περιφερόμενος, παρόμοια με τα ελληνικά «περιπλανώμενος», «χαραμοφάης», «ρεμπεσκές». Είναι δηλαδή μια παρομοίωση που έγινε όρος για τον άνθρωπο που ζει χωρίς δουλειά ή σκοπό, όπως τα σκυλιά των σφαγείων.
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 