Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Έναν άστρεν εξέβεν σην ανατολήν Αρ’ έναν κι άλλο εξέβεν σο Τεβέποϊν Αρ’ έναν κι άλλο εξέβεν σο Καράκαπαν Αρ’ έναν κι άλλο εξέβεν σ’ Αρμαλού το Χὰν’ Σοφίτσα μ’, έξ’ μ’ εβγαίνεις και μη φαίνεσαι Ελέπ’νε σε και τ’ άστρα και μαραίνεσαι Ελέπ’ σε -ν- και -ν- ο ήλον και -ν- ηλαίνεσαι Ελέπ’ σε -ν- και -ν- ο φέγγον και δειλαίνεσαι [γιαρ] Λισάφ’, άνοιξον το τουλάπ’ [Έι! πουλί μ’, ξαν, αρνί μ’!] και δὼμα ένα μήλον [Έλα, έλα λέγω σε/Ποδεδίζω σε -ν, γιαρ] Άνοιξον το παράθυρο σ’ [Έι πουλί μ’, ξαν, αρνί μ’!] ας ελέπω τον ήλον [Έλα, έλα λέγω σε -ν/Κομμενόχρονε μ’, γιαρ] Σοφίτσα μ’, έξ’ μ’ εβγαίνεις και μη φαίνεσαι Ελέπ’ σε -ν- και -ν- ο ήλον και -ν- ηλαίνεσαι Ελέπ’ σε -ν- και -ν- ο φέγγον και δειλαίνεσαι [γιαρ]
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| άνοιξον | (προστ.) άνοιξε | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| Αρμαλού το χὰν’ | το Χάνι του Αρμαλού (ή Αρμανλού), φημισμένο πανδοχείο στην περιοχή της Κρώμνης στον Πόντο | Harmanlı Han | |
| άστρεν | άστρο | ||
| γιαρ | αγαπητός/ή/ό, αγάπη | yâr | |
| δειλαίνεσαι | δειλιάζεις | ||
| δὼμα | δώσε μου | ||
| ελέπ’ | βλέπει/βλέπω | ||
| ελέπ’νε | βλέπουνε | ||
| ελέπω | βλέπω | ||
| έναν κι άλλο | άλλο ένα, ένα ακόμη | ||
| έξ’ | έξω ή ο αριθμός έξι | ||
| εξέβεν | βγήκε, ανέβηκε | ||
| ηλαίνεσαι | παθαίνεις ηλίαση | ||
| Καράκαπαν | ονομασία βουνού στην σημ. Τουρκία, στα ανατολικά όρια της Άνω Ματσούκας και με υψόμετρο 2,4 χλμ | Karakaban< kara (=μαύρο) + kaban (կաբան=κορυφή, απότομος λόφος) | |
| Λισάφ’ | Ελισσάβετ | ||
| ξαν | πάλι, ξανά | ||
| ποδεδίζω | (ενεργ. και μέση) χαίρομαι, απολαμβάνω, προσκυνώ | από+δέδιν (<δείδω=φοβάμαι, ανησυχώ) | |
| ποδεδίζω σε | να σε χαρώ | από+δέδιν (<δείδω=φοβάμαι, ανησυχώ) | |
| Τεβέποϊν | (ή Τεβέ-Μποΐ) ύψωμα στην περιοχή της Κρώμνης | deve boyun (κυριολ. λαιμός της καμήλας, μτφ. κάτι που έχει καμπυλωτό σχήμα)) | |
| τουλάπ’ | ντουλάπι | dolap/dūlāb | |
| φέγγον | φεγγάρι | ||
| χὰν’ | χάνι, πανδοχείο | han/ḫān |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| άνοιξον | (προστ.) άνοιξε | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| Αρμαλού το χὰν’ | το Χάνι του Αρμαλού (ή Αρμανλού), φημισμένο πανδοχείο στην περιοχή της Κρώμνης στον Πόντο | Harmanlı Han | |
| άστρεν | άστρο | ||
| γιαρ | αγαπητός/ή/ό, αγάπη | yâr | |
| δειλαίνεσαι | δειλιάζεις | ||
| δὼμα | δώσε μου | ||
| ελέπ’ | βλέπει/βλέπω | ||
| ελέπ’νε | βλέπουνε | ||
| ελέπω | βλέπω | ||
| έναν κι άλλο | άλλο ένα, ένα ακόμη | ||
| έξ’ | έξω ή ο αριθμός έξι | ||
| εξέβεν | βγήκε, ανέβηκε | ||
| ηλαίνεσαι | παθαίνεις ηλίαση | ||
| Καράκαπαν | ονομασία βουνού στην σημ. Τουρκία, στα ανατολικά όρια της Άνω Ματσούκας και με υψόμετρο 2,4 χλμ | Karakaban< kara (=μαύρο) + kaban (կաբան=κορυφή, απότομος λόφος) | |
| Λισάφ’ | Ελισσάβετ | ||
| ξαν | πάλι, ξανά | ||
| ποδεδίζω | (ενεργ. και μέση) χαίρομαι, απολαμβάνω, προσκυνώ | από+δέδιν (<δείδω=φοβάμαι, ανησυχώ) | |
| ποδεδίζω σε | να σε χαρώ | από+δέδιν (<δείδω=φοβάμαι, ανησυχώ) | |
| Τεβέποϊν | (ή Τεβέ-Μποΐ) ύψωμα στην περιοχή της Κρώμνης | deve boyun (κυριολ. λαιμός της καμήλας, μτφ. κάτι που έχει καμπυλωτό σχήμα)) | |
| τουλάπ’ | ντουλάπι | dolap/dūlāb | |
| φέγγον | φεγγάρι | ||
| χὰν’ | χάνι, πανδοχείο | han/ḫān |
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 