Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Εγώ και συ, ε! ξάδελφε, οι δύος χοβαρτάδες Αηλί τη μαυρομάναν ατ’ π’ έχ̌’ έμορφους νυφάδες Έμορφοι οι νυφάδες και -ν- ας σ’ Αγουρζενόν-ι Ζιπούνα και κουμάσ̌’ φορούν ο πρόσωπον αλώνιν Για έπαρ’ το σχοινόπο σ’ κι ας πάμε σα καζμάτσ̌ι͜α Αρ’ έμπρι͜α σ’ καικά πα βάλεν ταζέα παζλαμάτσ̌ι͜α Ατό το κεμεντζ̌όπο σ’ ντό καλατσ̌εύ’ και λέει με; Αναμέν’ με ν’ αποθάνω, να κάθεται και κλαίει με
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| Αγουρζενόν | χωριό της Ματσούκας του Πόντου | ||
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| αναμέν’ | περιμένει | ||
| αποθάνω | πεθαίνω | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ας σ’ | (ας σου) από του, από τότε που/αφότου, (ας σο) από το/τα | ||
| βάλεν | (προστ.) βάλε | ||
| δύος | δύο | ||
| έμορφοι | όμορφοι/ες | ||
| έμορφους | όμορφους/ες | ||
| έμπρι͜α | μπροστά | ἐμπρός | |
| έπαρ’ | (προστ.) πάρε | ||
| έχ̌’ | έχει | ||
| ζιπούνα | μακρύ μανικωτό φόρεμα χωρίς ραφή στους ώμους | ζιπούνι(ν)<zipon (βενετ.) | |
| καζμάτσ̌ι͜α | φυλλοβόλοι ή αειθαλείς θάμνοι και δέντρα γνωστοί και με την ονομασία ίληξ ο κολχικός (ilex colchica) ή λιόπρινο | kazmaç | |
| καικά | προς τα κάτω, εκεί ακριβώς, κοντά | ||
| καλατσ̌εύ’ | μιλάω/ει, συνομιλώ/ει, συζητώ/άει | keleci=καλός λόγος (Παλαιά Τουρκική Ανατολίας) | |
| κεμεντζ̌όπο | (υποκορ.) λύρα | kemençe/kemānçe | |
| κουμάσ̌’ | υφαντό υλικό από βαμβάκι, μαλλί, μετάξι κ.λπ. που υφαίνεται σε μηχανή, δαντέλα | kumaş/ḳumāş | |
| νυφάδες | νύφες | ||
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| παζλαμάτσ̌ι͜α | στρογγυλό επίπεδο ψωμί/πίτα ψημένο σε λαμαρίνα | bazlamaç | |
| ταζέα | φρέσκα, ζεστά | taze/tāze | |
| χοβαρτάδες | άσωτοι, σπάταλοι, γυναικοθήρες, μοίχοι | hovarda |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| Αγουρζενόν | χωριό της Ματσούκας του Πόντου | ||
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| αναμέν’ | περιμένει | ||
| αποθάνω | πεθαίνω | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ας σ’ | (ας σου) από του, από τότε που/αφότου, (ας σο) από το/τα | ||
| βάλεν | (προστ.) βάλε | ||
| δύος | δύο | ||
| έμορφοι | όμορφοι/ες | ||
| έμορφους | όμορφους/ες | ||
| έμπρι͜α | μπροστά | ἐμπρός | |
| έπαρ’ | (προστ.) πάρε | ||
| έχ̌’ | έχει | ||
| ζιπούνα | μακρύ μανικωτό φόρεμα χωρίς ραφή στους ώμους | ζιπούνι(ν)<zipon (βενετ.) | |
| καζμάτσ̌ι͜α | φυλλοβόλοι ή αειθαλείς θάμνοι και δέντρα γνωστοί και με την ονομασία ίληξ ο κολχικός (ilex colchica) ή λιόπρινο | kazmaç | |
| καικά | προς τα κάτω, εκεί ακριβώς, κοντά | ||
| καλατσ̌εύ’ | μιλάω/ει, συνομιλώ/ει, συζητώ/άει | keleci=καλός λόγος (Παλαιά Τουρκική Ανατολίας) | |
| κεμεντζ̌όπο | (υποκορ.) λύρα | kemençe/kemānçe | |
| κουμάσ̌’ | υφαντό υλικό από βαμβάκι, μαλλί, μετάξι κ.λπ. που υφαίνεται σε μηχανή, δαντέλα | kumaş/ḳumāş | |
| νυφάδες | νύφες | ||
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| παζλαμάτσ̌ι͜α | στρογγυλό επίπεδο ψωμί/πίτα ψημένο σε λαμαρίνα | bazlamaç | |
| ταζέα | φρέσκα, ζεστά | taze/tāze | |
| χοβαρτάδες | άσωτοι, σπάταλοι, γυναικοθήρες, μοίχοι | hovarda |
¹Ακούγεται «καζμάντσ̌ι͜α». Την άνοιξη έχουν μικρά λευκά άνθη, ενώ το φθινόπωρο και το χειμώνα έχουν κυρίως κόκκινους, πορτοκαλί και κίτρινους διακοσμητικούς καρπούς που χρησιμοποιούνται στη Χριστουγεννιάτικη διακόσμηση (μη συγχέονται με τα γκυ). Τα ξερά κλαδιά τους χρησίμευαν και ως προσανάμματα. Στην τουρκική είναι επίσης γνωστά και ως çoban püskülü ή ışılgan/ışığan.
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 