
Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Τραπεζούντα 1919…Ο χρόνος γυρίζει πίσω. Η αστείρευτη ορεινή Κουνάκαλη, γεννά ακόμη ένα θρύλο. Ο Στάθιον του Παλαπουΐκ! Τραγούδησε τα χώματα που άφησε. Για τον Πόντο. Με φωνή αγγελική, γλυκιά, σαν μικρού παιδιού. Ιωνία Θεσσαλονίκης 1996… Τελευταία Μαρτυρία! Μπάρμπα Στάθη, έχε γεια! Ο λόγος σου, τραγούδι. [Και] Ραχ̌ι͜ά και ραχ̌οκέφαλα [γιαβρόπο μου] [Και -ν-] ορμάνι͜α και κοιλάδι͜α [Και -ν-] Εσάς θα σ̌ολιατεύ’νε σας [γιαβρί μ’] [Και] κορίτσ̌ι͜α και νυφάδι͜α ’Τραγώδεσα [πουλί μ’] ’τραγώδεσα [Και -ν-] εκόπεν το λαλόπο μ’ [όι, όι] Έι, έι πουλί μου! [Όι] Αν αγαπάς με πέει μ’ ατο [Και] μη τρώγω το καρδόπο μ’ [όι] Έι, έι πουλί μου! [Και -ν-] Αν αγαπάς με πέει μ’ ατo [Και] μη τρώγω το καρδόπο μ’ [όι] Έφαες με, πουλί μ’, έφαες με ♫ Ν’ αηλί εμέν π’ εγέρασα σα δένδρα επεκούμπ’σα [Έι] Ατά πα -ν- ελυπέθανε τα φύλλα τουν ερρούξαν Αέτσ’ έν’, πουλί μ’, αέτσ’ έν’, αέτσ’ άμον ντο λέγω Την ώρα ντο ’κ’ ελέπω σε κάθουμαι κα’ και κλαίγω [Έι] Ο ουρανόν κι η θάλασσα η γης κι όλια τα πάντα Έλα, πουλί μ’, να χ̌αίρουμες Πασ̌κείμ’ θα ζούμε πάντα;
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αέτσ’ | έτσι | ||
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| ατά | αυτά | ||
| γιαβρί | μωρό, μικρό, παιδί | yavru | |
| γιαβρόπο | μωράκι, μικρούλι, παιδάκι | yavru + -όπον | |
| εγέρασα | γέρασα | ||
| εκόπεν | κόπηκε | ||
| ελέπω | βλέπω | ||
| ελυπέθανε | λυπήθηκαν | ||
| έν’ | είναι | ||
| επεκούμπ’σα | ακούμπησα, στηρίχθηκα | ||
| ερρούξαν | έπεσαν | ||
| έφαες | έφαγες | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κα’ | κάτω | ||
| καρδόπο | καρδούλα | ||
| λαλόπο | φωνούλα | ||
| ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
| νυφάδι͜α | νύφες | ||
| όλια | όλα | ||
| ορμάνι͜α | δάση | orman | |
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| πασ̌κείμ’ | μήπως, μήπως (και) | πᾶς καί ἔνι | |
| πέει | (προστ.) πες | ||
| ραχ̌ι͜ά | ράχες, βουνά | ||
| ραχ̌οκέφαλα | κορφές βουνών | ||
| σ̌ολιατεύ’νε | δίνουν χαρά, ψυχαγωγούν, μτφ. ζωντανεύουν | şenlenmek | |
| τουν | τους | ||
| ’τραγώδεσα | (ετραγώδεσα) τραγούδησα | ||
| χ̌αίρουμες | χαιρόμαστε |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αέτσ’ | έτσι | ||
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| ατά | αυτά | ||
| γιαβρί | μωρό, μικρό, παιδί | yavru | |
| γιαβρόπο | μωράκι, μικρούλι, παιδάκι | yavru + -όπον | |
| εγέρασα | γέρασα | ||
| εκόπεν | κόπηκε | ||
| ελέπω | βλέπω | ||
| ελυπέθανε | λυπήθηκαν | ||
| έν’ | είναι | ||
| επεκούμπ’σα | ακούμπησα, στηρίχθηκα | ||
| ερρούξαν | έπεσαν | ||
| έφαες | έφαγες | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κα’ | κάτω | ||
| καρδόπο | καρδούλα | ||
| λαλόπο | φωνούλα | ||
| ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
| νυφάδι͜α | νύφες | ||
| όλια | όλα | ||
| ορμάνι͜α | δάση | orman | |
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| πασ̌κείμ’ | μήπως, μήπως (και) | πᾶς καί ἔνι | |
| πέει | (προστ.) πες | ||
| ραχ̌ι͜ά | ράχες, βουνά | ||
| ραχ̌οκέφαλα | κορφές βουνών | ||
| σ̌ολιατεύ’νε | δίνουν χαρά, ψυχαγωγούν, μτφ. ζωντανεύουν | şenlenmek | |
| τουν | τους | ||
| ’τραγώδεσα | (ετραγώδεσα) τραγούδησα | ||
| χ̌αίρουμες | χαιρόμαστε |

