Προσ̌κύνεσα το κορωνίδ’

fullscreen

Ατό το μαύρον το λετσ̌έκ’
αρ’ ντο δέντς χαμελά-ι;
Πασ̌κείμ’ ντ’ έν’ ας σην εντροπή σ’,
ας σον εξέρτς πολλά [έν’];

Ατό το σπαρελόπο σου
γουρπάν’ όθεν κι αν κείται
Εξήντα χρονών γέροντα
ευτάει ατον και νείται

Κουτνίν σπαρέλ’ θα ’φτάγω σε,
κουμάσ̌’ Χατσ̌αβερίτ’κον
Να έχ̌’ ράψην Καπίκεης
και χάρτσ̌ιν Λιβερίτ’κον

♫

Έρθα -ν-, αρνί μ’, σ’ οσπιτόπο σ’
η πόρτα σ’ κλειδωμένον [νέι]
[Έφαες με πουλί μ’, έφαες με]
Προσ̌κύνεσα το κορωνίδ’,
[Πουλίκα μ’, το κορωνίδ’]
εκλώστα οπίσ’ κλαιμένον
[Έι, έι, έι πουλί μου]
Προσ̌κύνεσα το κορωνίδ’,
[Πουλίκα μ’, το κορωνίδ’, νέι]
εκλώστα οπίσ’ κλαιμένον
[Έι, έι, έι πουλί μου]

♫

Ραχ̌ι͜ά και ραχ̌οκέφαλα,
ορμάνια και κοιλάδι͜α
Εσάς θα σ̌ολιατεύ’νε σας
κορίτσ̌ι͜α και νυφάδι͜α

Κείμενο	Επεξήγηση	Ετυμ. Ρίζα
αρ’	εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha	ἄρα
ας σην	απ’ την	ασό σην (από την)
ας σον	απ’ τον	ασό σον (από τον)
γουρπάν’	θυσία	kurban/ḳurbān
δέντς	δένεις
εκλώστα	γύρισα, επέστρεψα
έν’	είναι
εντροπή	ντροπή
εξέρτς	ξέρεις, γνωρίζεις
έρθα	ήρθα
ευτάει	κάνει, φτιάχνει	εὐθειάζω
έφαες	έφαγες
έχ̌’	έχει
κείται	κείτεται, ξαπλώνει
κλαιμένον	κλαμένο/η
κορωνίδ’	ρόπτρο πόρτας
κουμάσ̌’	υφαντό υλικό από βαμβάκι, μαλλί, μετάξι κ.λπ. που υφαίνεται σε μηχανή, δαντέλα	kumaş/ḳumāş
κουτνίν	είδος χοντρού, στενού υφάσματος υφασμένου από βαμβάκι ή από βαμβάκι αναμεμειγμένο με μετάξι	kutnu/ḳuṭnī<qutn (قُطْن)=βαμβάκι
λετσ̌έκ’	γυναικείο μαντίλι που χρησίμευε ως κάλυμμα κεφαλής δεμένο σε σχήμα τριγώνου	leçek<laçak
νείται	ανανεώνεται, ξανανιώνει
νυφάδι͜α	νύφες
όθεν	όπου, οπουδήποτε, σε όποιον
οπίσ’	πίσω
ορμάνια	δάση	orman
οσπιτόπο	σπιτάκι	hospitium<hospes + -όπον
πασ̌κείμ’	μήπως, μήπως (και)	πᾶς καί ἔνι
πολλά	(επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ
πουλίκα	πουλάκι
προσ̌κύνεσα	(επροσ̌κύνεσα) προσκύνησα
ραχ̌ι͜ά	ράχες, βουνά
ραχ̌οκέφαλα	κορφές βουνών
ράψην	ραφή
σ̌ολιατεύ’νε	δίνουν χαρά, ψυχαγωγούν, μτφ. ζωντανεύουν	şenlenmek
σπαρέλ’	μέρος γυναικείας ενδυμασίας αυτοτελές που χρησιμεύει ως κάλυμμα του στήθους	spalliera
σπαρελόπο	μέρος γυναικείας ενδυμασίας αυτοτελές που χρησιμεύει ως κάλυμμα του στήθους	spalliera
’φτάγω	(ευτάγω) κάνω, φτιάχνω	εὐθειάζω
χαμελά	χαμηλά
χάρτσ̌ιν	συμπληρωματικό ή διακοσμητικό σιρίτιο που χρησιμοποιείται κατά το ράψιμο ρούχων	harç<ḫarc

Κείμενο	Επεξήγηση	Ετυμ. Ρίζα
αρ’	εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha	ἄρα
ας σην	απ’ την	ασό σην (από την)
ας σον	απ’ τον	ασό σον (από τον)
γουρπάν’	θυσία	kurban/ḳurbān
δέντς	δένεις
εκλώστα	γύρισα, επέστρεψα
έν’	είναι
εντροπή	ντροπή
εξέρτς	ξέρεις, γνωρίζεις
έρθα	ήρθα
ευτάει	κάνει, φτιάχνει	εὐθειάζω
έφαες	έφαγες
έχ̌’	έχει
κείται	κείτεται, ξαπλώνει
κλαιμένον	κλαμένο/η
κορωνίδ’	ρόπτρο πόρτας
κουμάσ̌’	υφαντό υλικό από βαμβάκι, μαλλί, μετάξι κ.λπ. που υφαίνεται σε μηχανή, δαντέλα	kumaş/ḳumāş
κουτνίν	είδος χοντρού, στενού υφάσματος υφασμένου από βαμβάκι ή από βαμβάκι αναμεμειγμένο με μετάξι	kutnu/ḳuṭnī<qutn (قُطْن)=βαμβάκι
λετσ̌έκ’	γυναικείο μαντίλι που χρησίμευε ως κάλυμμα κεφαλής δεμένο σε σχήμα τριγώνου	leçek<laçak
νείται	ανανεώνεται, ξανανιώνει
νυφάδι͜α	νύφες
όθεν	όπου, οπουδήποτε, σε όποιον
οπίσ’	πίσω
ορμάνια	δάση	orman
οσπιτόπο	σπιτάκι	hospitium<hospes + -όπον
πασ̌κείμ’	μήπως, μήπως (και)	πᾶς καί ἔνι
πολλά	(επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ
πουλίκα	πουλάκι
προσ̌κύνεσα	(επροσ̌κύνεσα) προσκύνησα
ραχ̌ι͜ά	ράχες, βουνά
ραχ̌οκέφαλα	κορφές βουνών
ράψην	ραφή
σ̌ολιατεύ’νε	δίνουν χαρά, ψυχαγωγούν, μτφ. ζωντανεύουν	şenlenmek
σπαρέλ’	μέρος γυναικείας ενδυμασίας αυτοτελές που χρησιμεύει ως κάλυμμα του στήθους	spalliera
σπαρελόπο	μέρος γυναικείας ενδυμασίας αυτοτελές που χρησιμεύει ως κάλυμμα του στήθους	spalliera
’φτάγω	(ευτάγω) κάνω, φτιάχνω	εὐθειάζω
χαμελά	χαμηλά
χάρτσ̌ιν	συμπληρωματικό ή διακοσμητικό σιρίτιο που χρησιμοποιείται κατά το ράψιμο ρούχων	harç<ḫarc

Ποντιακός Στίχος - Pontian Lyrics 2025

Επικοινωνία: info@pontianlyrics.gr

Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της